Waarom mensen Wikipedia betrouwbaarder vinden dan het nieuws

Het Britse publiek vertrouwt Wikipedia meer dan de landelijke nieuwsvoorzieningen, volgens een nieuw onderzoek door onderzoeksbureau Yougov. 64 procent van de ondervraagden gaven aan dat ze Wikipedia "goed" of "redelijk veel" vertrouwden – dat is meer dan wat er gezegd werd over journalisten van Times of Guardian, en ook ietsje meer dan BBC News.

Maar voordat je deze resultaten wegschuift als het zoveelste manifest over het algemene wantrouwen dat publiek over de media heeft, is het misschien eens tijd om Wikipedia – je redder in nood van last-minute studiesessies en de scheidsrechter bij dronken discussies – wat credit te geven. Misschien hebben mensen niet meer vertrouwen in de site omdat ze sceptisch zijn over kranten en televisie; het hersenkindje van Jimmy Wales heeft zijn eigen redenen om 's werelds hapklare informatieverstrekker te zijn.

De definiërende eigenschap van Wikipedia is uiteraard het opensource-mechanisme. Als je iets ziet dat niet klopt of gedateerd is, of je vindt de inhoud bevooroordeeld, kan jij – of wie dan ook – de inhoud veranderen. Dat leidt tot een landschap waar theoretisch instituties, overheden, bedrijven of lobbyisten geen complete controle uit kunnen oefenen op wat voor informatie op de site weergegeven wordt (hoewel ze het altijd zullen blijven proberen). Het is een zelf-regulerende aanpak, die gepaard gaat met de hoop dat hierdoor de beste informatie wel aan het oppervlak boven komt drijven.

Maar dat gebeurt niet altijd. Zoals we weten is Wikipedia niet het gelukzalige kennis-deel-Utopia dat sommigen hoopten dat het zou worden. Nep-pagina's kunnen de site binnendringen en voor maanden of jaren daar blijven. Zelfs als de schuldigen naar voren stappen, kunnen woordenwisselingen over het onbenulligste detail van een artikel doorzeuren en in grootschalige informatieoorlogen veranderen.

Wikipedia is overigens niet compleet vrij voor iedereen. Meer dan duizend gebruikers hebben administratieprivileges, dit betekent dat ze pagina's kunnen hernoemen en verwijderen en gebruikers kunnen blokkeren. Sommige worden Wikipediaveteranen, zoals gebruiker "gwern," die meer dan 90.000 bewerkingen uitgevoerd heeft en aan honderden artikelen heeft bijgedragen.

Desalniettemin, blijft het verassend dat een mensen denken dat een pagina die iedereen aan kan passen (een academicus, een hobbyist of een grappenmaker) een bepaalde betrouwbaarheid kan behouden.

Via de pagina 'Betrouwbaarheid van Wikipedia' (natuurlijk), werd ik doorverwezen naar een reeks onderzoeken die testte in hoeverre sites waarheidsgetrouwe informatie presenteerden. Een artikel in de Guardian uit 2005 was getiteld "Kan je Wikipedia vertrouwen?", ze vroegen een serie experts vanuit verschillende disciplines of ze artikelen konden beoordelen binnen hun vakgebeiden. Over het algemeen was de informatie accuraat, hoewel er noties waren van nalatigheid en niet iedereen onder de indruk was.

Een ander onderzoek uit Nature vergeleek Wikipedia met een wat traditioneler medium: Ecyclopaedia Britannica. Ze claimden dat "Wikipedia in de buurt komt van de nauwkeurigheid van de wetenschappelijke delen van Britannica," hoewel Britannica zelf het onderzoek in twijfel trok. Waarop Nature met zijn eigen weerleggingen kwam.

In het meest recente onderzoek draagt Britannica nog steeds de kroon. 83 procent van de ondervraagden had "redelijk veel" vertrouwen in de nauwkeurigheid van Britannica, vergeleken met de 67 procent van Wikipedia.

Afgezien van de geschillen tussen individuele onderzoeken en methodologieën, was hoe ik de onderzoeken vond even onthullend als de resultaten. Ik kwam ze tegen omdat Wikipedia voorzien is van externe referenties, waarmee ik de informatie kan bekrachtigen: de verzameling van verschillende bronnen, met werkende links, geven een completer beeld. Zoals de resultaten van de Yougov-enquête misschien suggereren, lijkt dit stukken betrouwbaarder dan een heel verhaal dat gedekt moet worden in één artikel in de krant.

Het is belangrijk om je te realiseren dat de resultaten van het onderzoek niet per se indiceren dat Wikipedia betrouwbaarder wordt gevonden dan alle media. Zoals vermeld kwamen de BBC News-journalisten toch op 61 procent, en de onderzoekers schreven dat het verschil tussen hun en de Wikipedia-editors "niet significant" was.

Wikipedia moet met scepsis behandeld worden, zoals elke bron. Maar voor wat het is – een vrij toegankelijke, flexibele informatiebron – doet het zijn werk best wel goed.