Knockout Is de meest afschuwelijke meme ooit

Het begon ooit met planking, happy slapping en later de Harlem Shake. Nu is de internetmeme een niet meer weg te denken onderdeel in onze whatsapp- en Facebook-levens geworden. Hoewel compleet zinloos, waren deze memes toch vooral een onschuldige manier voor mensen om een soort digitaal toebehoren te voelen, met zo nu en dan een moment van oprechte creativiteit. Maar wat gebeurt er als de meme een donkere, afschuwelijke wending neemt?

De laatste rage onder tieners heet ‘knockout’. Dit keer geen gevatte ironie. Het hele punt van knockout is om random voetganger met één klap bewusteloos te slaan. Met soms dodelijke gevolgen. Knockout heeft tot nu toe al drie dodelijke slachtoffers geëist. De slachtoffers worden naar het schijnt willekeurig uitgekozen, waaronder een 16-jarig meisje en een oudere man die later overleed aan zijn verwondingen.

Planking bracht haar eigen veiligheidsrisico’s met zich mee. Vooral omdat jongeren in de wapenwedloop voor de meest gedurfde planking-video steeds grotere risico’s begonnen te nemen en zich daarmee serieus begonnen te verwonden. Maar het was toch vooral een soort social media extreme sports – een strijd om aandacht met onschuldige intenties. Knockout, daarentegen, is puur kwaad.

De NYPD vermoedt dat jongeren videos van aanvallen via sociale media verspreiden. Er is voor zover bekend geen publieke ‘knockout’ site, waardoor het moeilijk is om te speculeren wat precies de impact van sociale media is op de viraliteit van knockout. Daarnaast is het natuurlijk ook niet heel slim om zelf een video van een aanval online te zetten.

Maar zelfs zonder Facebook en YouTube kan een meme in leven blijven zolang mensen het maar blijven verspreiden, en de primaire impact van technologie heeft vooral betrekking op het bereik en snelheid van de verspreiding van de meme. En knockout verspreidt zich wel degelijk. Tot nu toe zijn er al meldingen van knockouts in steden over de hele wereld, onder andere in New York, Washington en Londen.

De beweging lijkt een raciale component te hebben. Zo blijkt uit beveiligingsbeelden van de aanvallen dat daders voornamelijk jonge donkere mannen zijn. Bovendien onderzoekt de NYPD momenteel of de daders het specifiek op joden voorzien hebben.

Toch lijkt er ook een economisch aspect achter de rage te zitten. Juist in de stedelijke gebieden waar de meme het populairst lijkt vergroot het gat tussen de midden- en onderklasse met de dag. Klassen die ondanks dat ze dezelfde straten belopen steeds verder uit elkaar groeien, wat mogelijk een bron kan zijn voor een afnemende empathie. Het is een situatie waarin gefrustreerde en gedesillusioneerde ‘losers’ steeds verder af komen te staan van de maatschappij, met knockout als manier te agiteren tegen een systeem dat niet in hen gelooft en waar zij zelf niet in geloven.

De slachtoffers komen wel uit alle lagen van de bevolking. Een van de slachtoffers was zo jong als twaalf, en juist dat maakt de trend zo sinister en angstwekkend. Het volgende slachtoffers van ‘het spel’ kan iedereen zijn, en de kans is groot dat hij of zij het niet aan zal zien komen. Een tienermeisje dat slachtoffer werd van een knockout had geen idee wat haar overkomen was toen ze eenmaal weer bij bewustzijn kwam, afgezien van een gekneusde kaak, een open lip en migraine had die nog weken bleef door bleef hangen. Wat de langdurige gevolgen van dergelijk hoofdletsel zijn is bovendien nog vrij onduidelijk binnen de wetenschap.

Hoe bestrijdt je zo’n tijdsgril? Wat kan de politie, die ook haar eigen economische malaise en bezuinigingen kent, in godsnaam doen? Had iemand Psy kunnen stoppen?

Want of het nu gaat om Gangham Style of Crocks of Miley Cyrus, soms is de enige mogelijkheid om maar simpelweg te hopen dat een trend uiteindelijk overwaait. Dezelfde bronnen die het bewustzijn over het probleem helpen te vergroten, dit artikel meegerekend, dienen in het slechtste geval ook als inspiratie voor copy cats. Zo werd het hele verhaal over knockout bijvoorbeeld überhaupt groot nieuws nadat een video van een aanval vorige week viral ging op Facebook.

En als knockout wordt toegestaan zijn natuurlijke rol uit te spelen, is het gemakkelijk voor te stellen dat het een afschuwelijk kookpunt zal bereiken. Een verkeerd gekozen doelwit of knockout die mis gaat kan catastrofale consequenties hebben, afhankelijk van hoe een slachtoffer wraak neemt, en in welke mate de lokale wapenwetgeving hem daarin bijstaat.

Maar wat nog beangstigender is het feit dat knockout misschien wel het begin is. Wat zullen cynische, gewelddadige jongeren bedenken als knockout als spel begint te vervelen? Er zijn namelijk nu al tekenen dat het spel evolueert. In Brooklyn werden de aanvallen bijgestaan met graffiti, waaronder een rood hakenkruis met het woord “good” eronder geschreven. Een gegeven dat het idee voedt dat het hier om haatmisdrijven gaat. En het is niet ondenkbaar dat knockout nog een tijd zal bestaan. Of het nu diehards of ongelofelijk late adopters zijn: mensen zijn bijvoorbeeld ook nog steeds aan het planken.

Natuurlijk is het deels ook gewoon de menselijke natuur, en misschien was de opkomst van iets als knockout wel onvermijdelijk. We zijn allemaal in staat tot kwaad en zoals de laatste tech-bubble laat zien houden we nou eenmaal van delen en bij een groep horen. Is de cirkel van het internet dan nu compleet? Een internet waarin je net zo makkelijk een TED-talk kunt delen als kinderporno? Is dit het natuurlijke gevolg wanneer Silicon Valley’s tendens tot “going social” en “going local” wordt geadopteerd door amateur terroristen in de vorm van straatbendes? Als onze iPhones een extensie van ons bewustzijn wordt, is het dan slechts een kwestie van tijd tot een internetmeme ervoor zorgt dat we angstig achterom kijken in de echte wereld? En nu Instagram en Vine in ons dagelijks leven zijn geïntrigeerd, was het niet slechts een kwestie van tijd tot ook de donkere kanten van de internet cultuur geintroduceerd werden in de echte maatschappij?

Voor veel mensen zullen de antwoorden op die vragen niet veel uitmaken. De onmiddellijke dreiging is immers veel persoonlijker. Knockout is een echt iets, een deprimerende aanklacht van onze nieuwe realiteit, waar hatelijke trolls niet alleen in donkere digitale steegjes wachten maar ook in de echte, met als  doel niet alleen de emoties van iemand aan te vallen, maar ook zijn of haar geest en lichaam. Het ergste van alles? Misschien ben jij wel het volgende slachtoffer.

@sfnuop

UPDATE: De eerste Knockout-gone-wrong is een feit: na een mislukte knockout heeft een slachtoffer in Lansing zijn belager twee keer beschoten. De dader zit nu voor een jaar vast: