Nee VN, Nederland heeft niet honderd keer meer kans op een natuurramp dan Qatar

Nederland is het 'onveiligste land' in Europa. Dat berichtte de Volkskrant eerder vandaag naar aanleiding van het World Risk Report van de Verenigde Naties, dat elk jaar verschijnt. Nederland loopt volgens het World Risk Report in Europa het meeste kans op een natuurramp, en in de wereld staan we op nummer 49. Duitsland, qua veiligheid heel gemiddeld binnen Europa, staat bijvoorbeeld op nummer 148.

Een aantal Nederlandse media konden niet laten het nieuws zo te framen dat Nederland een onveilig land lijkt. Relatief is dat misschien zo, maar is het nieuws? Nee. Iedereen weet dat we beneden zeeniveau wonen. Elke Nederlander is zich bewust dat er meer overstromingsgevaar is in Zeeland dan in Zwitserland.

Wat ik vooral opvallend vind aan het rapport is dat Qatar en Saoedi-Arabië in de top drie veiligste landen ter wereld staan. Qatar is honderd keer zo veilig als Nederland, en Saoedi-Arabië acht keer zo veilig – je weet wel, de landen die over 35 jaar misschien te warm zijn voor mensen om te wonen. Een vrij opvallende conclusie, dus ik dook in het rapport om erachter te komen wat precies hun overwegingen zijn.

The WorldRiskIndex wordt berekend aan de hand van 28 individuele indicators, en indexeert het risico van 171 landen aan de hand van vijf natuurlijke risico's: aardbevingen, orkanen, overstromingen, droogtes en de gevolgen van een stijgende zeespiegel. De kans dat een overstroming of storm wordt geclassificeerd als ramp is in de meeste jaren vele malen groter dan bijvoorbeeld een langdurige droogte.

Bij het inschatten van het risico op natuurrampen wordt verder nog rekening gehouden met vier variabelen: blootstelling, kwetsbaarheid, infrastructuur en maatschappelijk aanpassingsvermogen. Nederland heeft een hoge blootstelling (overstroming), maar kan goed met een eventuele ramp omgaan (veel geld) en heeft bovendien de technologie om een ramp te voorkomen (deltawerken).

Dat Qatar, Saoedi-Arabië – en in feite elk land in Noord-Afrika en het Midden-Oosten waar nauwelijks water is – minder blootstelling kennen dan Nederland, is omdat de kans op overstromingen, dodelijke stormen, of aardbevingen klein is. Maar het rapport lijkt het droogteprobleem te onderschatten. Dat er geen mensen overlijden aan droogte omdat landen in het Midden-Oosten voor 30 miljard euro water en voedsel importeren (een bedrag dat exponentieel groeit en in de komende jaren zal verdubbelen vanwege klimaatverandering), wil niet zeggen dat niet juist Qatar en Saoedi-Arabië aan de frontlijn staan van de grootste natuurramp in de geschiedenis

Het is zeer vreemd dat Doha News (Doha is de hoofdstad van Qatar), nu kan opscheppen dat Qatar de minste kans op een natuurramp loopt, terwijl de verwachting is dat mensen over twee generaties op een warme dag niet eens meer buiten kunnen zijn. Hoe nuttig en goed onderzocht dit rapport ook is, het legt een oud probleem opnieuw bloot: we ervaren een natuurramp als een incident – slecht weer, een storm of een aardbeving – terwijl de echte ramp langzaam is.