FYI.

This story is over 5 years old.

Tech

De eerste stenen werktuigen zijn miljoenen jaren ouder dan Homo sapiens zelf

Archeologen hebben in Afrika de oudste werktuigen ooit ontdekt.

Wetenschappers hebben de oudste stenen werktuigen ooit gevonden. Ze dateren van 3.3 miljoen jaar voor het Plioceen, lang voordat de Homo sapiens bestond.

De artefacten zijn vlakbij het Turkanameer in Kenia gevonden en zijn 700.000 jaar ouder dan de oudste werktuigen ooit gevonden. Dat is een enorm verschil en zal ons een beter beeld geven over hoe de evolutie van deze werktuigen heeft plaatsgevonden tijdens de eerste mensachtige gemeenschappen. Een diepte-analyse van de omgeving, de gevonden werktuigen en de revolutionaire ontdekking op het gebied van de evolutionaire geschiedenis zal op 21 mei in Nature worden gepubliceerd.

Advertentie

Harmand met een van de gevonden werktuigen in LOM3.

"De werktuigen geven ons een beeld van het menselijke gedrag uit een periode die we nog niet eerder kenden," aldus archeoloog Sonia Harmand, hoofdauteur van het onderzoek. "De vondst kan ons veel vertellen over de cognitieve ontwikkeling van onze voorouders die we niet alleen uit fossielen kunnen halen."

Harmand en haar collega Jason Lewis kwamen toevallig langs het gebied op 9 Juli 2011. Het tweetal onderzocht de heuvels rond het Turkanameer. Dit meer is op het moment het grootste woestijnmeer ter wereld, maar was miljoenen jaren geleden een vruchtbaar boslandschap waar de eerste mensen goed konden vertoeven.

Vanwege een verkeerde afslag die ze namen, kwamen ze toevallig in dit gebied terecht. Het gebied wordt nu aangegeven als Lomekwi 3 (LOM3). Volgens Harmand en Lewis voelden zij direct toen ze aankwamen dat er iets speciaals was aan deze plaats.

Het grondige onderzoek dat volgde heeft al geleid tot de vondst van 149 werktuigen. Deze vondsten vertellen ons dat de eerste mensachtigen de "knapping" technieken al goed beheersten om de stenen zo te vormen dat deze gebruikt konden worden voor gereedschap. De vondsten in LOM3 zijn onder andere aambeelden en hamers die in die periode werden gebruikt om stenen scherp te slijpen voor het snijwerk.

Sammi Lokordi, een lokale archeoloog, leidde de weg naar 3.3 miljoen jaar oude werktuigen.

Harmand had al wel een vermoeden dat deze primitieve werktuigen de oudste werktuigen van de wereld konden zijn. Het was echter pas nadat een team van experts deze werktuigen had bekeken, dit ook echt werd bevestigd. Een van deze experts, die ook meeschrijft aan het onderzoek, was Chris Lepre. Door middel van een magnetometer kon hij de datum van de werktuigen traceren.

Advertentie

"De vondsten in dit gebied veranderen veel zaken waarvan we dachten dat die waar waren," aldus Lepre.

Naast dat de werktuigen ons iets vertellen over de leeftijd, zeggen ze ook iets over de bredere ecologische context in die periode. Het gebruik van gereedschap door de eerste wordt altijd in relatie gezien met de klimaatverandering in het Plioceen. Dit wordt ook wel de 'savanne-hypothese' genoemd, waarbij de klimaatverandering zorgde voor de het veranderen van de leefomgeving van de eerste mensen. Omdat zij eerst in het bos leefden en nu naar het graslandschap gedreven werden, werd het een noodzaak om hier hun gereedschap op aan te passen.

Het onderzoek toont aan dat de uitvinding van het eerste gereedschap dus niet per se in verband staat met klimaatverandering. De werktuigen die nu gevonden zijn, werden gebruikt door mensen die in een boslandschap leefden. Deze werden dus voor andere doeleinden gebruikt dan de werktuigen die door de mensen in het graslandschap, zo'n 700.000 jaar geleden, werden gebruikt.

Het LOM 3 gebied.

Het lijkt erop dat zij met deze werktuigen noten en wortels kraakten, maar ze ook gebruikten om larven van dode bomen te halen. Het feit is dat de onderzoekers dit nog niet precies weten en de werktuigen nog veel meer moeten onderzoeken om bepaalde details vast te kunnen stellen.

"Wanneer je dit soort dingen ontdekt los je niets op, je creëert alleen maar nieuwe vragen. Er is dus nog heel veel werk te doen," aldus Lepre.