FYI.

This story is over 5 years old.

Tech

De dierentuinen van de toekomst hebben geen kooien

Een voorstel voor een dierentuin in Denenmarken is één van de projecten die ontworpen is om dieren te beschermen tegen nare, aangapende mensen.

De bekendste dierentuinen in de wereld hebben het moeilijk de laatste tijd. In 2012 werd er flink in het budget van de Bronx Zoo gesneden, de Oregon Zoo heeft een enorm inkomstenverlies gehad en de panda's van de San Diego Zoo brengen niet genoeg geld op om hun verblijf te kunnen garanderen.

Sinds films als Blackfish zijn mensen steeds negatiever over organisaties die dieren in kleine kooitjes houden. En terwijl veel dierentuinen indrukwekkend conservatiewerk verrichten, is er niets erger dan toezien hoe een gillend groepje kinderen het bloed onder de nagels van een orangutan haalt. Maar de trend hoeft niet per se slecht te zijn voor de dierentuinen zelf. Het betekent alleen dat ze aan dezelfde regels onderhevig zijn als waar hun dieren uit zijn ontstaan: evolve or die.

Advertentie

De keuze om zich aan te passen heeft een spectaculaire interdisciplinaire stortvloed aan creativiteit losgemaakt. Afgelopen weekend bracht het Deense architectuurbureau BIG (Bjarke Ingels Group) een nieuwe set concepttekeningen uit van hun laatste project. Een kooiloze makeover van de Givskud Zoo in Denenmarken. Uiteraard draagt de dierentuin de passende naam Zootopia.

"De grootste en belangrijkste taak van architecten is het ontwerpen van door mensen gemaakte ecoystemen – zodat onze steden en gebouwen passen bij hoe wij willen leven," zegt bureau BIG in een statement.

"In een dierentuin wordt die uitdaging nog groter. Het is onze droom om – samen met Givskud – een zo vrij en vriendelijk mogelijke omgeving te bouwen voor de dieren, de interactie tussen dieren en de interactie met de bezoekers.

"Het oppervlak van 121 hectare zal verdeeld worden in verschillende open gebieden voor Aziatische, Afrikaanse en Amerikaanse ecosystemen. Bezoekers zullen vanaf gigantische muren over het gebied uit kunnen kijken, en zelfs naar binnen kunnen met fietsen, bootjes, trucks of auto's. Er zal ook een zes kilometer lang wandelpad komen, dat rondom elk hoofdgebied gaat.

Verder is BIG bezig met ideeën voor het onzichtbaar maken van de bezoekers, wat in het voordeel zal zijn van zowel de dieren als de mensen. Eén van de concepten is om de wagentjes van de kabellift met spiegels te bedekken, zodat ze minder bedreigend lijken.

Advertentie

Dat idee lijkt een beetje vergezocht, de conceptschetsen geven een verontrustende indruk. Waarom zou een beer banger zijn voor een kabelwagentje, dan voor een rare reflecterende bal? Ik zou als beer veel banger zijn voor dat laatste.

Ook al liggen er nog wat beren op de weg (ha!), geeft de inventiviteit van het ontwerp een spannend vooruitzicht, hoewel we tot 2019 moeten wachten voor de opening. Maar BIG is niet de enige organisatie die de dierentuin opnieuw uit probeert te vinden, om alles diervriendelijker en educatiever te maken.

Er zijn meerdere dierentuinen die hetzelfde pad ingeslagen zijn als BIG, en het comfort van de dieren als centraal ontwerpcriterium hebben gekozen. Een paar maanden geleden is de Paris Zoo heropend; de nieuwe infrastructuur heeft grote ecologische biozones in plaats van kleine afbakeningen voor individuele soorten.

Een andere manier om het ethische vraagstuk van opgesloten dieren aan te pakken is om een structuur te bouwen die gebruikt kan worden door wilde dieren. De twee coolste concepten die hierop voortbouwen zijn voor migrerende vogels en werden door een Mexicaans en een Argentijns architectuurbureau voorgesteld.

Het idee is om "verticale dierentuinen" te bouwen, waarmee een open torenconstructie bedoeld wordt die voorzien is van genoeg voedsel, onderdak en bladeren voor de voorbijgaande vogels. Bezoekers kunnen de vogels zien als ze er doorheen lopen. De toren zou een boost kunnen zijn voor de gevleugelde biodiversiteit van het gebied.

Advertentie

Sommige conservators zouden echter liever elke interactie tussen mens en dier in de ban doen. Zoals ik twee maanden geleden schreef, zouden webcamdierentuinen een makkelijke manier zijn om mensen in contact te brengen met wilde dieren, zonder de dieren echt te storen.

De nonprofit-organisate Explore heeft tientallen camera's over de hele wereld, waarmee verschillende wilde soorten gemonitord worden. 'Tuurlijk, het is een beetje voyeuristisch, maar het is beter om een jong sneeuwuilgezin in hun natuurlijke habitat te bespioneren dan één enkele in een kooitje in de dierentuin.

Deze aanpak heeft als voordeel dat mensen ook daadwerkelijk wild gedrag kunnen observeren. De grizzlyberen in Zootopia zullen uiteindelijk misschien wel gewend raken aan de rare spiegelende kabelwagentjes, maar de grizzlyberen die gemonitord worden door de Brook Falls webcam merken niet eens iets van de honderden mensen die toekijken hoe ze chillen bij een rivier. Er is iets fijns aan het idee dat die dieren echt zichzelf zijn.

Een andere invalshoek is om biologische dieren te vervangen door kunstmatige dubbelgangers. Misschien zijn cyberdierentuinen, of dierentuinen die volstaan met gekloonde dieren wel de volgende stap. Als je er bij nadenkt dat sommige futuristen zelfs gekloonde mammoeten voor in de dierentuin suggereren, zullen de mogelijkheden voor nieuwe dierentuinconcepten eindeloos moeten zijn.

Dus terwijl traditionele dierentuinen op een houtje bijten, maken de dierentuinen van de toekomst zich op om net zo vermakelijk te zijn, zonder het onvermijdelijke schuldgevoel dat je krijgt van het oogcontact met een opgesloten dier. Hoewel mensen misschien nooit zullen ontdekken wat een utopische samenleving is, zullen we wellicht wel een zootopische vinden.

Je kan hier binnenkort trouwens hartstikke leuk stage komen lopen. Klik hier voor meer info of mail meteen naar alejandro.tauber@vice.com.