Een blinde grotvis kan helpen bij onderzoek naar schizofrenie en autisme

De Mexicaanse tetra, ofwel blinde grotvis (Astyanax mexicanus) is een afgezonderd visje. Het visje zwemt niet in een beschermende school, aangezien deze toch geen natuurlijke vijanden heeft. In plaats daarvan bewoont het beestje diepe onderwatergrotten en baant het zich een weg door de duisternis op zijn gevoel voor de variatie in waterdruk en trillingen. Ondanks een relatief veilig bestaan, staat de grotvis bekend om zijn rusteloosheid en angst. Ze slapen niet en zijn vaak bepaald gedrag keer op keer aan het herhalen. Ze zijn asociaal en hyperactief; de Mexicaanse grotvis vertoont veel trekken van menselijke psychiatrische stoornissen.

Vorige week op het 23e Internationale Conferentie voor Onderaardse Biologie presenteerde evolutionair bioloog Masato Yoshizawa, van de Universiteit van Hawaii de effecten van medicatie voor schizofrenie en autisme op de blinde grotvis. Wat hij vond is een opmerkelijke overeenkomst tussen de gedragseffecten van de vissen en mensen. Dit kan betekenen dat de blinde grotvis in de toekomst als een nieuw diermodel voor psychiatrische stoornissen zou kunnen fungeren.

Dit is iets wat we op dit moment nog niet hebben. We bestuderen de genetische basis van psychiatrische stoornissen in muizen, het standaard diermodel. Dit leidt vaak tot onbevredigende resultaten omdat muizen niet het verwachte gedragspatroon laten zien, ondanks dat ze precies de juiste genetische basis hebben gekregen, De grotvis laat van nature al 90% van de klassieke risicogenen voor psychiatrische stoornissen laten zien.

Yoshizawa behandelde de vissen met twee soorten medicijnen: fluoxetine (Prozac) en clozapine (een antipsychotica dat wordt gebruikt bij schizofrenie). Hij vond een merkbaar verschil in de "symptomen" bij de behandelde vissen. "Over het geheel reageerden de vissen op een vergelijkbare manier als mensen op de medicijnen reageren," zei hij tijdens de conferentie volgens Science. "Er is sterk bewijs dat de grotvis als diermodel kan dienen voor psychiatrische stoornissen."

Yoshizawa en zijn collega's bestuderen nu het gedrag van grote aantallen grotvissen in de hoop dat extreem gedrag correleert met de genetische variaties die bekend zijn in mensen. De volgende stap zal zijn om te onderzoeken hoe vissen met deze genetische variaties interacteren met hun omgeving en in hoeverre ze mensachtige symptomen laten zien. Het doel is uiteindelijk om een set van genen te identificeren die betrokken zijn bij schizofrenie en autisme. De lijst van verdachte genen is momenteel nog erg lang.