Hoe hou je het leuk als je vanwege de wooncrisis heel snel bent gaan samenwonen?

Het nijpende gebrek aan betaalbare woningen heeft een grote impact op de levens van jonge mensen. Volgens cijfers van het CBS is het percentage jonge mensen dat graag wil verhuizen, maar geen woning kan vinden, tussen 2015 en 2021 meer dan verdubbeld. In die hachelijke omstandigheden kan het een uitkomst zijn om zo snel mogelijk samen te gaan wonen met een partner – dan kan je de kosten immers delen (zeker als het gaat om, in de woorden van woonminister Hugo de Jonge, “een rijke vriend”). Maar wat betekent dat voor een prille relatie? Sla je geen stappen over als je al na een paar maanden of weken samen een huurcontract ondertekent? Verdwijnt niet alle hartstocht als je zo snel bij een verse geliefde intrekt? 

Volgens Joey Steur, relatietherapeut en oprichter van Praktijk de Liefde, bestaat verliefdheid in het begin vooral uit wederzijds verlangen. “Wanneer je verliefd bent op iemand en je gaat daten, verlang je elke keer weer opnieuw naar elkaar. Je kijkt er steeds weer naar uit om elkaar te zien. Je doet elkaar een belofte van liefde, die steeds uitkomt als je elkaar weer ziet.” Maar als je elkaar al de hele dag ziet, van het opstaan en het tandenpoetsen tot aan het slapengaan, dan blijft er natuurlijk weinig tijd voor verlangen over. “De valkuil van snel gaan samenwonen is dat dit proces veel minder ruimte krijgt,” zegt Steur. “Het rationele gaat dan ineens vóór het verlangen.”

Zijn er manieren om dat verlangen in stand te houden, ook al heb je na een paar weken al besloten om samen een bed en een wc te delen? Volgens Steur kan dan wel. “Het is heel belangrijk om je eigen leven, je eigen ruimte, en de relatie tot jezelf goed te beschermen. De valkuil ontstaat als je alles samen gaat doen, en daarmee de relatie met jezelf en wat je in je eigen leven hebt opgebouwd verliest. Het is juist heel belangrijk om elkaar te blijven ontmoeten, te blijven daten. Zoek elkaar op als liefdes van elkaar, naast de vanzelfsprekendheid van ‘we wonen samen in één huis’.”

Voor Melissa Peeters (24) en haar vriend* (26) was het nogal een uitdaging om te daten, toen ze na zes maanden verkering bij elkaar introkken. Ze besloten – om praktische redenen – samen te gaan wonen midden in de lockdown, en waren dus meteen behoorlijk op elkaar aangewezen. 

“Vanwege de lockdown was het al heel snel heel ‘gewoon’ om elke dag samen te zijn. We konden niet op date gaan, uit eten of naar de bios. We waren continu samen. Mijn vriend heeft dat destijds wel een beetje als beknellend ervaren,” zegt Melissa. “Inmiddels ben ik begonnen aan een nieuwe studie, waardoor ik overdag vaak thuis ben om te studeren. Als mijn vriend thuiskomt van werk heb ik veel behoefte om te kletsen, omdat ik de hele dag alleen thuis ben geweest, terwijl hij denkt: ik wil even afschakelen, ik heb al de hele dag met mensen moeten praten.”

Melissa en haar vriend besloten samen te gaan wonen omdat ze in hun eentje moeilijk een betaalbare woning konden krijgen in Arnhem. “Bij kijkavonden in studentenhuizen was ik steeds tweede keus. Toen stelde mijn vriend voor om samen een appartement te gaan zoeken.” Inmiddels werkt Melissa’s vriend fulltime, en is ze zelf aan een andere studie begonnen. Met z’n tweetjes kunnen ze hun appartement nét betalen. “Het besluit om samen te gaan wonen kwam heel natuurlijk,” vertelt Melissa. “Eigenlijk kenden we elkaar nog helemaal niet zo goed. Maar we hadden er wel vertrouwen in.” 

Het klinkt misschien vanzelfsprekend, maar Steur benadrukt dat het erg belangrijk is om bepaalde thema’s te onderzoeken en bespreken voordat je gaat samenwonen. Vooral als je elkaar, net als Melissa en haar vriend, nog niet zo goed kent. “Denk aan financiën, huishoudelijke taken, maar bijvoorbeeld ook de normen en waarden die je vanuit je eigen gezin meeneemt. Sluiten die op elkaar aan, of botst het ergens?” legt ze uit. “Dat hoeft geen zwaar gesprek te zijn, het gaat om de vraag of jullie dat samen durven te verkennen. Vooral als je al sneller dan ‘normaal’ de stap zet om te gaan samenwonen, omdat je dan minder tijd hebt gehad om elkaar op afstand te leren kennen. Blijf het gesprek ook voeren, vooral in de eerste periode nadat je bij elkaar bent ingetrokken, en weet ook dat je er gaandeweg op terug mag komen als bepaalde afspraken niet meer goed werken. Je bent als het goed is samen bezig dit allemaal uit te zoeken, en je mag dus ook samen bijsturen. Blijf bij elkaar inchecken: we hebben vanuit een praktische overweging deze stap gezet, maar zitten we nog steeds in het juiste gevoel?” 

Melissa geeft toe dat dit bij haar niet helemaal soepel verliep: “Ik kon me er best wel aan storen dat hij weinig oppakte qua huishoudelijke taken. Dan dacht ik: ik ben je vriendin, niet de poetshulp. We hebben van tevoren wel besproken hoe we het huishouden aan zouden pakken, maar het was geen intensief gesprek. Het was meer: als jij tijd hebt, doe jij het, als ik tijd heb, doe ik het. Als de één kookt, doet de ander de afwas. Zo ontstond er op een natuurlijke wijze een verwachtingspatroon. Later hebben we hier wel een beter gesprek over gevoerd en is de verdeling rechter getrokken.”

Deze check-ins zijn natuurlijk bedoeld om bij elkaar na te gaan of het allemaal nog wel leuk en fijn is. Maar wat gebeurt er als een van jullie voelt dat dat niet meer het geval is? Kan je relatie het overleven als je na een tijdje besluit weer uit elkaar te gaan? Een vrees bij het samenwonen is dat het goed móet gaan, omdat je relatie anders voorbij is. Maar klopt die opvatting wel?

Volgens Steur ligt het wat genuanceerder: “Als je de lijn van afstemming vasthoudt, en weer apart van elkaar gaan wonen goed voelt voor jullie beiden, zou er niks aan de hand hoeven zijn. Dan ga je in gesprek en geef je aan: ik vind het samenwonen toch ingewikkeld. Het komt bijvoorbeeld voor dat het hele praktische element, het reilen en zeilen van het huishouden, zorgt voor minder spanning in de relatie. Stellen kiezen er dan soms voor weer los van elkaar te gaan wonen, om het verlangen weer aan te zetten. Zolang je dat doet in afstemming en dialoog, kan er niet zoveel misgaan. Het wordt pas ingewikkeld wanneer één van de partners voelt dat het niks voor hen is, en dat dat niet uitgesproken wordt. Als je dat opkropt, en het een eigen leven gaat leiden, komen deze gevoelens uiteindelijk met frustratie in de relatie terecht.” 

Wat vaker voorkomt in relaties, ongeacht hoe lang je al samenwoont, is dat je partner op den duur meer begint te voelen als je huisgenoot dan degene op wie je verliefd bent. Ook Melissa merkte dit na een tijdje: “We leefden op een gegeven moment een beetje langs elkaar heen. Mijn vriend werkte overdag, en ik in de avond. Als we elkaar dan zagen, was dat vaak tijdens het eten of als we tv keken. We bespraken eigenlijk niet zoveel met elkaar. In die periode dacht ik soms wel: hebben we nou een relatie, of zijn we huisgenoten?” 

Steur ziet dit fenomeen vaker voorbij komen in haar praktijk, en vertelt dat het helemaal niet vreemd is als je als partners op een gegeven moment in deze fase belandt. Hoewel het in het begin misschien wel zo voelde, is aantrekkingskracht tussen partners niet iets wat vanzelf ontstaat: “In de romantische liefde zou je kunnen zeggen dat een date vaak leidt tot intimiteit. Dat lijkt heel spontaan en impulsief, maar eigenlijk, als je goed kijkt naar het hele proces, is dat ook best wel gepland. Je doet moeite, je bereidt jezelf voor. Wanneer je gaat samenwonen moet je dus ook een soort nieuw evenwicht vinden ten opzichte van jullie intimiteit. Wanneer je nog niet zo lang een relatie hebt, voelt het vaak alsof dat verlangen heel erg vanzelf gaat, maar bij het samenwonen loop je sneller aan tegen een soort vanzelfsprekendheid om met elkaar samen te zijn.” Steur benadruk daarom het belang van leuke dingen blijven doen met elkaar en het gesprek aan te gaan wanneer je lief meer begint te voelen als je huisgenoot. “Wanneer je uitgebreid de tijd neemt om op een echte date te gaan met je partner met wie je samenwoont, merk je dat dat spontane gevoel weer ontstaat.”

*De naam van Melissa’s vriend is bekend bij de redactie.