Met een beetje geluk brandt de woonopstand binnenkort echt los

Wonen (een primaire levensbehoefte) wordt in Nederland steeds moeilijker en duurder. Om minder zou je al pislink kunnen worden, maar echte razernij blijft als het gaat om woningnood gek genoeg vaak achterwege. De inspanningen van bewonersgroepen die zich druk maken over de sloop van hun buurt blijven grotendeels onopgemerkt, huurders maken stilletjes een steeds groter deel van hun inkomen over naar de bankrekening van hun verhuurder, starters wringen zich in steeds vreemdere bochten om mee te kunnen doen op een hysterische woningmarkt. Het is soms net of we de wooncrisis gelaten accepteren, als lome kikkers in een pan met steeds heter wordend water.

Tot nu toe, in ieder geval. Want deze week heeft Actiegroep Woonprotest twee grote demonstraties tegen de algehele woonellende aangekondigd: op 12 september in Amsterdam en op 17 oktober in Rotterdam. Daarbij zijn ze niet vaag over wat er moet gebeuren om uit de wooncrisis te komen: de overheid moet ervoor zorgen dat er betaalbare huisvesting is voor iedereen, er moet een einde komen aan de sloop van volksbuurten en sociale huurwoningen, de explosieve stijging van huren en huizenprijzen moet worden gestopt en kraken zou weer moeten worden toegestaan. Ook zouden er maatregelen moeten komen die ervoor zorgen dat vastgoedbeleggers en andere louche types niet langer hun fortuin kunnen verdienen aan andermans woningnood. 

Het is duidelijk dat actiegroep Woonprotest de wooncrisis niet ziet als een natuurverschijnsel waar we mee moeten leren leven, maar als een door wanbeleid verergerde toestand die met een beetje goede wil echt wel kan worden opgelost (wanbeleid dat, voor de duidelijkheid, voor een aanzienlijk deel afkomstig is van de VVD, ook al probeert VVD-kamerlid Daniel Koerhuis het Woonprotest nu met een bijna bewonderenswaardig staaltje opportunisme voor zijn eigen karretje te spannen). We belden met Woonprotest-woordvoerder Mieke Megawati Vlasblom om te praten over de aanstaande woonopstand, over de noodzaak van protest en over de vraag waarom een grootschalige demonstratie zo lang op zich heeft laten wachten. 

VICE: Hoi Mieke. De woningsituatie in Nederland is al een tijdlang goed verrot. Wat maakte dat jullie besloten in actie te komen?
Mieke Megawati Vlasbom: We denken er al maanden over na, maar de concrete plannen zijn twee maanden geleden gemaakt. De druppel voor ons was de sloop van de Tweebosbuurt. Onze organisatie is grotendeels Rotterdams, dus het voelde heel dichtbij. Ik ben daar de dag dat de sloop begon ook geweest, het was hartverscheurend. Ik kom zelf ook uit een wijk die gesloopt is terwijl ik er woonde, dus het ligt me aan het hart. En ik heb ook in Crooswijk gewoond, waar een hele volksbuurt is weggeveegd om er mooie nieuwe yuppenpanden neer te zetten. 

Waarom is het zo belangrijk dat mensen nu eens echt de straat opgaan?Iedereen heeft te maken met de woningnood, ook de mensen die niet fysiek hun huis worden uitgezet. De grootste wooncrisis is eigenlijk een stille wooncrisis van talloze mensen die in een te dure woning wonen en daardoor niet rond kunnen komen of niet kunnen sparen. Dat zijn dingen die niet vaak besproken worden, omdat er toch iets van een taboe op zit. Mensen praten niet graag over geld of schulden. Iedereen denkt erover na of vindt er iets van, maar niet veel mensen spreken zich erover uit of worden echt boos. In ieder geval, de groep die zich er daadwerkelijk hard voor maakt is niet groot genoeg. 

Dus wij dachten: wij kunnen een statement maken en aan de politiek, de gemeenten, alle beleggers en alle woningbouwverenigingen laten zien dat wij zijn hier klaar mee zijn en dat het zo niet langer kan. Zo kunnen we ook kleine organisaties die lokaal al geweldig werk verrichten een steuntje in de rug geven. Zij krijgen zo een extra groot platform om uit te kunnen spreken: tot hier en niet verder.

Konden jullie makkelijk medestanders vinden?
Ja, eigenlijk was bijna iedereen direct enthousiast. Lokale organisaties en politieke partijen, maar ook bewonersgroepen waren er heel erg blij mee dat ze eindelijk gezien werden. Zij kunnen dit moment aangrijpen om te laten zien dat ze bestaan en waar ze voor staan. Het probleem van de wooncrisis is er al heel lang en deze bewonersgroepen zijn er ook al heel lang, maar het komt maar niet op de radar. Het wordt tijd dat het wèl op de radar komt. 

Hoe gaan jullie ervoor zorgen dat er ook daadwerkelijk veel mensen komen?
Door te praten met verschillende organisaties, waaronder de FNV. We hebben ook bekende Nederlanders benaderd om te vragen of ze dit onder hun volgers willen verspreiden. Ook hun achterban heeft met dit probleem te maken. Verder gaan we zoveel mogelijk content delen. We willen informeren, want veel mensen weten niet wat er precies aan de hand is als het gaat om beleggers, of als het gaat om huurprijzen die ontzettend door het dak zijn gegaan. Daarnaast vind ik dat we een platform moeten zijn voor het delen van de persoonlijke verhalen van mensen uit buurten die gesloopt worden of die op een andere manier in acute woningnood zitten. 

Zijn er al plannen voor na het protest?
De Dam zal maar het begin zijn. We willen dit daarna oppakken met lokale afdelingen. Om te beginnen een landelijke demonstratie in Rotterdam, op 23 oktober, samen met Woonopstand. We willen een ondersteunende factor zijn voor lokale bewonersgroepen en organisaties, zodat we het momentum kunnen gebruiken om lokaal met partijen in gesprek te gaan in aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen. Want: de gemeenteraadsverkiezingen komen eraan, wat gaan jullie er als partij aan doen om ervoor te zorgen dat jullie gemeente bewoonbaar en betaalbaar blijft voor iedereen?

Daarover gesproken: er is ook steun van de lokale afdelingen van grote politieke partijen, waaronder de PvdA en de SP. Denk je dat het ook de nationale partijen beweegt om zich hier stevig over uit te spreken?
Ik denk het wel. We gaan ze eraan houden, in ieder geval. Deze partijen zitten in de machtspositie om er iets aan te doen. Ze hebben het ondertekend, dus ze staan achter ons. Dat vinden we heel tof, het is een eerste stap die ze zetten. We moeten nu kijken of ze ook daad bij hun woord voegen. En zo niet, dan hebben wij in ieder geval zwart op wit dat ze voor ons hebben getekend en dan gaan we ook wel echt achter ze aan. 

Waarom heeft het eigenlijk zo lang geduurd voordat er een woonprotest kwam?
Dat ligt aan meerdere dingen, denk ik. De emotie zit nog niet zo hoog als het om de wooncrisis gaat. En zoals ik eerder zei, is er voor een groot deel sprake van een stille woningnood, van mensen die heel veel huur betalen maar het nog wel net redden. Die praten er liever niet over. De mensen die de woningnood daadwerkelijk voelen, die gaan de straat al op. Dat zijn kleine groepen die zich organiseren en actie voeren, maar die worden gewoon niet gezien. En als je de hele tijd niet onopgemerkt blijft, wordt dat heel frustrerend. 

Ik begrijp heel goed waarom mensen zich afvragen waarom de jonge generatie hiervoor niet de straat opgaat, want uiteindelijk is het wel onze toekomst waar we voor moeten vechten. Dus daarom hadden wij zoiets van: wij gaan dit gewoon doen. Wij zijn boos, en we willen de rest van Nederland ook boos maken, want dit gaat iedereen iets aan. 

Dankjewel!

Aanvulling 3-9-2021: De datum van de Woonopstand in Rotterdam is veranderd van 23 oktober naar 17 oktober.