FYI.

This story is over 5 years old.

Tech

De ijsmaan Enceladus is onze beste kans om buitenaards leven te vinden

De Amerikaanse sonde Cassini vliegt de komende weken langs een maan die de meest hoopvolle plek is voor buitenaards leven in ons zonnestelsel.

Eerder dit jaar zei het Hoofd Wetenschap van NASA dat wij best wel eens de generatie kunnen gaan zijn die buitenaards leven ontdekt. "Ik denk dat we binnen tien jaar sterke aanwijzingen gaan hebben voor buitenaards leven, en ik denk dat we definitief bewijs gaan hebben binnen twintig tot dertig jaar," aldus Ellen Stofan, die niet in valse hoop lijkt te geloven: "We weten waar we moeten kijken, we weten hoe we moeten kijken, we hebben in de meeste gevallen de technologie voorhanden en we zijn bezig om die technologie te implementeren."

Advertentie

Op dit moment ligt onze grootste kans op de vondst van buitenaards leven op het piepkleine maantje Enceladus, dat rond Saturnus draait. Het is in feite een soort waterplaneet, net als onze Aarde, maar dan met een dikke korst ijs als oppervlak, omdat Enceladus niet echt een dikke atmosfeer heeft.

De voornaamste reden dat wetenschapper hoop hebben dat er leven is op Enceladus, is dat de maan een grote oceaan onder de ijzige korst herbergt. De krankzinnige zwaartekracht die Saturnus uitoefent op Enceladus maakt het maantje een soort opgewarmde squashbal. De stenen binnenkant wordt door die zwaartekracht zo hard samengeperst dat er warmte vrijkomt. Daardoor wordt het ijs van binnenuit verwarmd, en zo kan het dat er een oceaan onder het ijs ligt.

We weten dit allemaal dankzij twee sondes die de mens die kant op hebben gestuurd: Voyager 2 en Cassini. Die eerste is ondertussen op weg naar de sterren, maar Cassini draait al sinds 2004 achtjes rond Saturnus. Deze maand is Cassini weer op bezoek bij Enceladus, om de maan beter te leren kennen.

Door de interne hitte en druk spuiten grote geisers water ver de ruimte in. Cassini is al een aantal keer door deze waterstralen gevlogen, en we weten nu dat de oceaan een rijke soep is van materiaal waarmee je DNA – of iets soortgelijks – zou kunnen bouwen. En precies dat maakt het maantje zo ontzettend fascinerend.

Cassini is op dit moment bezig met een nieuwe verkenninstocht bij Enceladus. Deze week kwamen de eerste nieuwe foto's terug van de maan.

Advertentie

THIS is what it's like to zoom over the N. Pole of Enceladus. Just wow! http://t.co/2T8tBYz7BL pic.twitter.com/dDrf1ZxlDg
— Carolyn Porco (@carolynporco) October 15, 2015

En het wordt nog spannender. Op 28 oktober vliegt Cassini op slechts vijftig kilometer afstand van Enceladus, recht door een van de geisers die via het oppervlak naar buiten spuit. Dat is zoals gezegd eerder gebeurd, maar nog nooit zo krankzinnig dichtbij de maan. Cassini heeft helaas geen instrumenten aan boord waarmee leven kan worden gedetecteerd, maar na die vlucht weten we wel meer over hoe die ondergrondse, warme oceaan van Enceladus eruit ziet.

De mensen die werken aan de Cassini-missie laten ons keer op keer de pracht van ruimtevaart zien. Zo heb je bijvoorbeeld Head of Imaging Carolyn Porco, een soort wetenschappelijke kunstenaar die in staat is om de elegante schoonheid van Saturnus te koppelen aan baanbrekend wetenschappelijk onderzoek.

Maar er hangt ook een spoor van treurnis rond de Cassini-missie en het onderzoek naar de manen van Saturnus. Porco omschreef een sonde die op Titan – een andere maan van Saturnus – landde als een mijlpaal die "gevierd zou moeten worden met een grote parade in elke stad in de Verenigde Staten en Europa". Dat was helaas niet het geval. Van het werk aan Enceladus wordt ze in haar TED-talk bijna emotioneel.

Cassini is bij het grote publiek vooral bekend door de krankzinnig mooie foto's als deze. Geen trucage, dit is gewoon Saturnus met de zon erachter. Een van de mooiste foto's die wij mensen ooit gemaakt hebben, met dank aan Carolyn Porco.

De emotie bij deze missie is goed te begrijpen. Er is zo'n enorm verschil tussen de historische missie waar ze aan werkt, en haar status als een soort roepende in de woestijn. Van de kantoren van de medewerkers tot de jaren negentig-website van het team dat deze foto's neemt, overal is duidelijk dat geld en aandacht moeilijk te krijgen zijn voor de mensen achter deze historische missies.

Op die manier kon het ook gebeuren dat deze maand een missie naar Enceladus in de prullenbak verdween. De Enceladus Life Finder missie zou voor slechts een half miljard dollar gaan zoeken naar leven in de oceanen van Enceladus – dat is evenveel als de oorlog tegen wietplanten in Nederland jaarlijks kost.

Encedalus Life Finder had een historische missie kunnen worden, maar krappe budgetten zorgen ervoor dat alleen de missies met het laagste risico kunnen doorgaan. High risk-high payoff-missies als deze alienzoeker passen niet in de microstapjes-tijdlijnen van NASA, en daarom werd het van de lijst geschrapt. Er is gewoon niet genoeg geld om zo'n onzekere missie te ondernemen.

Leuk voor weer wat speculatie over De Grote Vraag. Geld is er niet, dus voorlopig moeten we genoegen nemen met hints die ons langzaam naar het antwoord brengen. Met dank aan Cassini, een van de meest succesvolle ruimtevaartmissies die er ooit is geweest.