Angolese Wikipedia-piraten delen films en muziek via het gratis Wikipedia Zero

Wikimedia en Facebook geven Angolezen vrij toegang tot hun websites, maar niet tot de rest van het internet. Als gevolg daarop zijn Angolezen begonnen met illegaal gedownloade films en muziek in Wikipedia artikelen te verstoppen en ernaar te linken binnen gesloten Facebook-groepen, waardoor een groot clandestien uitwisselingsnetwerk is ontstaan in een land waar mobiele internetdata enorm duur is.

Het is een ongekend creatief gebruik van twee diensten die ervoor waren bedoeld om mensen in ontwikkelingslanden gedeeltelijk toegang te geven tot het internet. Maar nu beginnen Angolezen Wikipedia-editors en Wikimedia Foundation hoofdpijn te bezorgen, en weet niemand wat ze hier aan moeten doen.

In 2014 startte startte Wikimedia een samenwerking met Angolese telecomprovider Unitel, om Wikipedia Zero aan hun klanten aan te bieden. Wikipedia Zero is een enigszins controversieel programma dat ervoor zorgt dat mensen in ontwikkelingslanden de inhoud van Wikipedia en Wikimedia (zoals beelden en videos) 'gratis' kunnen bekijken door het een 'zero rating' te geven. De klanten hoeven dus niet voor hun datagebruik op het Unitel-netwerk te betalen, zo lang het datagebruik geassocieerd wordt met een Wikimedia-domein.

Een argument voor zero rating is dat het mensen toegang geeft tot informatie die ze anders niet zouden kunnen betalen (Unitel vraagt gemiddeld $2,50 voor 50mb aan mobiele data en de meeste Angolezen verdienen $720 per jaar).

Het argument tegen zero rating is dat door mensen een afgesloten ecosysteem te geven, je een gelaagd internetsysteem creëert – mensen die het ' echte internet' kunnen betalen en mensen die dat niet kunnen zitten vast aan Facebook, Wikipedia, en een aantal andere diensten, en krijgen mogelijk nooit de kans om te upgraden naar het open internet.

Facebook's programma, genaamd 'Free Basics,' is onder vuur komen te staan – en is verboden in India – omdat sommigen het zagen als een gecensureerde versie van het internet, maar Wikipedia Zero heeft minder te verduren gehad omdat Wikimedia een nonprofit organisatie is en haar websites meestal puur informatief van aard zijn.

De controverse eindigt meestal met deze twee argumenten – het komt weinig voor dat mensen überhaupt nadenken over wat er zal gebeuren wanneer creatievelingen mazen vinden in deze zero-rated diensten.

Dat brengt ons bij wat er nu gebeurt in Angola. Innovatieve Angolezen hebben twee gratis diensten – Facebook Free Basics en Wikipedia Zero – gebruikt om illegaal gedownloade films, muziek, series, anime, en games mee te delen op Wikipedia. En niemand weet wat ze moeten doen.

Omdat de data helemaal gratis is, verstoppen Angolezen grote bestanden in Wikipedia-artikelen op de Portugese Wikipedia-site (Angola is een voormalig Portugeze kolonie) en verbergen films soms in JPEG- of PDF-bestanden. Daarna delen zij dit met een besloten Facebook-groep en hebben ze zo een gratis netwerk van bestandenuitwisseling gecreëerd. In een beschrijving van zo'n Facebook-groep met 2.700 leden staat: "gecreëerd met als doel muziek, films, beelden en anime te delen via Wikimedia." Ik werd niet geaccepteerd tot de groep en geen van de administratoren reageerde op mijn verzoek voor een interview.

Wikipedia is erg bezorgd om deze ontwikkeling. Ze hebben erg strikte copyright-richtlijnen en sommige editors van de website zeggen dat het illegale gebruik bijna niet bij te houden is.

"Ik rapporteer mogelijk misbruik van Wikimedia-projecten en Wikipedia Zero, waarmee het copyright wordt geschonden," schreef een editor op het Wiki discussieforum. "Ik weet niet zeker of de gebruikers het doen met slechte bedoelingen, maar ze zijn gewaarschuwd en blijven het doen. Ik vind natuurlijk niet dat Wikipedia Zero niet meer zou moeten bestaan, maar misschien kan er iets gedaan worden, zoals het onmogelijk te maken voor hen om grote bestanden te uploaden of hen van te voren in hun eigen taal te informeren over wat ze wel en niet kunnen doen."

Er zijn veel IP-adressen geblokkeerd, waarvan gedacht werd dat ze door Angolezen gebruikt werden om misbruik te maken van Wikipedia Zero. Dit had echter ook als effect dat Angolezen werden geblokkeerd die Wikipedia Zero wel op de traditionele manier gebruikten. (In een geval werden een aantal IP-adressen gedeblokkeerd omdat een Portugese Wikipedia-editor besloot dat de foto's van een Angolese amateurfotograaf van "ongekende waarde" waren.)

In een emailuitwisseling op de Wikimedia-L listserv en op Wikipedia talk pagina's proberen gebruikers uit ontwikkelingslanden tot een compromis te komen.

Enkelen zijn het ermee eens dat het actief blokkeren van Angolezen die Wikipedia-artikelen illegaal bijwerken een goed idee is, maar andere editors zeggen dat ze er genoeg van hebben om continu illegale content van Wikimedia te moeten verwijderen en suggereren dat Wikipedia Zero-gebruikers Wikipedia alleen nog zouden mogen lezen, en niet zouden mogen bijwerken.

Adele Vrana, hoofd van het Wikimedia Zero-programma, vertelde via de telefoon dat het fonds van de situatie op de hoogte is sinds vorige zomer en zegt dat nationale blokkades geen onderdeel van discussie zijn en ze dit niet overwegen. Ze schrijft in een email aan de listserv dat het Wikimedia fonds net zo versteld staat als haar editors.

"We zouden misbruik het liefst zo vroeg mogelijk ontdekken of compleet voorkomen (zonder significante limitaties op te leggen). Vorige herfst hadden we interne discussies over het vinden van technische oplossingen voor dit probleem," schrijft ze. "Het is cruciaal en een belangrijke conversatie voor de editor-beweging op dit moment. We hopen dat we een manier kunnen vinden om de situatie in Angola om te zetten naar een leermoment."

Ik sprak met experts uit drie verschillende groepen over digitale rechten die allen hun zegje hebben gedaan over het internationale zero rating. Geen van hen was bereid om hun gedachten te delen over wat er op dit moment in Angola gebeurt en wat zij hiervan vonden. Maar een belangrijke gedachte kwam wel naar voren: uiteindelijk komt dit debat neer op wat Wikimedia – een gemeenschap en organisatie die zichzelf prijst om haar gratis uitwisseling van informatie – fundamenteel wil zijn.

Vrana vertelde me dat Wikimedia zich "bezighoudt met de rechtelijke aspecten en hoe copyright in Angola werkt," maar Juliet Barbara, woordvoerder voor het Wikimedia Fonds, zei dat op dit Wikimedia op dit moment materiaal alleen via hun gemeenschappelijke netwerk zal verwijderen.

"Met het bestaande netwerk moeten we vertrouwen op deze regelingen (die ontwikkeld zijn door vrijwilligers) om de informatie die op Wikipedia verschijnt bij te houden," zei Barbara. "Deze zijn redelijk specifiek over hoe informatie op de website verschijnt. Ik zeg niet dat dit altijd zo zal blijven, maar op dit moment is dat hoe we werken."

Velen op de listserv vinden dat de Angolese Wikipedia-piraten, waar op een specifieke manier mee omgegaan zal moeten worden zodat degenen die Wikipedia wel correct gebruiken niet gestraft zullen worden. Vanuit deze gedachte wordt er van uit gegaan dat wat de Angolese piraten doen slecht is voor Wikipedia en dat zij zich moeten aanpassen naar de regels van Wikipedia's gemeenschap. Als ontwikkelingslanden ons internet willen gebruiken, moeten ze zich aan onze regels houden, is de gedachte.

Maar mensen in ontwikkelingslanden moesten altijd al creatiever zijn dan mensen die altijd internet hebben gehad. In Cuba, bijvoorbeeld, worden wekelijks films, muziek, nieuws en games via USB-sticks het land binnen gesmokkeld.

"Wanneer gebruikers slechts toegang krijgen tot een deel van het internet, zullen zij mogelijk creatieve manieren bedenken om dat deel van het internet zo te gebruiken dat het een negatief effect heeft op degene die het aan hen geeft," vertelt Josh Levy, directeur bij Access Now, me. Facebook Free Basics werd wereldwijd bekritiseerd, maar Acces Now is slechts een van de weinige groepen die zeggen dat Wikipedia Zero een slecht idee is omdat het een gelaagd internet creëert.

Ondanks dat het 'misbruik' van zero rating-systemen een nieuw probleem is, lijkt het veel op wat we al lang op het wijde internet zien. Het is waarschijnlijk het slimst om Angola's internetgemeenschap zich te laten ontwikkelen, ondanks dat Wikipedia daar last van heeft.

Wetsvoorstellen voor copyrightbescherming, zoals de Stop Online Piracy Act, werd door velen negatief beschouwd omdat het het internet mogelijk fundamenteel zou verpesten; limitaties leggen op de Angolezen (of anderen die Wikipedia Zero gebruiken) zou ook diepgaande impact kunnen hebben.

Het Wikimedia Fonds lijkt goede intenties te hebben met hun afwachtende aanpak. Een goede oplossing zou waarschijnlijk een goedkopere of gratis toegang tot het internet hebben. Wikipedia-editors in Portugal kunnen namelijk gemakkelijk naar andere websites gaan om bestanden te downloaden, maar Angolezen hebben die optie gewoonweg niet.

"Dit soort dingen reflecteert grotere 'gevechten' die overal op het internet plaatsvinden," zegt Charles Duan, copyright-expert bij Public Knowledge. "Over het algemeen is het beter om mensen meer openheid en vrijheid te geven om het internet te gebruiken, omdat je nooit weet wanneer het handig blijkt te zijn."

De Angolese piraten leren hoe zij zich online moeten organiseren, hoe zij hun sporen moeten uitwisselen, hoe zij mensen op informatie moeten wijzen, en hoe zij bestanden kunnen verbergen en delen. Veel van deze skills zijn handig voor bijvoorbeeld activisten. Als je nagaat dat Angola al 35 jaar een autocratische leider heeft, kunnen die eigenschappen misschien nog een keer handig uitkomen.