Blowen tijdens zwangerschap, mag dat?

Shaleen Title verloor 15 kilo in de eerste drie maanden van haar zwangerschap vanwege overmatig overgeven (hyperemesis gravidarum). Haar arts schreef Zofran voor, een middel voor chemopatienten.

Shaleen is een advocaat uit Massachusetts. Ze strijdt voor nieuwe marijuanawetgeving, een groot maatschappelijk thema in de VS. Uit eerdere rechtszaken wist ze dat marijuana kan helpen tegen misselijkheid. Er was alleen een groot probleem. Ze kon tijdens haar zwangerschap geen marijuana gebruiken. Als de behandelend artsen THC in het bloed van de pasgeborene zouden aantreffen, kon ze haar kind verliezen.

Maar Zofran was geen alternatief. De FDA heeft het nooit officieel veilig verklaard voor gebruik door zwangere vrouwen. Dus nam ze ontslag en lag ze maanden lang ziek in bed. Een verstandige keus, zo blijkt: GlaxoSmithKline, de producent van Zofran, is op dit moment verwikkeld in een flinke serie rechtszaken. Er is een verband aangetoond tussen het middel Zofran en geboortebeperkingen als klompvoet, een gespleten tong of craniosynostose - een afwijking in de schedelvorming.

Torri Metz is een verloskundige en assistent professor aan de CU School of Medicine. Ze doet onderzoek naar prenataal marijuanagebruik. Metz wil het verband tussen marijuana en het groeiproces bestuderen. Eerdere studies naar bijvoorbeeld kortademigheid, astma of vroegtijdige geboorte, geven geen duidelijk beeld.

"Eerder onderzoek laat verschillende resultaten zien," zegt Metz in een statement. "In ongeveer de helft van de gevallen is er een negatief verband aangetoond tussen marijuana en een geboorteafwijkingen. Maar in de andere helft van de studies niet."

Aan het onderzoek van Metz doen honderd vrouwen mee. Hun deelname is anoniem zodat ze eerder geneigd zijn eerlijk over hun marijuanagebruik te berichtten. Er is ook een nieuwe test ontwikkeld die exacter is dan de gebruikelijke plastest.

In sommige staten is het niet eens verboden om marijuana te gebruiken tijdens zwangerschap, maar vanwege een kennistekort over de gevolgen, durven weinig moeders het gebruik van medicinale wiet aan. En dan is er nog de angst dat maatschappelijk werk de baby zal afpakken. Het onderzoek van Metz kan veel doen om deze onwetendheid weg te nemen.

Het onderzoek kent echter nog behoorlijk wat obstakels. Heather Thomspon, moleculair bioloog bij Elephant Circle, een in Colorado gebaseerde adviesgroup voor zwangere vrouwen, zegt dat marijuana moeilijk te testen is.

De lichamelijke effecten van wiet zijn moeilijk te isoleren. Daarnaast geldt er strenge regulering, wat het onderzoek nog verder bemoeilijkt. Sinds 1970 is cannabis een zogenaamde schedule I drug in de VS. Marijuana heeft "geen geaccepteerd medisch nut," volgens de Amerikaanse overheid. Daarom is er nauwelijks subsidie voor te vinden.

Ter perspectief: cocaïne is een schedule II drug, waardoor positieve en negatieve effecten veel gemakkelijker onderzocht kunnen worden. Er is immers veel gemakkelijker aan geld te komen. Pas vorig jaar werden de belangrijkste obstakels rond marijuana onderzoek weggenomen door de Obama administratie, maar vooralsnog is alleen in Colorado en Californie gesubsidieerd onderzoek naar cannabis.

De belangrijkste studies naar zwangerschap en marijuana zijn daarom buiten Amerika uitgevoerd. In Ottawa, en Rotterdam. Tussen 1978 and 2001 werden families gevolgd die veelvoorkomende middeltjes als cannabis, tabak en alcohol gebruikte voor de zwangerschap.

De lange- en kortetermijn conclusies zijn moeilijk te duiden, omdat de effecten van marijuana moeilijk te onderscheiden zijn van bijvoorbeeld alcohol of andere drugs. Er is enig bewijst dat marijuana schadelijk is voor de baby, maar in het geval van drugsonderzoek is er ook dikwijls sprake van gesjoemel met de uitkomst. Bekend voorbeeld was de zogenoemde "crack baby" epidemie in de jaren tachtig – een mediasensatie gebaseerd op een slecht uitgevoerd onderzoek.

Het onderzoek naar drugs is omringd met maatschappelijke verkramptheid. In 2011 werd een vrouw aangehouden voor het "chemisch bedreigen van een kind" nadat ze positief testte op THC. Maar er zijn nauwelijks wetenschappelijke aanwijzingen dat dit zero tolerance-beleid ondersteund.

"Het is belangrijk om te benadrukken dat marijuanagebruik tijdens zwangerschap geen geval van "mishandeling" is, zegt Peter A. Fried, hoofdonderzoeker van de studie in Ottawa. En een vergelijkbaar onderzoek uit 1994, uitgevoerd door Melanie Dreher in Jamaica, waar wiet een cultureel geaccepteerde drugs is, vond eveneens nauwelijks aanwijzingen van een verband tussen wiet en geboortebeperking.

"Als er al iets aan te tonen viel, dan was het dat de kinderen van zware marijuana gebruikers het beter deden. Ze scoorde hoger op het gebied concentratie en zelfbeheersing," concludeert Dreher.

Michael Backes, schrijver van Cannabis Pharmacy: The Practical Guide to medical Marijuana, zei dat het zo moeilijk is om de verbanden te leggen tussen cannabisgebruik en de geboorte van een kind, simpelweg omdat we er nog te weinig vanaf weten. Want een potentieel gunstige behandeling blijft nu onmogelijk door een krampachtig verbod, en dat is kwalijk.

Na een rechtszaak in New York is besloten dat restaurants zwangere vrouwen geen alcohol mogen weigeren omdat "veiligheid niet discriminatoir mag zijn." Het zou niet zo gek zijn als deze manier van openheid in de toekomst ook vormend zal zijn in zaken over cannabisgebruik tijdens zwangerschap.