Wat een jaar stilzitten en thuiswerken met je lichaam doet

Als je nu elke avond meerdere biertjes drinkt terwijl je dat voor de pandemie alleen in het weekend deed, of niks aan lichaamsbeweging doet terwijl je hiervoor altijd fanatiek aan het sporten was, dan ben je niet de enige. En dat is ook best begrijpelijk, als je bedenkt dat het afgelopen jaar flink wat stress heeft opgeleverd en veel sportfaciliteiten bovendien dicht zijn.

Het is ook niet gek als je je zorgen maakt om de gevolgen. Wat doet het met je lichaam als je een heel jaar op je gat hebt gezeten, en hooguit een paar keer tevergeefs een youtubefilmpje met pilates-oefeningen hebt opgezet? Hoe blij is je lever precies met je drinkgewoonten van de afgelopen tijd? Wat als je zo ongezond hebt geleefd dat 2020 niet alleen een verloren jaar is, maar ook de oorzaak dat je een jaar minder lang leeft?

Met dat laatste valt het waarschijnlijk wel mee — afhankelijk van hoe bont je het hebt gemaakt natuurlijk. “Mensen hebben best veel veerkracht,” zegt Leah Whigham, universitair hoofddocent aan de UTHealth School of Public Health in El Paso, tegen VICE. “Je hebt er weinig aan om te balen dat je het hebt verpest. Je kunt beter erkennen dat het gewoon een zware tijd is en jezelf even de tijd gunnen, zodat je hierna weer op een gezondere manier vooruit kunt.”

Ik vroeg twee artsen hoe dit precies zit per onderwerp, van thuiswerken tot een gebrek aan lichaamsbeweging, en hoe je ervoor kunt zorgen dat je nieuwe gewoontes geen blijvende gevolgen hebben.

Volgens Jellinek ben je een zware drinker je als je minstens een keer per week zes glazen alcohol of meer drinkt. Dat kan gevolgen hebben op de lange termijn, maar volgens Wighman is het niet zo dat je korter leeft als je een jaar lang twee biertjes per avond hebt gedronken. Als je je een tijdje wat meer hebt laten gaan komt het uiteindelijk wel goed met je gezondheid, tenzij ‘je meer laten gaan’ het nieuwe normaal wordt. Volgens Whigham is in dat geval het grootste risico leververvetting, maar de meeste mensen die dat krijgen hebben er ook al een genetische aanleg voor.

Het fijne aan vanuit huis werken is dat je flexibel met je tijd kunt omgaan, al hangt dat natuurlijk maar net van je thuissituatie af – als je kinderen hebt en je die zelf les moet geven, besef je toch ineens dat een kantoor eigenlijk best handig is. Thuiswerken kan de grens tussen werk en privé totaal doen vervagen, waarschuwt klinisch psycholoog Jessica Stern van Langone Health, het academisch medisch centrum van de New York-universiteit. “De verplaatsing van je huis naar je werk zorgt er normaal gesproken voor dat je tijd hebt om de knop even om te zetten,” zegt ze. “Maar als dat wegvalt, lopen je werkmodus en privémodus veel meer door elkaar.”

Wanneer je niet meer thuis hoeft te werken, kan de balans volgens Stern op natuurlijke wijze herstellen. “Ik denk dat ons brein vrij snel terugschakelt naar het oude systeem, omdat we behoefte hebben aan grenzen,” zegt ze. Wie voorlopig nog thuis blijft werken (en dat lijkt voorlopig nog wel even de realiteit voor veel mensen), zal deze grenzen op een andere manier moeten vinden. Zoals door een bepaalde ruimte echt voor je werktijd te gebruiken en, als het even kan, niet in je slaapkamer werken, of strenger om te gaan met je werktijden.

Als je niet meer sport sinds de sportscholen dicht zijn, en het ook vertikt om te gaan hardlopen of thuis wat oefeningen te doen op een yogamatje, dan hoef je evenmin in paniek te raken. Over het algemeen moeten volwassenen per dag wel dertig minuten aan cardiovasculaire oefeningen besteden, zegt Whigham, wat al zoiets simpels kan zijn als een wandelingetje of een yogasessie. En dat moet je ook vooral doen op het moment dat je hoofd ernaar staat.

Zoals Whigham al zei, kunnen we best tegen een stootje: het heeft geen zin om te balen dat je het afgelopen jaar nauwelijks hebt bewogen, maar wel om vooruit te kijken en bedenken hoe je dat in de toekomst kunt veranderen. “Het is nooit te laat om iets aan je gezondheid te doen.”

Ik zal geen flauwe grapjes maken over coronakilo’s en zo, maar het bestaan van dit soort termen verraadt wel dat veel mensen er moeite mee hebben om tijdens de lockdown hun gewicht op peil te houden. En ook dat is niet vreemd, als je het vorige punt nog even doortrekt.

Mocht je je zorgen maken over je eigen gewicht, dan is het volgens Whigham goed om te beseffen dat je makkelijk terug kunt komen op je pre-coronagewicht, als je ook qua voedsel en lichaamsbeweging je oude routines weer oppakt (dit heet ook wel de setpoint-theorie). En, benadrukt Whigham: volwassen mensen komen elk jaar meestal wel één à twee kilo aan, dus daar kan het ook gewoon aan liggen. Wees niet al te streng voor jezelf – dat maakt het alleen maar erger. Je kunt ook gewoon trots zijn op wat je juist wél hebt bereikt.

Als je bang bent dat je offline sociale interacties onwennig of ongemakkelijk gaan zijn – of je nou op straat een oude bekende tegenkomt of voor het eerst afspreekt met je tinderdate – dan zal dat waarschijnlijk ook wel het geval zijn. Maar uiteindelijk zit iedereen toch in hetzelfde schuitje, benadrukt Stern, dus dat overleef je wel. Er zal vast even een overgangsperiode zijn, maar uiteindelijk wordt het weer als vanouds.

“Veel mensen grappen dat ze niet meer in staat zijn om te socializen,” zegt ze. “Zo heftig zal het niet zijn, maar we moeten er wel weer even in komen. Mensen zijn sociale wezens, en je hoeft je geen zorgen te maken dat dat ineens niet meer zo is.”

Er komt een moment dat het niet meer verplicht is om in het openbaar vervoer of de supermarkt een mondkapje te dragen. Zelfs dat zal even wennen worden, in ieder geval voor mensen die zich aan de maatregelen houden — en al helemaal voor mensen die nu nachtmerries krijgen over mensen zonder mondkapjes. Maar aangezien het er dik in zit dat mondkapjes niet meteen volledig uit het straatbeeld verdwijnen, maar het eerder geleidelijk zal gaan, zal het met die nare dromen waarschijnlijk wel meevallen.

Dit artikel verscheen oorspronkelijk bij VICE US.

Volg VICE België en VICE Nederland ook op Instagram.