Ben jij het favoriete hapje van muggen? Dan heb je pech

​Als jij altijd meer geprikt wordt door muggen dan andere mensen om je heen, dan zal dat voor altijd zo blijven. Het ligt namelijk aan je genen.

Eerdere onderzoeken hebben al aangetoond dat natuurlijke lichaamsgeur een belangrijke rol speelt als het gaat om de voorkeur van muggen voor bepaalde mensen. Het is alleen tot nu toe nog niet duidelijk geweest welke factoren nou zo belangrijk zijn voor de uitstoot van die lichaamsgeuren: is het lichaamsmassa, een bepaald dieet, of iets heel anders?

Een nieuw proef-onderzoek door the London School of Hygiene & Tropical Medicine heeft nu aangetoond dat genen een grote rol spelen in de samenstelling van iemands lichaamsgeur.

"De grootste oorzaak van de aantrekkingskracht zit in je genen," vertelde James Logan me aan de telefoon. Hij is hoofdauteur van het onderzoek, dat gisteren is gepubliceerd in PLOS ONE. "We weten uit eerdere onderzoeken al dat lichaamsgeur er voor zorgt dat muggen ons kunnen vinden. Het onderscheid in die lichaamsgeuren zorgt voor verschillende reacties. In dit onderzoek zijn we een stap verder gegaan door te laten zien dat muggen geuren oppikken die gecontroleerd worden door onze eigen genen. We weten alleen nog niet welke dat precies zijn."

Voor het onderzoek hebben Logan en zijn team gebruik gemaakt van steeds een 'set' tweelingen (eeneiige en twee-eiige). Hierdoor hebben de onderzoekers uit kunnen zoeken hoeveel genen een significante rol spelen bij het detecteren van lichaamsgeuren door muggen.

De mate waarin genen iets beïnvloeden heeft met de mate erfelijkheid te maken en wordt gemeten op een schaal van 0.0 tot 1.0. Voor het onderzoek moesten de tweelingen hun handen in een y-gevormde buis steken, met aan de andere kant een andere prikkel (hun tweelingbroer/zus of slechts lucht). De muggen werden vervolgens vrijgelaten in de buis en geteld; hoeveel muggen vlogen er naar de andere prikkel en hoe ver kwamen ze?

"Eeneiige tweelingen hebben dezelfde genen, twee-eiige niet," vertelde Logan me. "We kunnen nu bepalen of wat we zien genetisch gedreven wordt, door een vergelijking te maken tussen de correlatie is tussen eeneiige tweelingen en de correlatie tussen twee-eiige tweelingen."

Je moet je verschillende sets van tweelingen voorstellen, sommige zijn identiek (eeneiige) en andere niet identiek (twee-eiige). Wanneer de identieke tweelingen hetzelfde effect hebben op muggen (qua aantrekkingskracht) en de niet-identieke niet, dan geeft dat aan dat genen waarschijnlijk een rol spelen.

De onderzoekers hebben ondervonden dat de mate van erfelijkheid (een kwantitatieve eigenschap in een bepaalde populatie – niet te verwarren met de bruine ogen die je van je vader of moeder krijgt) hoog is bij het aantrekken en afstoten van muggen. Namelijk 0.83. Om daar context aan te geven moet je weten dat de mate van erfelijkheid van het IQ rond de 0.5 ligt en de mate van erfelijkheid van je lengte rond 0.5.

Ook al is het een relatief kleine groep mensen die is onderzocht – 37 sets van tweelingen – vertelt Logan me dat de mate van erfelijkheid een sterk bewijs is dat genen een rol spelen bij het wel of niet uitstoten van een aantrekkelijke geur voor muggen.

Maar waarom zijn deze onderzoeken naar muggen eigenlijk belangrijk?

Het is de bedoeling dat onderzoekers straks precies weten welke genen er voor zorgen dat muggen zich aangetrokken voelen tot een bepaalde lichaamsgeur. Wanneer ze dat weten zijn ze wellicht in staat om dit op een chemische manier te simuleren. Ze kunnen het dan ook mogelijk maken om orale medicatie te ontwikkelen die een natuurlijke afkeer bij muggen veroorzaakt. Het risico dat je een gevaarlijke ziekte krijgt – van een mug die bijvoorbeeld Malaria of het West Nile virus mee draagt – daalt dan.

Voor dit allemaal in gang wordt gezet, wil Logan eerst meer onderzoek doen naar de mate van erfelijkheid in andere populaties, zoals in het zuidelijke Afrika. Daar zijn de kansen op ziekten-door-muggen namelijk veel hogen.

"We hopen op een dag in staat te zijn om bepaalde leden van een populatie, waar de risico's op malaria en knokkelkoorts door beten van muggen het hoogst zijn, te kunnen identificeren," zei Logan. Je zou de bevolking kunnen 'screenen' en je vervolgens richten op die individuen. Daarbij zou het kunnen helpen met de wiskundige modellering van ziekten. In veel modellen gaan we er van uit dat iedereen even vaak gebeten wordt, terwijl we eigenlijk weten dat dit niet het geval is."