'Wounds of Waziristan': Het verhaal van drones vertelt door de mensen die onder ze leven

De drone-oorlog is in beginsel een obscure oorlog. Bestuurd door armstoel-piloten vanuit geheime basissen aan de Amerikaanse westkust, vliegen de Predators en Reapers op onzichtbare hoogte over Afghanistan, Jemen en Pakistan’s ‘Tribal Areas’ waar ze van de CIA de missie hebben om met laser-begeleide “chirurgische” precisie “high-value”-doelwitten duizenden meters lager uit te schakelen. Maar doordat de raketten neerkomen in vaak erg afgelegen gebieden en het feit dat het programma in het geheim wordt uitgevoerd, is het lastig de precisie en de effecten van de aanvallen te verifiëren.

Jarenlang hebben vertegenwoordigers van de VS het aantal burgerslachtoffers van drone-aanvallen gebagatelliseerd, terwijl een horde aan onafhankelijke rapporten hun eigen, grimmige schattingen maken. De laatste daarvan, een nieuw onderzoek van de Verenigde Naties en Amnesty International, bracht het nieuws van 58 burgerdoden in Jemen en tot negenhonderd in Pakistan. In een speech in mei van dit jaar doorbrak president Obama eindelijk de stilte rondom de drone-aanvallen. Daarin erkende hij dat er burgers gedood zijn - alleen niet hoeveel - en beloofde hij meer transparantie over het programma. “Die burgerdoden,” zo voegde de president toe, “zullen ons voor zo lang als we leven blijven achtervolgen.”

Voor journalist Madiha Tahir zijn die cijfers belangrijk maar niet het volledige verhaal. Haar documentaire “Wounds of Waziristan,” die hierboven in première gaat, bevat interviews met de mensen die leven in het zuidelijke deel van de ‘Federally Administered Tribal Areas’ aan de grens van Afghanistan, onder het oog van de drones en in het spoor van hun vernieling. Tahir, die opgroeide in Pakistan en de VS, wijst erop dat het verhaal van de drone-aanvallen niet alleen over het aantal slachtoffers gaat, of het soort ethische argumenten die gepaard gaan met het “just war” concept van [proportionaliteit](/ joshuafoust.com/proportionality-and-discrimination-how-the-drone-debate-misses-the-point/). De effecten van de drone-oorlog gaan volgens haar namelijk net zo goed over hoe die aanvallen gemeenschappen verscheuren en de overlevenden achtervolgen, in de afgelegen plaatsen die zich op de rand van de rechtsorde begeven.

“Omdat drones zo ver verwijderd zijn, bestaat er een gevoel van onzekerheid, een gevoel dat het niet te controleren is,” zegt Tahir over de bevolking van Waziristan. “Of het nou een illusie is of niet: mensen hebben het gevoel dat er met militairen nog een bepaalde mate van controle is. Je kunt onderhandelen. Er is nog oorzaak en gevolg. Die is er bij drones niet. Het is een acuut soort trauma dat niet beperkt is tot de daadwerkelijke aanval.”

In een ander rapport van de VN afgelopen week pleit speciaal rapporteur van de mensenrechten Ben Emmerson voor een declassificatie van het programma, dat volgens hem een schending van het internationaal recht is. De VS, die het aantal drone-aanvallen tot het laagste punt in vijf jaar heeft teruggebracht, houdt vol dat ze “noodzakelijk, legaal en rechtvaardig zijn.”

Rapporten zoals die van de VN kunnen helpen de effecten van drone-aanvallen tastbaarder te maken, zegt Tahir. Maar diepere, volhardendere wonden blijven bestaan, wonden die moeilijker te becijferen zijn. “We moeten manieren vinden om over drones te praten voorbij het juridische debat,” zegt ze. “Wat betekent het om te leven onder drones, en wat betekent het, zoals de president zegt, om ‘achtervolgd’ te worden door haar doden.”

Voor meer, zie de film's website, Madiha's website, en haar Twitter.