Leonardo DiCaprio maakt het klimaatprobleem op een perfecte manier toegankelijk

Sinds gisteren staat de klimaatdocu Before the Flood van Leonardo DiCaprio in zijn geheel op Youtube. Terwijl ik dit schrijf op maandagochtend, is de film in minder dan 24 uur meer dan een miljoen keer bekeken. Dat is uitzonderlijk als je bedenkt dat dit geen geinig filmpje is van een dansende Aziaat, maar een documentaire over de gevolgen van klimaatverandering.

In zijn reis om de wereld komt Leo langs kleine keuterboeren in Bangladesh en Inuït-jagers in Noord-Canada, maar natuurlijk spreekt hij ook de groten der aarde: Obama, Gore, de gehele VN-top en de Paus. Er is écht iets aan de hand als je de knokkels van de Paus mag zoenen.

Voor de klimaatnerds onder jullie zal de film aanvoelen als een goede samenvatting van de dingen die we al weten. Als we nu niets doen dan is het te laat; denk aan je consumptie; stem op politici die dit probleem niet ontkennen.

Gemakkelijk om schamper over te doen dus. "Ik zag niets nieuws," zei emeritus professor geologie Salomon Kroonenberg vorige week woensdag in een uitzending van EenVandaag. Kroonenberg is wat men eufemistisch een 'klimaatscepticus' noemt. "Het is eigenlijk een egotrip langs de groten der aarde," zegt hij later nog over DiCaprio.

Eigenlijk zou ik niet eens stil willen staan bij zijn uitspraken, maar het is belangrijk dat iedereen begrijpt dat in die uitzending twee dingen gigantisch mis zijn gegaan.

Ten eerste is het onverantwoordelijk (en typisch) dat de NPO kiest voor valse objectiviteit door een klimaatontkenner aan het woord te laten, zodat 'beide kanten' van het verhaal belicht worden, terwijl er onder wetenschappers een consensus van 97 procent is bereikt dat de mens klimaatverandering veroorzaakt. 97 procent – er is evenveel vertrouwen in de relativiteitstheorie. Er bestaan hier geen kanten.

De tweede grote vergissing is dat deze docu "iets nieuws" zou moeten tonen. Het doel is niet om mensen te verrassen met nieuwe informatie, maar om het probleem behapbaar te maken voor zo veel mogelijk mensen. Dat is de missie van deze communicatie, en dat begrijpt DiCaprio. Als we dit probleem in een democratische samenleving willen oplossen, moet klimaatverandering toegankelijk gemaakt worden voor zo veel mogelijk mensen.

DiCaprio draagt hiervoor twee dingen aan waar een normaal mens op kan letten: dieet en stemgedrag.

"Dieet is de gemakkelijkste manier om als individu iets te doen" zegt Gidon Eshel, professor milieu- en natuurkunde. Door koeienvlees te vervangen met kippenvlees kunnen mensen de uitstoot van hun voedselconsumptie met 80 procent verlagen. Dit is een toegankelijke boodschap en zou enorm effectief kunnen zijn.

Een snelle rekensom: Nederlanders stoten 5.6 ton CO2 per jaar uit door voedselconsumptie. Een besparing van 80 procent is gigantisch: zo'n 4.5 ton. Alleen maar door geen koeien te eten.

DiCaprio neemt daarmee afstand van de nogal radicale documentaire Cowspiracy, waar hij nog executive producer van was. Je hoeft niet veganist te zijn om milieubewust te zijn. Je hoeft niet eens vegetariër te zijn. Zo lang je maar bewust vlees eet.

Zijn tweede punt is stemgedrag. Als de boodschap van deze film je raakt, zorg er dan voor dat je stemt op politici en politieke partijen met concrete klimaatplannen. "Democratisch leiders zijn eigenlijk volgers," zegt professor economie Gregory Mankiw, verbonden aan Harvard, in de film. Als wij iets willen dan volgt de politiek. Het voorbeeld van het homohuwelijk wordt aangehaald. In Nederland zou je de zwartepietendiscussie als voorbeeld kunnen noemen. Als een meerderheid voor de roetpiet is, dan schikt de politiek zich uiteindelijk vanzelf.

Het TNS Nipo berekende onlangs wat Nederland de belangrijkste verkiezingsthema's vinden. Milieu staat op de zevende plaats. Ergens in de middenmoot.

Dat is op zich niet eens zo slecht. Maar als deze film iets laat zien, is het dat de thema's die wij het belangrijkste vinden: welzijn, sociale zekerheid, economie, migratie en integratie, allemaal onderhevig zijn aan dit ene probleem – en dat we er dus maar beter meer op moeten letten.

De film is nog tot 6 november te zien.