De taliban willen dat IS oprot uit Afghanistan

Het meest recente offensief in de strijd voor een extremistische alliantie tussen de taliban en de Islamitische Staat verscheen gisteren, in de vorm van een dreigbrief. De taliban waarschuwden IS om zich terug te trekken uit Afghanistan, want als de twee groepen gaan rivaliseren, zou dat ertoe kunnen leiden dat decennia aan gevechten tegen buitenlandse troepen en de Afghaanse overheid voor niks zijn geweest.

"De jihad tegen de Amerikaanse binnendringers en haar marionetten moet onder een gezamenlijke vlag gevoerd worden," zo stond in de brief, ondertekend door een van de leiders van de taliban, Akhtar Mohammad Mansour en geadresseerd aan IS-leider Abu Bakr al-Baghdadi en zijn volgelingen.

De brief, die dinsdag in verschillende talen gepubliceerd werd, gebood Baghdadi dat hij niet zonder overleg beslissingen kan nemen, die de integriteit van "het Islamitische Emiraat," bedreigen, zoals de taliban haar territorium noemen. Er werd vanuit de taliban gedreigd dat "onze represailles waargenomen zullen worden," als de IS deze waarschuwing links laat liggen.

Volgens experts is het onduidelijk hoe diep IS precies in Afghanistan zit, maar in januari verklaarde de groep het land, samen met Pakistan, deel van haar 'Khorosan'-provincie. Hierna zworen militanten in beide landen hun plechtigheid aan het kalifaat, en voerden ze aanslagen uit in de naam van IS.

In maart beweerden vertegenwoordigers van de VN dat de aanwezigheid van IS in Afghanistan "zorgelijk is, vooral omdat IS kan functioneren als een unie van radicale splintergroepen, niet zo zeer door haar eigen capaciteiten in het gebied".

Sindsdien zijn er gevechten tussen taliban en IS gesignaleerd in verschillende delen van Afghanistan. In mei ontplofte er een vrachtwagenbom in de zuidelijke provincie Zabul tijdens een confrontatie tussen de twee groepen, waarbij naar verluidt elf doden vielen. Eerder deze maand heeft IS tien talibanstrijders gevangen genomen en onthoofd, volgens het Afghaanse leger. Momenteel wordt er gevochten in en rondom Jalalabad, in de provincie Nangarhar. De gouverneur van die provincie, die bij de taliban hoorde, werd vorige week in Pakistan geliquideerd.

De toegenomen rivaliteit valt samen met een toename van het aantal aanslagen op religieuze minderheden aan beide kanten van de grens. In februari waren twee gezagvoerders die van de taliban naar IS waren overgestapt verantwoordelijk voor de ontvoeringen van meer dan dertig mannen en jongens uit de onderdrukte Shia Hazara-bevolkingsgroep.

Volgens analisten is IS nog steeds een kleine speler in Afghanistan, maar toch lijkt er onrust te ontstaan binnen de rangen van de taliban, en hun claim op ideologische autoriteit.

"Ik denk dat de taliban wat gefrustreerd zijn, omdat ze al decennialang 99% van het gevecht gevoerd hebben," vertelde Patrick Skinner, de directeur van de Soufan Group, die extremisten volgt, aan VICE News.

De taliban vormen al lange tijd een alliantie met al-Qaida, de groepering die voor de opmars van de Islamitische Staat als de grootste internationale terroristische organisatie werd gezien. Het leiderschap van de taliban zelf is ondertussen echter zodanig gefragmenteerd dat het een goed doelwit voor IS is geworden.

"Mensen willen zich bij IS voegen omdat zij nu goede zaken doen," zei Skinner. "De taliban maken geen opmars – in tegendeel, ze beheren alleen nog hun losse provincies en dorpjes." De Islamitische Staat kan de taliban volledig uit de schijnwerpers spelen nu de NAVO-troepen Afghanistan verlaten, voegde hij toe.

In April publiceerden de taliban een zinderende biografie over haar leider Mullah Omar – volgens velen een reactie op de groeiende populariteit van IS – waar onder andere de steun voor hem onder religieuze intellectuelen werd aangehaald. In de brief van afgelopen dinsdag werd hij wederom genoemd als invloedrijk kopstuk van de wereldwijde jihad.

Omar is echter al in geen tien jaar meer in het openbaar gezien, en de twijfels over of hij nog leeft groeien zelfs onder leden van de taliban. De onrust onder de leiding schijnt een van de belangrijkere oorzaken te zijn waarom talibanstrijders overlopen naar IS.

In tegenstelling tot IS, dat grote stukken gebied in zowel Irak als Syrië in handen heeft, en allerlei gemobiliseerde militanten in andere landen, hebben de taliban zich altijd grotendeels op Afghanistan en de grensregio met Pakistan gericht. Waar de­­ leiders van de taliban de vrede met de Afghaanse overheid bespreken, biedt IS de belofte van een wereldwijd kalifaat aan haar strijders.