FYI.

This story is over 5 years old.

Tech

De meest gedetailleerde 3D kaart ooit van de smeltende ijskap van Groenland

De NASA gebruikt het geheugen van de gelaagde Groenlandse ijskappen om de toekomst van de mensheid te voorspellen.

Onlangs bevestigden de NASA en de National Oceanic and Atmospheric Association (NOAA) dat 2014 het heetste jaar ooit was, en dat er nog warmere jaren in het verschiet liggen. De bevinding onderstreept niet alleen de noodzaak om de klimaatverandering op een globaal politiek niveau aan te pakken, maar ook om ons voor te bereiden op de dramatische gevolgen die het voor de aarde zou kunnen gaan hebben.

Advertentie

Eén van de meest onvoorspelbare en dreigende consequenties die een opwarmende planeet kan hebben is het stijgen van de zeespiegel door het massaal smelten van de poolkappen. Gezien het feit dat de kustregionen de meest dichtbevolkte plaatsen op aarde zijn, zal een stijgende zeespiegel miljoenen daklozen tot gevolg hebben. Op sommige plekken zien mensen nu al hun huizen in de zee verdwijnen.

Dat is de reden dat de NASA het onderzoek naar klimaatverandering bovenaan de prioriteitenlijst heeft gezet. Het instituut heeft tientallen projecten lopen die grip proberen te krijgen op deze globale crisis, waarvan het meest recente resultaat een uitgebreide 3D-kaart van de ijskap van Groenland is.

NASA Goddard video van Operation IceBridge. Via: NASA Goddard/YouTube

De kaart is een onderdeel van het meerjarige programma Operation IceBridge. "Deze nieuwe, gigantische berg data laat zien hoe de ijskap zich heeft ontwikkeld en hoe deze tegenwoordig vloeit," zegt glacioloog Joe MacGregor (die tevens de hoofdauteur is van een nieuw onderzoek op basis van data uit IceBridge) in een verklaring namens NASA.

De ijskap van Groenland is de op één na grootste ter wereld, en bevat genoeg water om de globale zeespiegel ruim zes meter te doen stijgen. Het slechte nieuws is dat de kap op het moment met angstaanjagende snelheid aan het smelten is. Het goede nieuws is dat Operation IceBridge belangrijke informatie over het klimaat van vroeger tijden kan verzamelen uit de gecompliceerde ijslagen. Door uit te vinden hoe de ijskap van Groenland reageerde op eerdere verandering in het klimaat kunnen wetenschappers voorspellen hoe het zal reageren op de door mensen veroorzaakte klimaatverandering en hoe we daar het beste mee om kunnen gaan.

Advertentie

De wetenschappers die aan Operation Icebridge meewerken hebben een uitgebreid en meerzijdige aanpak om de ontwikkeling van Groenland te monitoren. Het meest concrete onderdeel van het initiatief is het losboren van enorme cilinders van ijs uit de diepe kern van de Groenlandse ijskap. Net zoals de jaarringen veel kunnen zeggen over de geschiedenis van een boom, kan zo'n ijskurk een rijke bron van gegevens over andere tijden zijn. Sommige lagen bevatten bijvoorbeeld vulkanische as, en de snelheid waarmee ijs gesmolten is kan worden afgelezen aan de dikte van een laag.

Maar de NASA zou de NASA niet zijn als het tevreden was geweest met alleen operaties vanaf de grond. Dus houden ze de ijskap van Groenland ook nauwlettend in de gaten vanuit de lucht en zelfs de ruimte. Operation IceBridge is begonnen als een satelliet, de ICESat, die specifiek ontworpen is om de meest kwetsbare ijskappen in de gaten te houden, maar die is na een defect in 2010 buiten bedrijf gesteld. Er staat een vervanger gepland voor lancering in 2016, maar om de tussenliggende tijd te overbruggen heeft de NASA verschillende vloten vliegtuigen over het gebied gestuurd.

Hoewel vliegtuigen niet zo'n breed gebied kunnen overzien als een satelliet, kunnen ze wel allerlei meer gespecialiseerde uitrusting zoals laser-hoogtemeters, precisieradar en cartografie-aparatuur aan boord meedragen. Daardoor is het gelukt om dieper in de geschiedenis van Groenland te kijken dan ooit eerder mogelijk is geweest. Het is dan ook geen verrassing dat het juist in deze periode is dat er de langste kloof ter wereld is ontdekt onder de ijslagen.

Afbeelding uit Operation IceBridge van de Pine Island Glacier. Image: NASA

"Voor dit onderzoek vonden we het al een goed model van een ijskap als het de huidige dikte en oppervlaktesnelheid goed weergaf," zegt MacGregor. "Nu hebben we de mogelijkheid om ook nog te kijken naar de geschiedenis ervan, wat van belang is omdat ijskappen een bijzonder lang geheugen hebben."

Het blijft nog afwachten of politieke veranderingen het tempo van de klimaatverandering in de loop van de komende eeuw kunnen terugbrengen. Maar ongeacht de uitkomst zal het belangrijk zijn om te weten wat we kunnen verwachten van de verdwijnende ijskap van Groenland. De beste manier om dat te doen is om te kijken naar de historie ervan doormiddel van de ultra-gedetailleerde data die wordt gevonden door projecten als Operation Icebridge.