Inuit zakken zo vaak door het poolijs dat ze nauwelijks meer op jacht kunnen

Inheemse volkeren en mensen van kleur worden onevenredig hard getroffen door de wereldwijde klimaatcrisis. Maar in de media en activistische bewegingen worden ze vaak vergeten of uitgesloten. Dit is Tipping Point, een nieuwe serie van VICE waarin we verhalen behandelen over klimaatrechtvaardigheid, die we als het even kan laten vertellen door de mensen die de grimmige realiteit van onze veranderende aarde zelf ervaren.

Simon Nattaq betaalde een hoge prijs voor de smeltende permafrost op de Noordpool: zijn benen.

Nattaq is een Inuit die in Nunavik woont, een afgelegen gebied ten noorden van Quebec in Canada. Hij is jager, en zakte op een dag in 1990 door het ijs met zijn sneeuwscooter, waarna hij vast kwam te zitten. Twee dagen later werd hij aangetroffen in een beschutte plek die hij voor zichzelf had gegraven; er was een sneeuwstorm die dag. Zijn benen waren bevroren en moesten geamputeerd worden.

Dat vertelt zijn buurvrouw Sheila Watt-Cloutier, een mensenrechtenactivist die in 2007 genomineerd werd voor de Nobelprijs voor de Vrede. Wat dit ongeluk volgens haar zo schokkend maakte, is dat alle kennis over sneeuw en ijs die Nattaq al van jongs af aan had opgedaan, niet genoeg was om deze gevaarlijke situatie te voorkomen.

Watt-Cloutier zag vanuit haar eigen huis toe hoe Nattaq er langzamerhand weer wat bovenop kwam. “Hij leerde met protheses te lopen, en daarmee op zijn sneeuwscooter te rijden zodat hij weer het land in kon trekken om op jacht te gaan. Ik vond het inspirerend hoe sterk en veerkrachtig hij was,” zegt ze aan de telefoon.

Vroeger had Watt-Cloutier nooit meegemaakt dat jagers door het ijs zakten – totdat het Nattaq overkwam. In de periode erna hoorde ze meer en meer soortgelijke verhalen, en ook dat er op andere plekken in het noordpoolgebied zorgwekkende veranderingen plaatsvonden.

Nu, bijna dertig jaar later, zijn zulke ongelukken de normaalste zaak van de wereld. In Alaska alleen al zijn er dit jaar vijf mensen door het ijs gezakt.

De Noordpool warmt twee keer zo snel op als de rest van de wereld. Het Arctische landijs, dat meer dan achtduizend vierkante kilometer beslaat, neemt op een hoog tempo af vanwege de klimaatcrisis, volgens het National Snow and Ice Data Center in Colorado.

Het centrum meldde ook dat het zee-ijs in juli een kleiner oppervlakte besloeg dan ooit, met 7,5 miljoen vierkante kilometer in juli – ten opzichte van 2012 betekende dat een verlies van een stuk land dat groter is dan de Benelux. Wetenschappers voorspellen dat het zee-ijs in de jaren veertig volledig gesmolten zou kunnen zijn.

Patricia Cochran, zelf een Inupiat (een Inuit-stam) en directeur van de Alaska Native Science Commission, zegt dat ze deze ontwikkeling ook in Alaska ziet. “Iedereen kent wel iemand die door het ijs is gezakt en nooit thuis is gekomen,” zegt ze.

Het Alaska Native Tribal Health Consortium (ANTHC) kwam erachter dat het aantal ongelukken van 1990 tot 2010 elk jaar is gestegen, met vooral inheemse mensen als slachtoffers.

In veel gebieden is het niet meer veilig om op een sneeuwscooter te rijden, zegt Watt-Cloutier. Mensen die in afgelegen dorpen wonen en er toch op uit gaan om voor hun familie te zorgen, lopen daardoor een groot risico. Die zorg wordt ook geuit door het rapport van het ANTHC.

Sommige jagers in Alaska zijn daarom teruggestapt op de oude vertrouwde hondenslee. “Honden zijn goed in staat om de gevaren te voorzien, en zullen zich niet zo snel aan dunne ijslagen wagen,” zegt Cochran. “Dat is al eeuwen een veilig vervoersmiddel; mijn neefjes rijden nu ook met honden.”

Toch duurt het niet lang meer voordat ook honden geen optie meer zijn. In juni kwamen wetenschappers er bij een expeditie achter dat de permafrost in Canada zeventig jaar eerder ontdooit dan voorspeld. En het beperkt zich ook niet tot deze gebieden: doordat de poolgebieden uiteenvallen vanwege het stijgende zeeniveau – de ijskap van Groenland in het bijzonder – zullen ook delen van Florida en een aantal grote Amerikaanse steden overspoeld kunnen raken.

Dat zegt ook klimaatwetenschapper Peter Kalmus, auteur Being the Change: Live Well and Spark a Climate Revolution. “Recent onderzoek heeft uitgewezen dat de opwarming van de poolgebieden invloed heeft op de straalstroom, waardoor een groot deel van het noordelijk halfrond te maken zal krijgen met extreme weersomstandigheden. Grote branden, hittegolven en droogtes in sommige gebieden, en hevige stormen en overstromingen in andere,” zegt hij aan de telefoon. “Als het op de Noordpool zo doorgaat, verwacht men dat deze gevolgen alleen nog maar extremer worden.”

“We mogen dan ver verwijderd zijn van de wereldlijke macht, maar de jager die door de dunne ijslaag zakt staat in verband met de stijgende zeespiegel, de sterkere orkanen die op de Verenigde Staten af zouden kunnen komen, de smeltende gletsjers in de Andes en het Himalayagebergte, het overstromen van laaggelegen kleine eilandstaatjes,” zegt Watt-Cloutier.

Kalmus voegt toe dat, hoewel je makkelijk moedeloos zou kunnen worden van dit alles, hij er optimistischer in staat dan tien jaar geleden.

“Ik zie dat mensen over de hele wereld zich er bewuster van worden, en ook steeds sneller,” zegt hij. “Iedereen moet alles op alles zetten om dit proces nog sneller te laten verlopen. We moeten elke kans om over de klimaatcrisis te praten aangrijpen, onszelf informeren, demonstreren, burgerlijk ongehoorzaam zijn, minder fossiele brandstoffen gebruiken, en onze talenten in te zetten om allemaal ons steentje bij te dragen. Het is een probleem dat ons allemaal raakt.”

Dit artikel verscheen oorspronkelijk bij VICE US.