Alle redenen waarom wetenschappers zeker weten dat we in het antropoceen leven
Beeld: NASA

FYI.

This story is over 5 years old.

Tech

Alle redenen waarom wetenschappers zeker weten dat we in het antropoceen leven

Volgens 24 gerenommeerde wetenschappers heeft de mensheid eigenhandig een nieuw geologisch tijdperk ingeluid.

Vandaag hebben wetenschappers van de Werkgroep van het Antropoceen (WGA) definitief hun advies uitgebracht aan de vereniging van geologen (ICS): we leven daadwerkelijk in het tijdperk van het antropoceen. In andere woorden: "De invloed van de mens op de natuur is groter dan die van de natuur zelf."

Deze vaststelling komt uit een van de meest deprimerende wetenschappelijke onderzoeken die ik ooit heb gelezen. Dit onderzoek, met de titel "The Anthropocene is functionally and stratigraphically distinct from the Holocene," is recent gepubliceerd in Science en het geeft ons een waslijst aan zonden die de mensheid heeft begaan. Voor de auteurs is het duidelijk dat die ervoor gezorgd hebben dat de aarde is begonnen aan een nieuw geologisch tijdperk. In dit tijdperk, dat ergens halverwege de twintigste eeuw begon, is de mensheid de belangrijkste invloed op hoe de aarde eruitziet.

Advertentie

Zij noemen dit het antropoceen, wat het tijdperk van de mens betekent, en het is eigenlijk een tijdsdeel van het holoceen, een tijdperk dat ongeveer 11.700 jaar geleden begon. Er is nog een groot wetenschappelijk debat gaande over het antropoceen. Sommigen vinden dat het tijdperk begon toen de mens voor het eerst vuur maakte en begon te vervuilen, terwijl anderen het jaar 1610 als begin van het antropoceen zien. Dat was het moment dat Europese kolonisten hun stempel op de hele aarde begonnen te drukken. Er zijn ook wetenschappers die vinden dat de mensheid helemaal niet in staat is om een significante geologische impact op de aarde te hebben. Althans, nog niet.

Volgens het nieuwe onderzoek, dat afgelopen donderdag werd gepubliceerd door 24 gerenommeerde wetenschappers van de Anthropocene Working Group, begon het antropoceen halverwege de twintigste eeuw. Aan dit onderzoek hebben wetenschappers van onder andere Cambridge, Harvard en Berkeley meegewerkt.

De wetenschappers zeggen dat, als deze studie wordt erkend door de Internationale Commissie voor Stratigrafie, het "niet alleen de eerste keer is dat een geavanceerde menselijke samenleving een overgang naar een nieuw geologisch tijdperk meemaakt," maar dat het ook de eerste keer is dat we zelf zo'n overgang hebben veroorzaakt.

Zoals je misschien verwacht, wordt deze verandering veroorzaakt door "accelererende technologische vooruitgang, een snelle groei van de wereldbevolking en een toegenomen consumptie van grondstoffen."

Advertentie

Laten we eens een kijkje nemen naar het bewijs.

Onze invloed op bodemlagen (strata)

Volgens de auteurs zijn "recentelijke antropogene afzettingen, zoals de producten van mijnbouw, afvalverwerking, constructie en verstedelijking, de grootste afzettingen van nieuwe mineralen sinds de Grote Oxidatie [2 miljard jaar geleden]."

Deze fenomenen zijn "compleet ongehoord in de geologische geschiedenis"

Meer dat 98 procent van het al het elementair aluminium op aarde – dit metaal komt in de natuur niet voor – is sinds 1950 geproduceerd. In de laatste 20 jaar heeft de mens 50 procent van al het beton dat ooit bestaan heeft gemaakt. De massa van alle plastics die we geproduceerd hebben, is nu minstens even groot als die van alle mensen op aarde bij elkaar. "De weerstand tegen verwering en de chemie van plastic wijst erop dat het materiaal een specifieke fossiele en geochemische afdruk op de aarde zal achterlaten."

Het veranderen van het landoppervlak

Dammen, mijnen en vuilstortplaatsen hebben "sedimentaire processen voldoende aangepast om duidelijke afzettingen te creëren in rivieren, meren en gletsjers die vaak ver verwijderd zijn van de bron van de grondstoffen." Intussen hebben landbouw en veeteelt wereldwijd talloze biomen permanent veranderd. Ontbossing in de tropen heeft "geleid tot substantiële erosie en aardverschuivingen."

Nieuwe geochemische afdrukken

Vervuiling, landbouw en het opwekken van energie hebben ervoor gezorgd dat de concentratie fosfor en stikstof in de bodem gedurende de afgelopen 100 jaar is verdubbeld. "Het handelen van de mens is mogelijk de grootste invloed op de stikstofkringloop geweest in de afgelopen 2,5 miljard jaar." Het gebruik van zeldzame grondstoffen sinds de Tweede Wereldoorlog heeft gezorgd voor een "wereldwijd patroon van dispersie in het milieu en nooit eerder vertoonde stoichiometrische ratio's," terwijl "industriële metalen zoals cadmium, chromium, koper, kwik, nikkel, lood en zink zich sinds het midden van de twintigste eeuw snel en wijdverbreid hebben verspreid."

Radiologische afdrukken

We hebben het natuurlijk nog niet gehad over de straling die is vrijgekomen bij nucleaire experimenten. Volgens de wetenschappers is dit "potentieel het meest verspreidde en globaal synchrone effect van de mensheid." Zij zeggen dat de straling nog "in de aankomende 100.000 jaar in ijs en sedimenten zichtbaar zal zijn."

Advertentie

De koolstofkringloop en de stijgende zeespiegel

De onderzoekers schrijven dat atmosferisch koolstof, wat nu een concentratie heeft van meer dan 400 ppm, "tussen 1999 en 2010 honderd keer sneller in de atmosfeer terecht kwam dan de snelste emissie van koolstof die daarvoor is gemeten."

Het meest angstaanjagende is misschien wel dat de aarde eigenlijk zou moeten afkoelen, vanwege de huidige zonnecyclus. Maar in plaats daarvan "heeft de toegenomen antropogene emissie van broeikasgassen ervoor gezorgd dat de planeet abnormaal snel opwarmt."

Veranderingen op het gebied van soorten

Volgens de wetenschappers staan we aan de vooravond van de zesde massa-extinctie, maar dat de "evolutie en uitsterving nu te langzaam gaan om een duidelijk biologisch begin van het antropoceen aan te wijzen." De aarde heeft inderdaad nog de meeste soorten die er aan het begin van het holoceen ook al waren. Toch kunnen we de diversiteit aan soorten gebruiken om de invloed van de mens op de aarde te berekenen: "De diversiteit en relatieve overvloed aan soorten is wereldwijd veranderd," schrijven ze. "Dit gaat in het bijzonder op voor de afgelopen decennia. Vanwege de landbouw en de visserij hebben soorten zich nog nooit zo makkelijk over de aarde kunnen verspreiden."

Al met al concluderen de wetenschappers dat deze fenomenen "ofwel compleet ongehoord zijn in de geologische geschiedenis, ofwel variaties zijn die ver buiten de grenzen van het holoceen vallen."

Met andere woorden: welkom in het antropoceen, medemens.