Wekelijkse update Dread: Laurent Grasso's On Air (2009)

Elke nieuwe technologische vooruitgang is natuurlijk hartstikke leuk: nooit meer verdwalen met GPS, met je iPhone de Wikipedia-betweter spelen en via internet je complete zonvakantie naar Kroatië boeken, maar aan elke innovatie hangt ook een - vaak nog onbekende - schaduwzijde. Een toepassing die nog niemand bewust bedacht heeft, maar die toch een gevoel van onbehagen creëert. Om dit gevoel heen organiseert Juha van 't Zelfde van 6 september tot 24 november in de Hallen Haarlem de groepstentoonstelling Dread, waarin kunstenaars uitdrukking geven aan dat onbehagen. Elke woensdag licht hij op Motherboard een kunstwerk uit de tentoonstelling toe, met vandaag een kijk op low-tech surveillance:

Laurent Grasso, On Air (2009)

Sinds de eerste Golfoorlog ruim 20 jaar geleden zijn we (helaas) gewend geraakt om luchtbeelden uit het Midden-Oosten vaak te associëren met de dreiging van gevaar, oorlog en terrorisme: de belegering van Baghdad, het bombardement van Tora Bora en de CIA dronevluchten boven Pakistan. Eerst via CNN en Al Jazeera, later via de eindeloze hoeveelheid Hollywood films (Black Hawk Down, Jarhead, Zero Dark Thirty).

De film On Air van de Franse kunstenaar Laurent Grasso roept deze associatie op. Vliegend over de uitgestrekte heuvels van de Verenigde Arabische Emiraten filmt een valk het verlaten woestijnlandschap. Wat aanvankelijk oogt als een documentaire over een traditionele vorm van jagen wordt met behulp van een microcamera op de rug van de vogel een primitieve vorm van spionage. De low-tech camerabeelden wekken de suggestie van een dierlijke surveillance, een levende drone in een conflictgebied.

Met On Air toont Laurent Grasso zijn interesse in observatie en surveillance. Door een vogel te voorzien van een camera laat hij bovendien de dubbelheid zien van geheime communicatie: omdat we via allerlei kanalen in de gaten gehouden worden, keren sommige mensen weer terug naar traditionele vormen van boodschappen overbrengen (net als de Russische Geheime Dienst FSB sinds het PRISM-schandaal weer gebruik maakt van de typemachine).

Grasso maakt architectonische kunstwerken die de sfeer van een ruimte met een aan muziek grenzende directheid bepalen. Zo kan de kijker onmiddellijk vervoerd raken. Zijn films, installaties en sculpturen speculeren over de psychologische gevolgen van de wetenschap en technologie en waarschuwen voor wat ons mogelijk te wachten staat. In 2008 won hij de Prix Marcel Duchamp, de belangrijkste Franse staatsprijs voor jonge kunstenaars. Hij woont en werkt in Parijs en New York.

Volg Juha en Dread ook op Twitter