Een kijkje in de wereld van de oude elite van europa

Begin dit jaar stelde Theresa May "Artikel 50" in werking, waarmee het Verenigd Koninkrijk op de rand van de afgrond staat. Mede daardoor vragen velen zich af welke rol Groot-Brittannië zal spelen in de toekomst van Europa.

Het is misschien goed om te beseffen dat wanneer de oprichtende landen van de Europese Economische Gemeenschap (België, Frankrijk, Italië, Luxemburg, Nederland en West-Duitsland) voor het eerst bij elkaar kwamen in 1957, Groot-Brittannië als eerste reactie had: "Nee bedankt, Jacques". Ze hadden een grote oorlog achter de rug en hadden een goede gemenebest. Ze voelden zich anders.

De rest van het continent zag dat ook zo. Toen premier Harold Wilson in de begin jaren zestig toch probeerde om een band te creëren met Brussel, sprak Charles de Gaulle de wereldberoemde woorden: "Nee, Groot-Brittannië is een eiland met zeer uitgesproken en eigen gewoontes en tradities.

We weten hoe de rest van het verhaal gaat; Groot-Brittannië sloot zich uiteindelijk aan bij Europa in 1973, om zich vervolgens weer los te maken in 2016. De vraag blijft echter: "heeft Groot-Brittannië zich zowel cultureel als fysiek losgemaakt van Europa? Of vallen er toch nog gelijkenissen te bespeuren?

Het is een idee dat werd onderzocht in de epische fotoserie The Europeans van Tina Barney. De serie is een grote tour langs Oostenrijk (1996), Italië (1996-1998), Engeland (2001), Frankrijk (2002), Spanje (2003) en Duitsland (2004), waar de Amerikaanse Barney de elites van het continent fotografeert. Het is een studie naar de kruisbestuiving van erfgenamen, erfstukken en de heerschappij waarbij de grensoverschrijdende gelijkenissen en gedeelde culturele kenmerken worden vastgelegd. Een onderzoek naar wat Europeanen nou eigenlijk Europeanen maken.

Hoe ben je begonnen met The Europeans?
Het is allemaal begonnen bij twee mensen die hetzelfde zeiden en waar ik een goed idee uit haalde. Ik had me aangemeld als bezoekende kunstenaar bij de American Academy in Rome en maakte toevallig twee Italiaanse vrienden die me konden helpen bij het zoeken naar mensen om vast te leggen. Ik had ook nooit verwacht dat dit project acht jaar zou duren of dat ik naar zes verschillende landen zou gaan. Ik dacht al die tijd dat het een eenmalige trip was. Maar toen ik daar aankwam was het zo fascinerend. De Italianen vertelden bijvoorbeeld hoe hun zus is getrouwd met iemand uit Oostenrijk, of dat hun broer is getrouwd met een Spanjaard. Toen realiseerde ik me dat al deze landen met elkaar verbonden zijn.

Heb je veel tijd doorgebracht met de mensen die je hebt vastgelegd, of ging het heel snel?
Heel snel. Er waren wel een paar mensen waar ik de nacht mee doorbracht, maar over het algemeen ging het net zo snel als een klus voor een tijdschrift. Hoi zeggen, praatje maken, licht installeren, en de foto maken - daarna was ik weer weg. En ik heb ze later nooit meer gezien, en dat zal waarschijnlijk zo blijven.

Jouw fotografie heeft een formeel aspect. Waar komt dat vandaan?
Het is allemaal begonnen met mijn boek Theatre of Manners. Ontstaan uit een frustratie die ik had om in een saai en vlak stukje papier een interessante structuur te krijgen. Daarnaast heb ik ook de manier van werken overgenomen van de Nederlandse schilders uit de 17e eeuw, maar ook van de Italianen. Ik dacht: waarom zou ik niet op die manier te werk kunnen gaan wanneer ik een foto schiet? Ik wilde de foto's op een manier maken zodat er een verhaal ontstond, en er een interessant beeld zou ontstaan door middel van compositie. Iets wat ik niet had verwacht was dat ik in Europa aan zou komen en me geïntimideerd zou voelen door de formaliteiten. Hun extreme obsessie met goede manieren. Iedereen weet dat Amerikanen in alle opzichten wat meer casual zijn, daardoor realiseerde ik al heel snel dat ik deze mensen niet kon duwen in een richting die niet bij ze past.

Waarom denk je dat mensen nog steeds zo geïnteresseerd zijn in de foto's?
Weet je nog dat er heel veel mensen geobsedeerd naar televisieseries als Dallas keken? Of dat mensen nu naar The Tudors kijken of zoiets dergelijks? Deze foto's gaan over het leven waar Amerikanen niet per se over hebben gedroomd, maar wel als ideaalbeeld van een royaal leven zien. Een leven waarvan ik denk dat Amerikanen al sinds het begin der tijden naar opkijken.

Is Europa in jouw ogen een samenhangend geheel of zijn het nog altijd los van elkaar staande landen? Dat is een hele interessante vraag. Ik denk dat er veel aspecten zijn die vrijwel hetzelfde zijn in elk land. Het heeft ook veel met smaak te maken, die waarschijnlijk bepaald werd door vele generaties daarvoor. Toen mensen gingen reizen, zagen ze bepaalde dingen, en namen ze dat over. En een van de dingen die naar mijn mening best grappig en oppervlakkig is, zijn de geel gekleurde muren die je in zoveel landen terug kunt vinden. Dat soort dingen met name. Maar ook het 'familiegevoel' in allerlei landen is terug te zien - het respect voor de moeder en de vader, de oudste zoon.

Heb je een favoriet beeld? Ik denk het wel, maar dat zeg ik normaal nooit. Wat mij nu het meest interesseert is portretteren. Er is volgens mij een foto genaamd The Granddaughter en een foto genaamd The Young Lady. De ene foto is gemaakt in Duitsland en de ander in Frankrijk. En The Hands, de foto van de jongen in het blauw-witte shirt met zijn vader. Ik heb iets met kinderen. Ik denk dat het onmogelijk is om tot zo'n jong kind door te dringen. Maar als je de juiste voor je hebt, ook al weet je niet wie ze zijn, word je meegevoerd naar een droomwereld, alleen al als je in hun ogen kijkt. Dat is fantastisch.