Deze Nederlandse Super Mario Kart-speler is een van de snelsten ter wereld

‘s Avonds na mijn werk zit ik vaak nog even een uurtje te gamen. Dat doe ik om rustig te worden, om mijn hoofd even uit te zetten na een lange dag. Het is niet dat ik niet competitief ben, maar ik heb nooit de behoefte gehad om een spel met speciale tricks sneller dan wie dan ook uit te spelen. 

Speedrunners zijn daar precies omgekeerd in. Zij doen wat de naam al doet vermoeden: ze werken zich als een malle door games heen en proberen daarmee het record van de vorige snelste te verbreken. Als ik denk aan mijn 300+ uren die ik al in een Zelda-game heb zitten, vergeleken met de schamele 25 minuten die een speedrunner nodig heeft om datzelfde spel uit te spelen, kan ik me moeilijk voorstellen wat daar nou zo leuk aan is. 

Wat maakt speedrunnen zo aantrekkelijk? Video’s op YouTube laten zien hoe gamers spellen met speciale tricks en cheats als het ware weten te breken, en zo door muren kunnen lopen of enorme sprongen weten te maken. Daarmee krijgen ze het voor elkaar om levels en grote delen van het verhaal over te slaan en de tijd die het kost om een level uit te spelen drastisch in te korten. Maar haal je er op die manier nog wel voldoening uit? Ik vraag het aan de 37-jarige Karel van Duijvenboden uit Utrecht, de nummer 1 Super Mario Kart-speedrunner. Als ik hem bel via Zoom, neemt hij op terwijl hij in zijn keukentje staat. Achter hem staat een oude koelkast zachtjes te zoemen.

VICE: Hoi Karel. Dit is niet helemaal de inrichting die ik had verwacht bij een speedrunner thuis.
Karel van Duijvenboden: Niet? Ik kan je wel de huiskamer laten zien, die staat vol met oude game-apparatuur. En de muren hangen vol met affiches van 17 kampioenschappen Super Mario Kart. Ik deel mijn huis met twee andere gamers en eentje daarvan is ook een Super Mario Kart-speler, hij is dit jaar kampioen geworden. Sinds dit jaar is hij beter dan ik. 

Dat lijkt er al meer op, maar ik denk dat ik ook had verwacht dat je je leven zo optimaal mogelijk zou hebben ingericht. Met een flitsende smart-fridge en een keukenrobot, zoiets.
Ik denk dat ik gemiddeld maar één keer per week zelf kook, ik bestel eigenlijk voornamelijk mijn eten. Dat is ook wel sneller.

Dat klinkt al meer als een speed-mindset.
Ik betrap mezelf erop dat ik in veel dingen die mindset wel heb, ja. Als ik op straat loop en ik moet van A naar B, dan loop ik daar het liefst in een rechte lijn naartoe. En in een mensenmassa zie ik snel wat de meest optimale route is om me erdoor heen bewegen. Ik doe het onbewust, maar ben me er in de loop van de jaren wel bewuster van geworden dat ik dit doe.

Hoe lang speedrun je al?
Het is een uit de hand gelopen hobby, die is ontstaan op mijn achttiende. Toen ik naar de universiteit ging had ik best veel vrije tijd, en dus begon ik met vrienden Super Mario Kart te spelen. Dat was in 2002. In 2007 heb ik aan mijn eerste kampioenschap meegedaan, in Frankrijk.

Jij was de allereerste niet-Franse speler die daar aan meedeed, toch?
Ik was de eerste speler die geen Frans sprak, ja. Er deden op dat moment wel twee Zwitserse spelers mee, maar voor de rest waren het allemaal Fransen in dat kampioenschap.

De Fransen domineren Super Mario Kart dus. Waarom zijn juist zij daar zoveel beter in?
Het is daar een heel populair spel geweest bij de release. Super Mario Kart wordt op de Super Nintendo gespeeld, en de verkoop van de opvolger daarvan – de Nintendo 64 – liep in Frankrijk veel minder. De Super Nintendo bleef daar veel populairder. En daarbij is er een zelfversterkend effect: als het kampioenschap Super Mario Kart in je eigen land wordt gehouden, ga je daar natuurlijk ook meer op zitten. Het zijn nog steeds voornamelijk Fransen die heel goed zijn in de game.

In filmpjes zie ik dat je met speedrunnen soms hele delen van de baan weet over te slaan. Voelt het niet een beetje als valsspelen om op die manier de snelste te zijn?
Op het oog lijkt het misschien cheaten, maar er zit heel veel techniek achter. Je hebt know-how van het spel nodig, je moet veel oefenen en precies in de juiste frames de juiste manoeuvres maken. Het komt daarbij echt op millisecondes aan. Je kan het vergelijken met topsport: wij hebben hard getraind om zo ver te komen en we zijn ook echt een stuk beter in het spel dan random mensen op straat. Je gaat een topvoetballer ook niet vragen om een potje op straat te starten, dat verlies je sowieso.

Dus als ik je nu vraag om Super Mario Kart op mijn Gamecube te komen spelen, dan win je van me?
Nee dat niet, want alle Mario Karts zijn verschillend. Ik ben heel goed op de Super Nintendo – daar kan ik je bij wijze van spreken twee rondjes voorsprong geven en alsnog van je winnen. Op de Gamecube weet ik niet of dat gaat lukken.

Je bent de nummer 1-speedrunner op de ‘all tracks’ van Super Mario Kart. Verdien je daar ook je geld mee?
Nee, ik werk in mijn dagelijkse leven als computerbioloog. Ik schrijf programma’s die helpen om ziektes op te sporen. Bij mijn werk zoeken wij naar afwijkingen in het DNA die voor hartritmestoornissen zorgen.

Dat klinkt ook als iets waarbij optimalisatie en snelheid vrij belangrijk zijn.
Jazeker, ook hierbij geldt: hoe sneller je alle informatie weet te verwerken, hoe sneller we de informatie hebben die nodig is om de juiste informatie uit het DNA op te sporen. Ik ben constant aan het optimaliseren, waar die speedrunmindset ook top bij werkt.

Zou je je speedy mindset af en toe willen uitschakelen?
Soms wel ja. De afgelopen drie jaar heb ik het wereldkampioenschap georganiseerd en dat was toch wel heel erg veel werk, daar ben ik een beetje klaar mee. Ik wil volgende keer wel weer meedoen, maar ik denk niet dat ik nog snel eerste word. Bij het tijdrijden sta ik voorlopig denk ik nog wel op nummer 1. Daar geldt: hoe meer jaren je speelt, des te beter je tijden worden. Ik hoef die dus niet actief te verdedigen, terwijl je je bij het wereldkampioenschap steeds opnieuw moet bewijzen. 

De speedrunner zoekt iets meer de rust op?
Ik wil voornamelijk gewoon plezier hebben in het leven, en dan is snelheid ook niet altijd alles. Als je optimaal van je leven wil genieten moet je er af en toe ook op letten niet alles té efficiënt te laten verlopen. 

Dank je Karel!

Momenteel vindt het grootste speedrunning-evenement ter wereld plaats: Games Done Quick. Spelers streamen jaarlijks hun recordpogingen live en halen geld op voor het goede doel. Je kan er tot en met 16 januari naar kijken.⁠