De dag na de verkiezingen werd er volop gedemonstreerd tegen uitsluiting

Stemmen is een zeer belangrijk onderdeel van een gezonde democratie, maar het is niet het enige. Als je boos, angstig of gefrustreerd bent – omdat het verkiezingsprogramma van een winnende partij ronduit xenofobe en onrechtsstatelijke elementen bevat, om maar iets te noemen – dan kan je met dat ongenoegen allerlei kanten op. Je aansluiten bij bewegingen die nastreven wat jij belangrijk vindt, bijvoorbeeld, of de straat op gaan (niet omdat je de verkiezingsuitslag ongedaan wil maken, maar om op een democratische manier te laten zien dat je het niet eens bent met bepaalde ideeën). 

Dat is dan ook precies wat er gebeurde op donderdag, de dag na de verkiezingen. In Utrecht waren er duizenden mensen die “you are not alone” scandeerden bij het Stadhuis en werd er gedemonstreerd door de antifascistische beweging. In Amsterdam was er aansluitend op een sit-in voor Palestina een demonstratie op de Dam, geïnitieerd door een groepje jongeren dat sinds afgelopen voorjaar op een gekraakt stukje grond in Amstelveen woont. 

“Veel mensen hebben zich erbij aangesloten, dus het is niet alleen door krakers georganiseerd,” benadrukt Jacky, die woordvoerder is van het krakerscollectief. “We vonden het belangrijk om een sterk tegengeluid te laten horen tegen een partij die racistische en fascistische ideeën heeft. En om dat te doen in solidariteit met andere groepen, die het minder goed hebben in Nederland.”   

Jacky legt uit waarom de overwinning van de PVV voor veel mensen zo beangstigend is. “Heel veel dingen die langzaam de goede kant op leken te gaan, zoals de klimaatdoelen, die worden volgens het partijprogramma van Wilders echt volledig van de baan geveegd. Ook staat daarin dat je geen dubbele nationaliteit mag hebben en geen hoofddoek mag dragen in bepaalde ruimtes.” Ook al is het nog lang niet gezegd dat het partijprogramma naar wetgeving vertaald zal worden (want dat programma is, zoals gezegd, grotendeels ongrondwettelijk), laat staan dat de PVV daadwerkelijk gaat regeren (en als ze dat wel gaan doen, is de kans aanzienlijk dat er chaos ontstaat en we snel weer naar de stembus mogen): de uitspraken en toon van Wilders zorgen dat sommige mensen zich buitengesloten voelen, en dat weer andere mensen zich bevestigd voelen in hun racistische neiging om bepaalde groepen te wantrouwen of te minachten. “We zijn bang wat dat gaat betekenen voor die mensen en voor hoe we met elkaar omgaan in Nederland.”

Kraken is bij uitstek een manier om je lot stevig in eigen handen te nemen: je claimt letterlijk een eigen plek, om die op je eigen manier in te richten. Biedt zo’n veerkrachtige krakersmentaliteit op dit moment hoop, nu de politiek zo’n bittere teleurstelling lijkt? “Ja, zo’n instelling helpt wel bij het snel opzetten van een demonstratie, bijvoorbeeld. Maar hetzelfde zie je bij grassrootsbewegingen als Extinction Rebellion en Kick Out Zwarte Piet,” zegt Jacky. “Ik was na de verkiezingsuitslag verdrietig en boos en ook wel verslagen. Maar door deze demo zo op te zetten, en door te zien hoe de hele actiebeweging vanuit allerlei verschillende kanten hun krachten bundelt en iedereen opeens bijspringt: dat geeft me wel een gevoel van verbinding en het gevoel dat ik er niet alleen voor sta. Dus daar haal ik wel heel veel kracht uit.”

Wat er de komende tijd precies gaat gebeuren is nog onduidelijk, maar het is volgens Jacky sowieso van belang om te laten zien waar je voor staat. “Steun aan de mensen om je heen is nu heel belangrijk. En ik denk ook dat deze verkiezingsuitslag des te meer laat zien hoe cruciaal het is om in actie te komen en om met z’n allen de straat op te gaan. Alleen maar links of groen stemmen is niet genoeg.”

Luciano de Boterman was er donderdagavond ook bij en maakte foto’s: