Is het een goed idee om te stoppen met je studie?

Voor studenten is het collegejaar weer van start gegaan: hét moment om je af te vragen waar je in hemelsnaam ook alweer aan begonnen bent. Het hele internet staat bol van blogs en video’s die je aanpraten dat je best kan stoppen met studeren. Bill Gates, Steve Jobs en Mark Zuckerberg werden immers allemaal miljardair nadat ze de brui hadden gegeven aan hun studie. Aan de andere kant zijn er ook een heleboel drop-outs die niet steenrijk worden: hoger opgeleiden verdienen gemiddeld nog altijd meer. 

Is het nou wel of niet een goed idee om met je studie te stoppen? We vroegen het aan drop-out Mick van Zadelhoff (27), die het stoppen met studeren van harte aanbeveelt op zijn blog Moderne Nomaden, en aan studie-enthousiasteling Simone Eringfeld (26). Zij rondde maar liefst drie universitaire studies af in drie jaar, en helpt nu anderen om het maximale uit het onderwijssysteem te halen. 

Mick is na het stoppen met zijn studie “echt gaan leven”, zo schrijft hij op het blog waarmee hij zijn nieuwe leven deels financiert. Naast zijn blog houdt hij zich bezig met online marketing, waardoor hij kan leven als digital nomad. Als ik hem opbel zit hij in Parijs bij de fonteinen voor het Louvre, eerder werkte hij vanuit Thailand en vanuit Oekraïne. Hij heeft geen diploma, maar het is niet zo dat hij het studeren maar halfslachtig heeft uitgeprobeerd: “Ik heb drie studies gevolgd in totaal, en het is vijf jaar geleden dat ik met de laatste ben gestopt.” Mick begon met een jaar vrijetijdsmanagement en een jaar Small Business & Retail Management. Op zijn derde opleiding, International Event, Music and Entertainment Studies in Tilburg, hield hij het drie jaar vol, totdat hij voor een schoolopdracht een bedrijfsplan moest inleveren. In dat plan had hij een strategie uitgeschreven voor het dj-bedrijfje dat hij al daadwerkelijk had opgezet. “Ik draaide op bruiloften en dergelijke, dat liep best goed. Maar toen ik het inleverde zeiden ze: dat mag niet, het moet fictief zijn. Toen zei ik: volgens mij is dit het einde van mijn studie.” 

Mick was teleurgesteld in het schoolsysteem. “Er zijn docenten van wie je heel veel leert, maar bij sommige vakken denk je: wat moet ik hiermee? Die volg je alleen maar om het papiertje te halen en soms zijn ze ook nog eens achterhaald, vooral als het om online marketing gaat. Ze liepen vijf jaar achter de feiten aan.” Voor hem is belangrijk dat de dingen die je leert in de praktijk toepasbaar zijn, en dat viel nog wel eens tegen. 

Dat betekent overigens niet dat het een makkelijke beslissing was om te stoppen met studeren. “Voor mijn ouders, vooral voor mijn moeder, was het heel belangrijk dat ik een studie volgde. Ze waren wel teleurgesteld, en dat vond ik het moeilijkste. Het voelt alsof je gefaald hebt, voor de maatschappij. Maar na drie onafgemaakte studies en vijf jaar studeren vond ik dat ik ook best zelf kon bepalen wat goed voor me was. Ik start liever een bedrijfje. Met vallen en opstaan kom je er eigenlijk ook wel, merk ik nu. En inmiddels vindt ook mijn moeder dat het een goed idee was om te stoppen.” 

Mick vertelt over het stoppen met zijn studie op zijn blog, en inspireert daarmee ook anderen. “Ik krijg veel reacties van mensen die er over zitten te denken om te stoppen. Vaak plan ik dan een gesprekje in om het er met ze over te hebben. Niet als zakelijke dienst, maar omdat ik het oprecht interessant vind om daarbij te helpen. In zo’n gesprek blijkt vaak dat het inderdaad een goed idee is, omdat ze het al heel goed overwogen hebben. Mensen lopen tegen dezelfde dingen aan, ze zijn bang voor een oordeel van anderen.” 

Mick raadt het niet zomaar iedereen aan om te stoppen met studeren: “Als je dokter wilt worden, dan hoop ik dat je gestudeerd hebt, anders komt niemand naar je praktijk toe. En sommige mensen studeren omdat ze voldoening halen uit algemene vorming. Maar voor veel vakgebieden is een studie minder relevant, zoals journalistiek, event management of marketing. Je kunt beter gewoon beginnen, dan leer je vanzelf de kneepjes van het vak.” Volgens Mick moet je je bij het studeren afvragen of het een goede investering is: “Studeren wordt erg gepromoot, maar in feite ga je een gigantische lening aan, die zich uit moet betalen. De vraag is natuurlijk: betaalt de studie zich altijd uit? Soms is het een slechte investering, maar zo kijken de meeste mensen er niet naar.” 

Toch zijn het juist slechte investeringen die Mick vooruit brachten in het leven. Hij probeerde luchtkussens uit China te exporteren naar Ibiza. “Daar ging veel fout en dat kostte een paar duizend euro. Iedereen zegt dan dat je hebt gefaald. Maar ik heb heel veel geleerd. Nu weet ik hoe zo’n logistiek proces in elkaar zit. Had ik dat slimmer aan kunnen pakken? Ja, tuurlijk. Maar niet met de kennis die ik toen had. Dus ik zou zeggen: investeer gewoon in iets waarvan je niet zeker weet hoe het werkt. Het is een snelle manier van leren, want je leert van op je bek gaan.” Hij denkt bovendien dat leren ondernemen uiteindelijk ook lucratiever is. “Een opleiding leidt je in de meeste gevallen op om ergens in loondienst te gaan. Aan loon zit altijd een maximum, tenzij je directeur van een bank wordt en allemaal bonussen opeist. Je kunt meer verdienen met ondernemen, maar het komt wel honderd procent op jezelf aan, ook als je faalt. Onzekerheid daarover is voor veel mensen een reden om toch een studie te volgen.” 

Dat geldt voor lang niet iedereen. Simone Eringfeld, die drie studies in drie jaar afrondde, had bijvoorbeeld een heel andere reden om te studeren. “Ik ben begonnen met studeren omdat ik een enorme leerhonger voelde. Ik wilde alles leren over filosofie, over kunst.” Zij kapte haar eerste studie in Berlijn (“een soort Liberal Arts-achtig iets”) af omdat die voor haar gevoel niet genoeg uitdaging bood. Maar in plaats van helemaal te stoppen met studeren, pakte ze flink door. “Ik was op zoek naar meer inhoud. Toen dacht ik: weet je wat, ik ga gewoon drie studies tegelijkertijd doen. En ik heb er heel bewust op ingezet dat ik die binnen drie jaar zou halen.” Ze studeerde Filosofie en Cultural Analysis aan de Universiteit van Amsterdam en deed daarnaast een studie Internationale Betrekkingen op afstand in Londen. 

Haar uitdaging had ze daarmee wel gevonden. “Ik moest hard aan de bak, het was één groot geregel en georganiseer. Vooral de eerste twee jaar waren heftig. Toen ik alledrie de studies had afgerond en ben ik naar Cambridge gegaan voor een master in Onderwijskunde.” 

Inmiddels gebruikt ze, net als Mick, haar ervaringen om andere mensen te helpen hun pad in het leven te vinden: ze heeft een coachingsbedrijf. “Ik begeleid studenten die onderwijs op hun eigen manier willen inrichten en niet de juiste uitdagingen vinden.” Simone heeft haar drie studies niet gekozen met een bepaald banenperspectief in haar hoofd. “Ik ben heel graag creatief bezig en ik ben filosofisch ingesteld, maar het is niet zo dat ik een bepaald beroep wilde uitoefenen. Zo werkt het ook niet, volgens mij: je moet dingen combineren.” Ze wilde ook niet per se rijk worden. “Die mindset had ik niet: dan had ik beter economie of rechten kunnen studeren. Er zijn ontzettend veel manieren om je geld te verdienen. Tijdens mijn studie had ik allerlei bijbaantjes, ik verdiende mijn geld met muziekles geven en zelf optreden. Nu ben ik bezig met ondernemen, en lees ik ook van alles over investeren. Daarnaast heb ik allerlei creatieve projecten, en ik verdien wel eens wat bij met krantenartikelen, en ik word ook uitgenodigd als spreker, om college te geven.”

Als je zoveel mogelijk geld wil verdienen, is het volgens Simone ook niet nodig om een studie (of drie studies) te volgen. “Je kunt natuurlijk ook beleggen, investeren of vastgoedmanager worden, en daar heb je geen opleiding voor nodig. Maar als je gaat studeren omdat je je blik wilt verruimen, en meer wilt begrijpen van het nieuws, de politiek en de economie, dan is dat een heel goede reden. En het geldt nog steeds dat hoe hoger opgeleid je bent, hoe hoger je inkomen is.” 

Ik vraag haar of ze denkt dat succesvolle drop-outs als Mark Zuckerberg en Bill Gates nog wat gemist hebben. “Wellicht. Als het gaat om hoe rijk ze zijn geworden en hoeveel vermogen ze hebben opgebouwd, dan hebben ze natuurlijk niets gemist. Maar als het gaat om nadenken over ethiek misschien wel. Wat is het morele debat rondom het vergaren van zoveel rijkdom als individu, en de macht die daarbij komt kijken? Wat kan er wel en niet op sociale media worden gezegd? Dat zijn politieke kwesties waar Mark Zuckerberg keuzes over moet maken. Deze mensen bestaan niet in een vacuüm: hun beslissingen hebben invloed op andere mensen. Ik denk dat studeren kan helpen bij het maken van beslissingen. Studeren is niet de enige manier om je kritisch denken te ontwikkelen, je kunt ook zelf boeken lezen of trainingen volgen. Maar bij een opleiding heb je wel docenten die zeggen: ga dit boek eens lezen, of kijk hier eens naar.” 

Simone heeft dagelijks plezier van haar studies. “Ik had nooit in de complexiteit kunnen begrijpen van wat er gaande is in Afghanistan als ik niet Internationale Betrekkingen had gestudeerd, bijvoorbeeld. En ook als het gaat over zaken als social media, body positivity, Tinder, datingcultuur: ik heb een veel dieper en een meer verrijkt beeld van die dingen doordat ik culturele analyse heb gestudeerd. Ik snap de debatten beter en kan eraan deelnemen. Wat onderwijs mij biedt is dat ik mijn meningen beter kan funderen. Zelf nadenken, niets klakkeloos aannemen, het zijn allemaal vaardigheden die je worden aangeleerd op de universiteit. Zelfs als ik Netflix kijk, haal ik daar meer uit dankzij mijn studies. Studeren helpt om de wereld beter te begrijpen, om jezelf beter te begrijpen, en wat mij betreft om het leven wat betekenisvoller te maken.” 

Daarnaast heeft ze, net als Mick, veel gereisd. Volgens Simone sluit het één het ander niet uit. “Je kan het allemaal doen. Je kunt en reizen, en ondernemen en studeren. Studeren is ook nog eens superleuk. Je maakt vrienden en bouwt een netwerk op. Het gaat niet alleen om wat je leert, maar ook om het leven dat erbij komt kijken, zou ik zeggen.”

Is stoppen met je studie een goed idee? Een eenduidig antwoord is er niet. Het is een aanlokkelijk idee en een eng idee. Mick bewijst, dat stoppen met studeren een oplossing kan zijn voor als je studie je niet brengt wat je ervan verwacht. Maar sommige mensen, zoals Simone, hebben juist baat bij méér studeren.