Zou leven als een virtuele koe een veganist van je kunnen maken?

Onderzoeker Jeremy Bailenson en zijn collega's bij de Virtual Human Interaction Lab (VHIL) van Stanford veranderen mensen in koeien. Deelnemers aan hun virtual reality-programma zien zichzelf niet als koeien in een virtuele spiegel, maar worden ook gepord met een veeprikker en uiteindelijk hopeloos afgemaakt in een virtueel slachthuis.

Op het eerste gezicht lijkt dit een beetje bizar, maar ze hebben een doel: Bailenson hoopt dat zijn proefpersonen, door een paar minuten in de hoeven van een koe te staan, empathie krijgen voor wat de dieren doormaken. De gevolgen, vanuit zijn oogpunt, zijn immens: die empathie zou zich kunnen vertalen in minder vleesconsumptie, wat weer minder energieconsumptie betekent. Door klimaatverandering, wat normaal gesproken een "langzaam, geleidelijk en nonlineair proces is," directer en ingrijpender te maken, kunnen deze experimenten menselijk gedrag beïnvloeden.

Vergelijkbare voorgaande experimenten hebben positieve resultaten opgeleverd. Proefpersonen die virtueel bomen omhakten rapporteerden dat ze over de ervaring nadachten en dat ze zelfs hun papierconsumptie aanpasten.

VHIL hoopt de kracht van empathie te gebruiken, maar dat concept is in principe niks nieuws: het is precies wat dierenactivisten al jaren doen.

Dierenrechtenorganisaties hebben verschillende tactieken om emotioneel begrip tussen mensen en de dieren die ze opeten te creëeren. De meest basische daarvan is het uitdelen van flyers vol feiten en foto's waar je misselijk van wordt. Sommige zijn gemaakt om te shockeren, anderen om je te informeren. Maar het is moeilijk om een langdurige mentale band met dieren te creëeren met statistieken en stilstaande beelden.

Vrijplaatsen voor boerderijdieren zijn een relatief nieuw concept in het arsenaal van dierenactivisten. Naast natuurlijk het redden van dieren, is een van de grootste motivaties van die vrijplaatsen om mensen in contact te brengen met dieren die normaal verborgen blijven.

Het basisprincipe van empathische connectie komt naar voren in het vocabulair van de vrijplaatsen. Dieren zijn "ambassadeurs." Ze zijn "iemand, niet iets." Door interactie met levend vee te stimuleren, hopen activisten dat mensen de dieren als individuen gaan zien in plaats van producten en daar hun gedrag aan aanpassen.

De dieren echt worden door immersieve virtual reality is gewoon het high tech vervolg hiervan. Hoewel de doelen van VHIL uiteindelijk meer draaien om milieuwelzijn dan de dieren zelf, blijft de onderliggende filosofie dezelfde. Als jij onthoudt hoe het is om een enkeltje slachthuis te ervaren, ook al is het virtueel, dan onthoud je dat misschien ook wel in de supermarkt. En dat is goed voor de wereld en de dieren.

De resultaten van het koeienexperiment van VHIL zijn nog niet geanalyseerd. Maar als exstagiair van een grote dierenvrijplaats, heb ik met mijn ogen mensen voor koeien zien staan en hun vooroordelen zien wegsmelten. Hoewel ik het experiment zelf nog niet heb gedaan en niks kan zeggen over hoe het echt voelt, zou ik verbaasd zijn als het de proefpersonen niet even stil liet staan bij hun eetgedrag. Misschien kan virtual reality zelfs veganist maken.