Apple's belastingschuld van €13 miljard uitgelegd voor normale mensen

Apple is altijd wel ergens te vinden in de krantenkoppen. Hoewel de meeste media-aandacht uitgaat naar de lancering van nieuwe producten – of geruchten over de nieuwe lancering van nieuwe producten – was het bedrijf afgelopen dinsdag om een heel andere reden in het nieuws. De Europese Commissie heeft een belastingovereenkomst tussen Apple en Ierland illegaal verklaard. Nu hangt de iPhone producent een schuld van 13 miljard euro boven het hoofd, vanwege onbetaalde belastingen.

Hoe is het zo gekomen dat 's werelds meest waardevolle bedrijf een klein land aan de rand van Europa een som geld verschuldigd is dat gelijk staat aan het bruto nationaal product van Zimbabwe?

Apple heeft een lange geschiedenis in Ierland. Het bedrijf vestigde eerst in 1980 een fabriek in Cork waar destijds 60 mensen werkten. In de tien jaar die volgend groeide het aantal enorm – in 1990 werkten er meer dan 1000 mensen. Het oppervlak van de fabriek was van 44.000 vierkante meter gegroeid naar 340.000 vierkante meter.

Destijds was het de grootste fabriek die Ierland ooit had gezien en had Apple een sterke onderhandelingspositie in een belastingovereenkomst. In 1991 kwamen een belastingadviseur van Apple en een ambtenaar van de Ierse overheid samen om tot een belastingregeling te komen.

Dit was het begin van de ingewikkelde relatie tussen Apple en de Ierse overheid op het gebied van belasting – een relatie die 16 jaar later in 2007 werd verstevigd met een tweede belastingregeling met de Ierse overheid. Deze twee regelingen vormden de basis van het onderzoek naar Apple, waaruit bleek dat Ierland de deals met Apple had gemaakt om de vele banen die Apple beschikbaar heeft gemaakt te beschermen.

Door de deals met Ierland heeft Apple veel minder belasting betaald op de winst die het heeft geboekt via zijn Ierse dochterbedrijven, waar doorgaans een vennootschapsbelasting van 12,5 procent op staat.

Apple richtte twee dochterbedrijven op, Apple Sales International en Apple Operations Europe, beide in Ierland zijn gevestigd, maar ze waren niet officieel in Ierland belastingplichtig. Met deze twee bedrijven (vooral Apple Sales International) behaalde Apple het grootste deel van zijn winst in Europa

De Europese Commissie schrijft dat Apple dankzij deze deal een effectieve vennootschapsbelasting betaalde van slechts 0,005 procent in 2014. In andere woorden; Apple betaalde voor iedere miljoen euro winst maar 50 euro aan belasting.

Volgens de Europese Commissie is dit illegaal, aangezien een dergelijk minimaal bedrag aan belasting zou neerkomen op staatssteun, wat maar in zeer beperkte omstandigheden toegestaan is. "Ierland heeft Apple 13 miljard euro aan belastingvoordeel toegekend. Dat is illegaal volgens de regelingen betreft staatsteun in de Europese Unie, omdat het Apple een significant voordeel verschaft ten opzichte van andere bedrijven," beschrijft het oordeel.

Bij een persconferentie woensdag maakte eurocommissaris Margrethe Vestager duidelijk dat dit geen boete of straf is; Apple moet gewoon de onbetaalde belastingen terugbetalen.

Vestager voegde daar echter aan toe dat het bedrag van 13 miljoen het maximum is dat de Ierse overheid kan terugvragen. Andere Europese landen die het gevoel hebben dat ze belastinggeld zijn misgelopen omdat alle winsten via Ierland werden gemaakt, kunnen daar ook een deel van terugvragen.

"Het belastingvoordeel in Ierland gaf Apple de mogelijkheid om bijna alle belasting op de winsten van Apple producten in de gehele interne markt van de Europese Unie te ontwijken," zegt Vestager. "Dit komt doordat Apple alle winsten uit de hele markt in Ierland heeft geregistreerd, in plaats van in het land waar de producten oorspronkelijk zijn gekocht. Als andere landen Apple zouden vragen om meer belasting te betalen over de winsten van de twee Apple bedrijven die in dezelfde periode onder hun nationale belastingwetten zijn gemaakt, dan zou Ierland minder belastinggeld kunnen terugvragen."

Hoewel deze regeling er slecht uitziet voor Apple, is het waarschijnlijk pas ronde één van een lange strijd.

Zowel Apple en de Ierse overheid hebben geuit het sterk oneens te zijn met deze bepaling, en hebben aangegeven in hoger beroep te gaan. De Ierse overheid zegt dat ze het "absoluut niet eens zijn met de analyse van de Commissie en dat Ierland Apple geen voordelige belastingregelingen heeft gegeven."

Apple ontkent enige schuld en zegt dat het "de wet heeft nageleefd en alle belastingen die ze ooit verschuldigd zijn geweest hebben betaald." CEO Tim Cook waarschuwde in een open brief aan de Apple-gemeenschap in Europa dat het besluit gemaakt door de Europese Unie niet alleen Apple zal schaden, maar ook de Europese economie als geheel. "De meest schadelijke effecten van deze regeling zullen doorvloeien naar investeringen en de banenmarkt in Europa," zegt Cook.

De Europese Unie wil duidelijk de Europese interne markt beschermen. Daarom is het logisch dat er zo grondig onderzoek wordt gedaan wanneer het lijkt alsof een land in Europa een economisch voordeel probeert te halen uit een voordelige deal met een bedrijf. Ierland heeft al veel aandacht gekregen vanwege het lage belastingpercentage van 12,5 procent – de laagste van alle lidstaten van de Europese Unie. Vestager wees er echter op dat deze regeling niets te maken had met het belastingsysteem van Ierland, maar enkel met deze deal.