Ik ging naar het wereldkampioenschap karaoke want blijkbaar bestaat dit!?

Je weet pas wat een stevige omhelzing is als je bent vastgegrepen door een boomlange, Finse metalhead. De lange nagels van Dani prikken in mijn arm als hij naar het publiek kijkt dat beneden staat. Zijn intense blik ken ik eigenlijk alleen van mensen die enorm veel coke hebben gesnoven.

Maar er is geen coke in het spel. Ik ben zelfs niet dronken. We zingen Sweet Child O’ Mine.

“Dit is waarom ik zo van karaoke hou,” schreeuwt Dani in mijn oor nadat we klaar zijn met optreden. Hij spuugt een beetje. We hebben elkaar een minuut of tien geleden ontmoet, toen hij zijn broek omlaag trok om een vervormde tatoeage van Axl Rose op zijn dijbeen te laten zien.

Dani is me alweer vergeten. Hij baant zich een weg naar de andere kant van de kamer om het volgende liedje aan te zetten.

Er zijn dertig karaokebars in Helsinki. Je hoeft maar een paar minuten te lopen om er eentje tegen te komen. Er zijn karaokebars speciaal voor metalliefhebbers, er zijn gay-karaokebars, en je kunt zelfs karaoke zingen in de bibliotheek. Het zou zomaar kunnen dat de Finnen nog meer van karaoke houden dan Japanners.

“Ik dacht altijd dat karaoke iets voor oude mannen was, of iets wat je doet op een familieweekend,” zegt Salla, een 25-jarige winkelbediende. “Mijn opa kwam thuis vroeger altijd met de karaokemachine aanzetten. Nu is het ineens cool. Je doet het met je vrienden op vrijdag- en zaterdagavond.”

Een andere Fin vertelt dat “wij Finnen verlegen en gereserveerd zijn, net als Japanners.” Ze praten niet graag over hun gevoelens. “Op de een of andere manier helpt karaoke onszelf uit te drukken,” zegt Salla. “We worden er vriendelijk van en we kunnen wat meer van onszelf laten zien.”

Ik ben niet alleen in Helsinki om met vreemden over karaoke te lullen. Ik ben hier voor het wereldkampioenschap karaoke 2017.

Op vrijdagavond is de halve finale. Ik sta in een eenzaam, grijs landschap. De wedstrijd vindt plaats ergens op een industrieterrein waar je als vrouw niet in je eentje rond wil lopen, en de gure wind snijdt in mijn handen. Er is niemand. Niemand kan je hier horen schreeuwen.

Maar dan hoor ik ineens zelf geschreeuw. Het is Bring Me Back To Life van Evanescence. Toevallig een van mijn favoriete liedjes om te zingen met karaoke. Zou het een teken zijn?

De kampioenschappen worden gehouden in de Tapahtumakeskus Telakka, een plek die eruitziet alsof je vader de keuken heeft gerenoveerd tijdens een midlifecrisis. Er zijn arcadegames, rode en witte spotlights, en een podium voor prijswinnaars achterin. Elk land dat meedoet heeft een tafel bij het podium, met grote tv-schermen voor de karaokefilmpjes. Het publiek moet betalen om te kijken. Er zijn drie categorieën: man, vrouw en duetten. Naast Finland doet uiteraard Japan mee, maar ook Brazilië, Canada, India en de Filipijnen.

Ook Ierland is van de partij, vertegenwoordigd door drie vrouwen waar ik later vrienden mee word. Elaine is moeder en pianolerares, ze is in de veertig en werd per ongeluk vertegenwoordiger van haar land nadat ze dronken karaoke zong in een pub in Dublin. Haar vriendinnen Louise en Maggie drinken Bacardi. Ik ontmoet ze in de andere karaokekamer, die voor iedereen toegankelijk is. “Joh, ik ben hier alleen maar voor lol,” vertelt Elaine.

Maar hoe en waarom zijn al die mensen hier? Het wordt me niet meteen duidelijk. Je moest de ‘beste’ karaokezanger van je land zijn – hoe dat ook beslist wordt ­– en vervolgens in de voorrondes laten zien wat je waard bent.

Als ik terugloop naar de grote zaal staat er een man op het podium verkleed als Fat Mike, met een geel-zwart gestreepte stropdas en een spijkerbroek. Hij zingt Pretty Fly for a White Guy met een Amerikaans accent. Zijn Russische stem klinkt er ongemakkelijk doorheen. Hij wiegt heen en weer en de ketting aan zijn broek zwiept als een metronoom. “Give it to me babaaay,” smeekt hij een laatste maal.

Vooraan bij het podium is een gedeelte waar iedereen naartoe kan lopen om een vlag te pakken waar vervolgens mee gezwaaid kan worden. Blijkbaar is er een officiële WhatsApp-groep waarin bezoekers gevraagd wordt om te juichen als een deelnemer een matig publiek heeft meegenomen. De Japanse gast op het podium heeft echter een prima publiek meegebracht, en hij baant zich een weg door zijn liedjes.

“Ik vond het kut. Te weinig persoonlijkheid,” zegt een kale Amerikaan naast me. Hij blijkt een tekstschrijver en zangleraar uit LA te zijn. Tracy heet-ie. Hij was ooit jurylid van de competitie. Hij vertelt drie keer dat hij de vocalcoach was van de Finse band Lordi. Hij heeft een volger op Twitter die ik ken: Britney. “Ze verslaan zichzelf, sommige performers,” zegt hij. “Er is elke avond een after en daar gaan ze zuipen en dan raken ze hun stem kwijt.”

Ik maak me zorgen om Elaine. Die had duidelijk een slok op.

Aangezien hij in de jury heeft gezeten, vraag ik Tracy waar er zoal op wordt beoordeeld. “Techniek, podiumpresentatie, originaliteit en liedkeuze,” weet hij te vertellen. “Je kan een geweldige, charismatische zanger zijn, maar als je het verkeerde lied kiest, is het game over. Kies je iets dat voor de hand ligt? Doei. Tenzij je het heel goed doet.” Wat is een voor de hand liggend lied dan? Hij begint Georgia On My Mind van Ray Charles te zingen. Hij zingt langer door dan me lief is.

Terwijl we praten komt de King of Karaoke langs. Het is een klein Indiaas mannetje met een enorme, rode leren jas. Hij vertelt me dat hij de King of Karaoke is en dat iedereen hem de King of Karaoke noemt. Zijn echte naam is Savio D’Sa. “Ik doe dit al sinds begin 2000,” zegt hij, terwijl hij een zonnebril opzet. Het is binnen vrij donker. “Het is vermoeiend om steeds te vertellen, maar ik ben dus verantwoordelijk voor de populariteit van karaoke in heel India.”

Savio is vreemd, maar vergeleken met de zangers valt het nog mee.

Er is een vrouw uit Singapore met nepleren laarzen die in haar eigen taal iets zingt, maar naadloos overgaat in Lady Marmelade. Ze eindigt met een split. Dan verschijnt er een Scandinavische Chad Kroeger met een ringbaardje en een zonnebril met spiegelende glazen die Audioslave zingt. Als hij ziet dat ik hem fotografeer, begint hij mijn camera te neuken met zijn ogen. Een echte karaokekampioen. Daarna is er de voormalige Finse kampioen. Hij zingt Frozen. In het Fins.

Het gezicht, lichaam en de lange paardenstaart van die laatste man past totaal niet bij zijn stem en de gevoelige melodie. Het is lastig om die twee met elkaar te verenigen. Als het lied klaar is, kijkt hij over zijn schouder en fluistert de laatste zin in het Engels: “The cold never bothered me anyway.”

Tussen de liedjes wordt het publiek opgezweept door een Amerikaan in een net pak. Het is Michael, de host. Achter de schermen vertelt hij me over zijn droom om deze competitie groter te maken. Hij kocht het concept over van de oude eigenaars, die er te oud voor waren. Michael kon het niet aanzien dat de wedstrijd anders zou ophouden te bestaan.

Tegen tien uur ’s avonds worden de finalisten bekendgemaakt. Elaine is door. Meer Bacardi om het te vieren. Iedereen feliciteert elkaar met toepasselijke knuffels, kussen in de lucht, buigingen; wat eenieders cultuur voorschrijft. De mensen die weggestemd zijn, blijven lachen. Nergens zie je teleurstelling op iemands gezicht. Dat is hoe het gaat met karaoke. Het is vredig, harmonieus en gezellig.

Tot de finale begint.

Wat is karaoke? Voor de zoveelste keer dit weekend probeer ik erachter te komen. Het is anders dan een open mic avond, waar je je eigen liedjes kunt zingen. Bovendien wordt op zo’n avond een bepaald niveau van professionaliteit van je verwacht (bijvoorbeeld het kennen van de tekst). Het is ook geen Soundmixshow, want je hoeft de artiest niet te imiteren. Het is geen drag. Afgezien van een deelnemer verkleed als koningin en een aantal mannen die Whitney Houston zongen, was er niets subversiefs aan wat we tot nu toe gezien hebben.

Ik ben niet de enige die in de war is: niemand weet wat karaoke is. Iedereen heeft er in elk geval een ander idee over. Sommige landen gaan voor humor en extravagantie. Canada en de Verenigde Staten zijn hartstikke Glee-achtig en zingen Broadway-nummers. Andere landen zingen volksliederen in traditionele kleding. De acts zijn absoluut niet met elkaar te vergelijken. Ik vraag me af hoe de Engelstalige jury probeert te vermijden om partijdig te zijn, en te kiezen voor de Engelstalige liedjes en melodieën die in de buurt komen van bekende popliedjes.

De finale is erg langdradig. De lolbroeken en de dronken artiesten worden weggespeeld. De serieuze deelnemers blijven over. Ze rennen rond, nippen aan een glas lauwwarm citroenwater met honing en krijgen rugmassages van hun coaches. Iedere misstap - vergeten om de jury aan te kijken, of niet genoeg vibrato in een bepaalde toon - veroorzaakt woede en geschreeuw in de make-upkamer. Ik zie een vrouw zo hard met een make-uptas smijten, dat de inhoud over de vloer pleurt.

De ogen van Fatima Suarez ("Mexico Lindo Y Querido" – Ana Gabriel) zijn betraand. Het matcht met haar glinsterende sombrero. Dit is de eerste keer dat Mexico meedoet, en dat betekent misschien een doorbraak voor de 29-jarige. “Ik zong elke dag met mijn dochter,” zegt ze tegen onze tolk. “In 2014 huurde ik de winnaar van het karaokekampioenschap van dat jaar in om mijn zangcoach te worden. Het werd vanaf toen erg serieus.” Wat betekent het voor haar om vanavond te winnen? Ze buigt haar hoofd naar beneden. “Als ik win, dan is dat een teken, en weet ik dat ik al mijn tijd in muziek moet stoppen.”

Na de zoveelste ballad ben ik ongevoelig geworden voor emotie.

Ierland is mijn enige hoop. Elaine gaat los op een rocknummer, slingert met haar microfoonstandaard en hangt haar tong af en toe naar buiten. Het is niet de beste zangeres, maar ze heeft ballen. Grote ballen. Groter dan die van alle andere deelnemers. En wat ziet het er leuk uit.

Helaas is dat niet genoeg. Elaine ligt eruit. Maar wat kan haar het schelen? Ze heeft plezier gehad en daar ging het om. Ik zeg dat ik trots ben op mijn moeder. Maggie noemt me brutaal en zegt dat we allemaal zussen zijn. Elaine en Maggie lachen hard als de volgende deelnemer weer een liefdeslied begint te zingen. Ik lach mee.

Waar blijft het vuurwerk? Of de duivel die je lichaam binnendringt als je meezingt met Let Me Entertain You? Dat ruige en losbandige gevoel wat je krijgt als je je even helemaal laat gaan? Heeft het wereldkampioenschap karaoke het verkeerd begrepen?

Uiteindelijk maakt de jury de winnaars bekend. Er wordt veel gehuild. Iedereen stapt naar voren, houdt hun vlag in vreemde posities, camera’s flitsen en familieleden huilen mee. Daarna wordt ons verteld dat we één grote, wereldwijde familie zijn en worden er extreem lange, zoetsappige liedjes gespeeld. Van die liedjes waar ze een musical mee afsluiten en waardoor je zo snel mogelijk de zaal uit wilt rennen.

Mijn Ierse vrienden en ik doen dat ook. We vluchten een karaokebus in, warmen op met In the Shadows van de Finse band The Rasmus en eindigen op een afterparty.

Finnen houden ervan om dronken te worden. De wachttijd voor karaoke is twee uur, dus alles wat we kunnen doen is drinken en hard meezingen met iedereen die optreedt. Ik sla op de tafel met het glimmende logo van het Wereldkampioenschap Karaoke, en een getrouwd stel nodigt me uit om mee te gaan naar hun sauna, zodat ik hen ook kan slaan.

Ik vind de echte karaoke pas buiten het kampioenschap, bij de amateurs. Finnen met sikjes trekken hun shirt uit, laten hun buiktatoeages zien en gaan los op metal. Er is geen ruimte voor schaamte, alleen voor enthousiasme.

Na zeven bier stap ik in mijn Hello Kitty-trui op het podium en doe ik een slutdrop op de cover van I Love Rock ‘n Roll van Britney. Een Fransman van middelbare leeftijd in een flitsende outfit, pakt de microfoon en zorgt voor de achtergrondzang. Het publiek gaat uit z’n dak. Ik loop naar mijn nieuwe Ierse vrienden toe en we zingen samen in de microfoon. Ik probeer te lachen, maar het lukt niet omdat we allemaal onze stem kwijt zijn.

Dit is een vaardigheid die je niet kan evalueren, of jureren. Het kampioenschap heeft, ironisch genoeg, alleen maar bevestigd dat regels bij karaoke niet kunnen - of zouden moeten - bestaan.

Karaoke is een vrijbrief om jezelf even voor lul te zetten. Een soort therapie om even te kunnen ontsnappen. Je vergeet de ruis van het leven en hebt het gevoel dat er voor 3 minuten en 45 seconden even naar je geluisterd wordt, terwijl je verdwijnt in een lied en verandert in iemand anders. Het is seksueel en instinctief, en compleet platonisch. Het is net zo onschuldig en oprecht als dansen op Take On Me tijdens de bruiloft van je tante. Het is zoeken naar aandacht, maar in een ruimte waarin iedereen dat doet. Er zijn geen helden en er is geen hiërarchie. Na de outro is het weer de beurt aan iemand anders. Naast die huiskamer, dat podium of café waar je staat, bestaat er even helemaal niets.

Terwijl ik wacht op mijn vlucht naar huis, zie ik dat de Ierse vrouwen me hebben toegevoegd in een WhatsApp-groep. Ze sturen me een video waarin we in de microfoon zingen. We zien er gelukkig uit. Het bericht wordt afgesloten met een “E” en een hart-emoji. Ik zie eruit als een idioot, en dat is fantastisch.