Hoe cosplay je kan helpen om uit de kast te komen

Toen ik het afgelopen weekend door de expositieruimte van Flame Con liep, werd het vrij snel duidelijk dat deze stripboekenconventie anders dan alle anderen is. Op de reclameposters wordt het evenement als "de grootste queer-comic con ter wereld" aangeprezen. Het was het derde jaar dat dit congres werd georganiseerd. Er waren grensverleggende panels, en een verdieping vol conventie-gangers in fantastische kostuums gebaseerd op stripboeken, anime en geanimeerde karakters.

Bij winkelkraampjes kon je homo-erotische bewerkingen van internetlieveling Oscar Isaac kopen, en indie-boeken over vrouwelijke queer-ridders. Wat betreft de cosplay, was er een vlezige SM-interpretatie van Ursula uit De Kleine Zeemeermin, verschillende versies van de verteller uit de super populaire anime Yuri!!! on Ice, een aantal bewerkte karakters uit Adventure Time, en een sexy improvisatie op de favoriete Gen-2 Pokémon: Espeon.

Op het eerste gezicht verschilt de cosplay op Flame Con niet heel erg van de uitgebreide kostuums die je op San Diego Comic Con, Emerald City Comic Con, of andere grote stripconventies ziet. Maar door de nadruk op gender non-conformiteit, en de affiniteit met allerlei soorten cosplay, is Flame Con toch uitzonderlijk. Ze vieren een thema dat op andere conventies toch een beetje terzijde wordt geschoven.

Naast de workshop "Cosplay is for EveryBODY: A Round Table about Confidence in Cosplay," organiseerde Flame Con twee panels ("Race, Gender, and Other Challenges in Cosplay" en "Cosplay and Consent") die stilstonden bij de brede implicaties van cosplay voor minderheden.
Toen ik met cosplayer Jay Justice sprak, de dag nadat ze uitgebreid had gesproken tijdens het "Race, Gender" panel, legde ze me uit hoe het dragen van kostuums op een stripboekenconventie haar heeft geholpen om haar biseksualiteit te ontwikkelen. Ze herinnert zich bijvoorbeeld dat ze zich in eerste instantie geen zorgen maakte over het gender van de karakters waar ze zich naar kleedde. Ze deed net zo graag een Colossus ("een vlezige, Russische blanke man") kostuum aan, als een Wonder Woman-pak (een karakter dat ze volgens boze fans te schande maakte, vanwege haar donkere huid).

"Pas later," zei ze, "dacht ik: kies ik mannelijke karakters, en organiseer ik fotoshoots met vrouwelijke cosplayers, omdat ik mijn seksualiteit wil ontdekken? Of gewoon omdat ik dit mannelijke karakter leuk vind, en een leuke tijd wil hebben?" Niet dat het een het ander uitsluit. Maar het hielp haar wel om bepaalde aspecten van haar eigen identiteit beter te begrijpen, waar ze anders misschien niet zo bij stil had gestaan.

Die manier van zelfrepresentatie is een veelgehoord verhaal in de queer-cosplay gemeenschap. Als je je in een kostuum hijst dat heel anders is dan jijzelf bent, kan dat een veilige manier zijn om bepaalde aspecten van jouw eigen identiteit te onderzoeken. Deze anekdote begint steeds meer aandacht te krijgen van academici. Afgelopen jaar kreeg Tiffany M. Hutabarat-Nelson haar eredoctoraat aan de Amerikaanse Universiteit van Louisville, nadat ze was gepromoveerd met een proefschrift met de titel "Fantastical body narratives: cosplay, performance, and gender diversity."
De cosplaygemeenschap is "normaal gesproken comfortabel in het accepteren en zelfs het aanmoedigen van crossplay [cross-gender cosplay] en cosplay die gendernonconform is," zei Hutabarat-Nelson. "Deelnemers hebben de vrijheid om te zijn wie of wat ze willen, met de verwachting dat ze net zoals alle anderen behandeld zullen worden op zo'n conventie. Ongeacht het feit dat iemand een karakter uitdraagt dat wel of niet overeenkomt met traditionele gendernormen, sekse, en seksualiteit.

Justice heeft dat ook meegemaakt. "Cosplay is een manier om dat [genderplay] uit te proberen," zei ze. "Ik heb een vriend – eigenlijk, meerdere vrienden – die trans is. Hij heeft me verteld dat hij door de cosplay kon experimenteren met bijvoorbeeld make-up en vrouwelijkheid." Die veilige plek die Hutabarat-Nelson beschrijft, biedt ruimte aan die vorm van experimenteren, wat een echt verschil kan maken voor mensen die los willen komen van het gender dat ze in het dagelijks leven zijn.
De panelleden van Flame Con, zoals filmmaker Theo Tiedemann (die een prachtig Tony Stark-kostuum draagt), comédienne Hanna Simpson (als Joy van Inside Out), en de schrijver Jay Edidin (die een rode Cyclops zonnebril draagt) waren allemaal heel openhartig over de manier waarop cosplay hen had geholpen om verschillende genderrollen aan te nemen. "Ik heb 28 jaar achter elkaar geLARPt als een cisgender-jongen," grapte Simpson tijdens de paneldiscussie. "En ondanks het feit dat ik er heel slecht in was, heeft niemand me ooit gezegd dat ik moest stoppen!"

Tijdens het "Cosplay en Consent"-panel de volgende dag, herhaalde Simpson het verhaal van zowel Tiedemann als Edidin. Simpson vertelde hoe ze in eerste instantie Halloween gebruikte om Hannah uit te proberen. De "veiligheid" van die eerste pogingen, gaven haar de mogelijkheid om hakken en een rok te dragen, ook al waren dat pijnlijke herinneringen aan de stijfheid van de gendernormen van onze cultuur. Ze vertelde onder andere dat het haar eigen keuze was om een rode jurk naar haar medische faculteit te dragen, waar ze studeerde. Een professor stuurde haar daarop de klas uit. En het is precies die onmacht, om los te komen van de grote sociale gendernormen, die plekken als Flame Con zo bijzonder maken. Daar is inclusiviteit het allerbelangrijkste, en ongelooflijk essentieel.

Zoals Justice het verwoordde, is "Flame Con voor en door gemarginaliseerde groepen, die zich niet altijd veilig hebben gevoeld." Hieruit volgt dat de meest grensverleggende en voedende elementen een centraal onderdeel vormen van de queer-conventie. Want het is uiteindelijk de queer-gemeenschap die heel goed begrijpt hoe het is om niet alleen op zulke conventies een kostuum te dragen. Zij dragen hun identiteit in het dagelijks leven elke dag.