Deze Palestijnse brouwers vechten tegen de militaire bezetting met speciaalbier

In het jaar 2000 woedde de Tweede Intifada in alle hevigheid. Het was voor mensen bijna onmogelijk om korte afstanden tussen steden en dorpen te reizen in de bezette Palestijnse gebieden, laat staan om bier te leveren. Toch vervoerde de Palestijnse brouwerij Taybeh met behulp van ezels biervaten van 50 kilo – met succes – langs allerlei militaire controleposten. En dat terwijl de bezetting steeds gewelddadiger werd en steeds verder uit de hand liep.

Nadim Khoury, de oprichter van de brouwerij, nipt aan zijn witbier dat gebrouwen is met lokale sinaasappel en koriander, en herinnert zich de zware periode in de lange geschiedenis van het familiebedrijf.

“Ik denk niet dat er een andere brouwerij op de wereld is die bier met ezels door controleposten moest loodsen, maar wij deden het. Omdat er ergens een café was dat ons bier wilde hebben. De wegen waren afgesloten en er mochten geen auto’s langs.”

“Dat was maar 18 jaar geleden,” zegt hij trots. Zijn borstelige snor beweegt als zijn bulderende lach door de brouwerij schalt.

25 jaar geleden, toen er een sfeer van optimisme heerste na de Oslo-akkoorden, keerde de familie Khoury terug uit Boston om in hun thuisland de eerste microbrouwerij van het Midden-Oosten te openen. Hun doel was om de lokale economie een boost te geven met nieuwe, op kleine schaal geproduceerde biersoorten. In 1994 bottelde de brouwerij haar eerste partij bier – 500 liter in totaal.

Tegenwoordig produceert het bedrijf jaarlijks 600.000 liter bier, dat naar twaalf landen wordt geëxporteerd, waaronder Japan, Duitsland en de Verenigde Staten.

Bedrijven hebben het nooit makkelijk gehad in Palestina, maar dat hield de familie Khoury niet tegen.

“We waren vastbesloten om de hele wereld te laten zien dat Palestijnen normaal zijn en gewoon het recht hebben op alledaagse behoeften: om een biertje te drinken, om naar school te gaan, om stromend water te hebben,” zegt Nadim.

De brouwerij ligt in Taybeh, het laatste volledig christelijke dorp op de Westelijke Jordaanoever. Vanuit de brouwerij kun je tot aan de Dode Zee kruisen en stenen kerken zien, die her en der verspreid staan in de glooiende, olijfgroene heuvels van de Jordaanvallei. Dit staat in schril contrast met de uitgestrekte stukken vol beton en prikkeldraad waaruit de Israëlische militaire buitenposten en nederzettingen bestaan. Die liggen verspreid langs de weg naar Ramallah, de facto de hoofdstad van Palestina.

Toegang tot water is lang niet overal zo vanzelfsprekend als in de Israëlische nederzettingen, die gebouwd zijn op land dat veroverd is in de oorlog van 1967. Hoewel de bevolking sindsdien bijna verdubbeld is, overleven de Palestijnen tegenwoordig nog steeds op evenveel water als ze in de interimovereenkomst van 1995 is toegewezen. De Israëlische belofte dat het slechts om een ‘tijdelijke’ vijfjarige periode ging, totdat de Palestijnse staat opgericht zou worden, is nog steeds niet nagekomen. Tegenwoordig heeft Israël nog steeds de controle over 87 procent van het water. Ze bezitten elke bron en pijpleiding op de Westelijke Jordaanoever.

Aangezien bier voor bijna 95 procent uit water bestaat, heeft de brouwerij heel veel last van deze beperkingen.

Canaan Khoury, de zoon van Nadim, haalde zijn bachelor werktuigbouwkunde aan Harvard, waarna hij een diploma haalde van het Master Brewers-programma aan de Universiteit van Californië. Canaan keerde na zijn opleidingen terug naar Taybeh en beheert nu de technische kant van de brouwerij.

“Er zijn drie nederzettingen in de omgeving van Taybeh, en zij hebben voorrang op water. We kunnen nooit brouwdagen plannen, omdat we niet weten wanneer er water beschikbaar zal zijn,” zegt hij tegen MUNCHIES.

Afgelopen zomer keken Palestijnen in Taybeh toe hoe de Israëlische nederzettingen ongelimiteerd water kregen, terwijl er uit hun kranen soms maar een keer per maand water kwam. De brouwerij heeft watertanks moeten kopen om toch bier te kunnen maken. Canaan zegt dat die tanks zeven keer zoveel kostten als wat een Israëlisch bedrijf had moeten betalen.

“Het beperkt ons in onze groei, het beperkt onze export. We kunnen gewoon niet meer bier produceren,” zegt hij.

De familie is ontzettend vindingrijk. Waar gewone brouwerijen acht tot tien liter water per liter bier gebruiken, heeft brouwerij Taybeh ontdekt hoe ze uit minder dan vier liter water een liter bier kunnen halen. Dat kan doordat ze het water meerdere keren hergebruiken in het productieproces.

Maar zelfs als ze genoeg water bij elkaar kunnen krijgen om hun bierquota te halen, staan ze weer voor een andere hindernis, namelijk hoe ze hun bier vanuit de brouwerij moeten transporten.

De beperking van beweging is een van de belangrijkste middelen die Israël gebruikt om de bezetting af te dwingen. Binnen de Westelijke Jordaanoever zijn er meer dan vijfhonderd fysieke objecten, waaronder heuvels en checkpoints, die de Palestijnse bewegingsvrijheid beperken. Slechts heel weinig checkpoints laten commerciële goederen door. Hoewel de haven van Haifa op slechts twee uur rijden ligt, moet het bier worden vervoerd langs een route die wel drie dagen kan duren.

“Omdat dit bezet gebied is, kunnen we geen enkele weg gebruiken, hebben we allemaal vergunningen nodig, moeten we langs de commerciële checkpoints gaan, en betalen we meer geld voor opslag en veiligheidscontroles,” vertelt Canaan. Hierdoor kost het twee keer zoveel om het bier van de brouwerij naar de haven te krijgen als het kost om het bier van de haven naar Italië te krijgen.

De meeste brouwerijen vullen hun containers op hun eigen terrein. In zo’n container kunnen ongeveer 1200 kratten bier. Vroeger deden ze dat bij Taybeh ook zo.

Dat veranderde allemaal na de Tweede Intifada, toen Israël begon met de bouw van de Muur. Opeens moest alles helemaal anders: in plaats van de gebruikelijke containers met 1200 kratten bier werd de brouwerij gedwongen om pallets bier in een open truck te laden, waardoor er per container nog maar 720 kratten vervoerd konden worden.

Doordat ze nu bijna 500 kratten minder kunnen vervoeren, ketsen deals met het buitenland vaak af. Onlangs had Canaan de mogelijkheid om Taybeh-bier te exporteren naar Frankrijk. De importeur wilde de containers zo vol mogelijk proppen, om de transportkosten zo laag mogelijk te houden. “Dat kon niet, omdat mijn pallets van de Israëli's maar een maximale hoogte mogen hebben. Daarom kan ik de containers niet zo vol mogelijk stoppen, en daardoor liep ik een deal mis en kon ik mijn bier niet verkopen.”

Taybeh is een familiebedrijf: elke Khoury staat aan de lopende band op de dag dat er gebotteld wordt. Nadim kijkt naar de vulmachines, terwijl het bier over de nog ongelabelde flesjes borrelt. Zijn negenjarige kleindochter Hala overziet de labelmachines vol zelfvertrouwen – het lijkt alsof ze het al jaren doet. Canaan en zijn zus Madees zetten de eindeloze stroom flesjes in dozen.

Deze lading is voor de Verenigde Staten bestemd. Boven het gerinkel van de bottelmachine uit vertelt Canaan dat er in de VS andere etiketten worden gebruikt dan ze normaal gebruiken. Overal ter wereld – zelfs in Israël – verkoopt Taybeh hun bier als een Palestijns product. Alleen in Amerika staat er “a product of the West Bank” op het etiket, omdat ze Palestina niet als land erkennen.

“Daardoor hebben we de afgelopen tien jaar ook niks naar de VS geëxporteerd, maar uiteindelijk vinden we toch dat ons bier daar wel verkrijgbaar moet zijn,” zegt Canaan.

Hij denkt dat hun familieproduct bijdraagt aan een positiever beeld van Palestina. “Taybeh zorgt ervoor dat de wereld Palestina ziet, en dat er een kwaliteitsproduct te verkrijgen is. Daardoor gaan mensen Palestijnen anders zien.”

Madees Khoury, de dochter van Nadim, wordt beschouwd als de eerste vrouwelijke brouwer van het Midden-Oosten. Naast brouwer is ze ook de baas over de import, export en distributie van Taybeh. Ze vertelt dat je aan zoiets simpels als hoe je je flesjes moet krijgen kunt zien hoe verschillend Israëli's en Palestijnen worden behandeld.

In februari zou Taybeh een lading flesjes uit Oost-Europa krijgen. Hetzelfde schip vervoerde ook glaswerk voor Israëlische brouwerijen. “We hadden dezelfde documenten, dezelfde kwaliteit, dezelfde vervoerder. Alles was precies hetzelfde, maar de Israëlische brouwerijen kregen hun flessen twee maanden eerder van wij,” vertelt Madees. “Zakendoen is in dit land totaal anders dan waar ook ter wereld. Het is hier veel moeilijker en het wordt elk jaar weer moeilijker en moeilijker.”

Canaan en Madees zijn kinderen van de Intifada: de verloren generatie . Het duurde elke dag twee uur om van Taybeh naar hun school in Ramallah te komen – normaal is dat een ritje van twintig minuten.

“Ik heb veel meegemaakt onderweg naar school. Ik ben beschoten, geslagen en met traangas aangevallen. Ik ben psychologisch geteisterd door soldaten. Ze lieten me op één voet staan, ze lieten me mijn shirt uittrekken en ga zo maar door,” vertelt Canaan.

Ondanks het feit dat het sinds de Tweede Intifada steeds moeilijker is om zaken in Palentina te doen, denkt Madees dat het ze “als Palestijnen sterker heeft gemaakt. We kunnen nu alles aan.”

Het valt niet te ontkennen dat er ontzettend veel hindernissen in de geschiedenis van Taybeh zijn geweest: elke stap van het brouwproces wordt beïnvloed door de bezetting. Maar toch gaat de familie Khoury door met brouwen, als een vorm van geweldloos verzet.

Taybeh is een symbool. Het laat een ander beeld zien dan het vermoeide, door oorlog verscheurde Palestina, wat je normaal altijd ziet. Het straalt een boodschap van hoop, veerkracht en vasthoudendheid uit.

Nadim heft zijn glas en zegt: “Op een dag zal er vrede zijn en dan proosten we met Taybeh.”

Volg MUNCHIES op Facebook en Instagram.