Waarom belanden er zoveel goeie MacBooks op de schroothoop?

Tweedehands MacBooks die aanvankelijk voor bijna 2800 euro werden verkocht zijn nu praktisch schroot omdat het voor recyclers niet mogelijk is om op de laptops, die vaak maar een paar jaar oud zijn, in te loggen en ze naar de fabrieksstand terug te zetten.

“Hoeveel van jullie zouden wel een twee jaar oude M1 MacBook willen? Pech gehad, want je plaatselijke recycler heeft zojuist alle logic boards met een Activation Lock eruit gehaald en ze tot kankerverwekkend stof vermaald,” aldus John Bumstead, MacBook-renovator en eigenaar van de reparatiewinkel RDKL INC.

De boosdoener is de T2 beveiligingschip van Apple. Sinds 2018 is het onmogelijk om als iemand anders dan de oorspronkelijke eigenaar op de laptop in te loggen. Het is een zegen voor beveiliging en privacy maar een vloek voor de tweedehandsmarkt. “Zoals al jaren het geval is voor recyclers en miljoenen iPhones en iPads is het nu ook vrijwel gedaan met MacBooks – je bent gewoon machteloos als een apparaat vergrendeld is,” vertelt Bumstead aan Motherboard. “Zelfs jailbreakers en bypassers hebben er geen oplossing voor, en die gaan ze waarschijnlijk ook niet vinden aangezien de propriëtaire chips van Apple relatief gezien best wel goed zijn.” Toen Apple de M1 met diens eigen processor uitbracht werden de kenmerken van de T2 in die computers verwerkt.

Verantwoordelijke recyclers en renovators wissen de data van gebruikte apparaten voordat ze worden doorverkocht. In die gevallen wordt de data gewist maar kan het niet aan een nieuwe gebruiker worden toegewezen, waardoor de apparaten eigenlijk waardeloos zijn. In plaats van dat ze een tweede thuis krijgen worden ze door Bumstead en anderen uit elkaar gehaald en worden de losse onderdelen ervan verkocht. Deze computers belanden uiteindelijk vaak bij recyclingcentra nadat bedrijven failliet gaan of nieuwe apparaten aanschaffen. 

Bumstead vertelt Motherboard dat Apple dingen elk jaar weer wat lastiger maakt voor de tweedehandsmarkt. “Het is een beetje zo verlopen: eerst had je certificaten met onrealistische eisen voor datavernietiging, waardoor recyclers harde schijven uit de machines moesten halen en ze zonder harde schijven moesten verkopen, maar sinds 2016 zitten de harde schijven in de boards gebouwd, dus toen moesten ze de boards eruit halen,” zegt hij. “En nu zijn de boards vergrendeld, dus ze zijn eigenlijk waardeloos. Je kunt MacBooks van 2018 of later niet eens opstarten als ze op een ander apparaat zijn aangesloten omdat de MacBook beveiligingsapp die functionaliteit standaard blokkeert.”

Motherboard meldde dit probleem al in 2020, maar Bumstead laat weten dat het de afgelopen tijd alleen maar erger is geworden. “Nu komt de kwantiteit er ook nog bij kijken, omdat bedrijven met interne productcyclussen van drie jaar hun apparaten uit 2018/2019 beginnen te dumpen, en het in onvermijdelijk dat velen daarvan vergrendeld zijn,” zegt hij. 

De oude eigenaars zijn vaak bedrijven of scholen die de apparaten in grote hoeveelheden aanschaffen en verkopen, en geen interesse hebben in recyclers en renovators helpen met het ontgrendelen. “Vorige eigenaars bellen niet terug, en bedrijven die 3000 machines dumpen nemen aan dat ze zijn vernietigd, dus het is cruciaal dat we een oplossing vinden waarbij we niet afhankelijk zijn van de toestemming van de vorige eigenaar,” zegt Bumstead. “En we hebben tenslotte eigendomsrechten, dus de oorspronkelijke eigenaar is niet de huidige eigenaar, en heeft technisch gezien dus niet het recht om iets wat niet langer van hen is ten dode op te schrijven.”

Bumstead opperde wel een paar oplossingen voor het probleem. “Als we op een vergrendeld apparaat stuiten waar we wel legaal aan zijn gekomen, zou het mogelijk moeten zijn om op ons Apple-account in te loggen, het serienummer en verdere informatie in te voeren, op een knop te drukken en het apparaat bij Apple in te dienen om te laten ontgrendelen,” zegt hij. “Dan zou Apple diens bestanden kunnen nalopen en eventueel de oorspronkelijke eigenaar contacteren, maar als er niks verdachts wordt gevonden en de oorspronkelijke eigenaar er niet binnen 30 dagen tegenin gaat zou het apparaat automatisch moeten worden ontgrendeld.”

Apple is al lang in strijd met de tweedehandsmarkt en onafhankelijke reparatiewinkels. Maar nadat het jarenlang peperdure reparatie-instructies heeft verkocht en het recht om te repareren heeft bestreden begint het bedrijf eindelijk toe te geven. In 2021 kondigde Apple aan dat het diens klanten zou gaan vertellen hoe ze hun eigen telefoons kunnen repareren en dat ze de onderdelen daarvoor verkoopbaar zouden stellen. Maar aan de stapels van prima functionerende maar permanent vergrendelde MacBooks bij reparatiewinkels en recyclingcentra is te zien dat Apple nog een lange weg te gaan heeft. 

Apple heeft niet op Motherboards verzoek om commentaar gereageerd. 

Dit artikel verscheen oorspronkelijk op Motherboard.

Volg VICE België en VICE Nederland ook op Instagram.