2017 is het jaar dat we besluiten of we contact gaan zoeken met aliens

De zoektocht naar buitenaards leven kan voor sommigen klinken als sciencefiction, maar desondanks vormt het al decennia een legitiem en groot onderdeel van de astronomie. En nu willen sommige onderzoekers de volgende stap nemen in de zoektocht naar een teken van leven. Namelijk door signalen te versturen en aliens te vertellen: "Hee, we zijn hiehier!"

Stephen Hawking heeft dit idee bekritiseerd, en dat leidde direct tot een debat dat het dit jaar tot een hoogtepunt gaat komen. Een jonge organisatie presenteert namelijk het plan om ergens in 2018 een boodschap uit te sturen naar potentiële aliens. METI International, opgericht in 2015, is een non-profit onderzoeksgroep dat volgend jaar berichten wil gaan sturen. De naam van de organisatie staat voor "messaging extraterrestrial intelligence," wat zich vrij laat vertalen met "berichten sturen naar buitenaards leven" (een knipoog naar SETI, de "search for extraterrestrial intelligence").

"Een van de grootste vragen is of het gevaarlijk is om te seinen naar aliens?" zegt Douglas Vakoch, directeur van METI International. "Misschien hebben ze een slecht millennium, of blijken ze boosaardig. Als dat het geval is, kunnen ze sowieso wel langskomen."

Het grootste kritiekpunt is het gebrek aan kennis over potentieel buitenaards leven. Als ze onvriendelijk zijn, kan het on einde betekenen. Ze kunnen besluiten om onze planeet aan te vallen voor grondstoffen, of over te gaan tot complete uitroeiing voor de lol. Of ze proberen ons te verenigen zoals de heptapods in Arrival, natuurlijk.

"We hebben geen idee hoe groot de kans is dat aliens gevaarlijk zijn," schrijft Mark Buchanan, een natuurkundige, in een uitgave van Nature Physics afgelopen zomer. "De enige geschiedenis van evoluerend biologisch leven die we kennen – hier op Aarde – bestaat voor een groot deel uit gewelddadige conflicten, een eeuwigdurende strijd voor middelen en de onderdrukking van zwakkere groepen door sterke."

We zijn niet echt een optimistische case study. Maar de mensen zoals Vakoch, die voor het zoeken van contact zijn, denken dat als er andere kwaadaardige levensvormen zijn, en die hebben de mogelijkheid om naar ons toe te reizen, dat ze ons allang hadden kunnen vinden: de Aarde lekt al enkele decennia radiogolven, die de dichtstbijzijnde 7000 sterren hebben bereikt.

Vakoch heeft een doctoraat in psychologie, maar is al vanaf de jaren 90 met het SETI Instituut bezig met de vraag of we moeten communiceren met buitenaards leven, en wat we dan moeten zeggen. Hij vertelde aan mij dat een deel van het doel van METI is om de Fermi paradox uit te dagen. Die paradox vraagt waarom, als het universum wemelt van het leven, we nog steeds geen aliens zijn tegengekomen.

Een van de theorieën stelt dat we omringt zijn door intelligent buitenaards leven, maar dat het zichzelf verstopt voor onze plebse levensvorm. De enige manier om de aandacht te krijgen is door de eerste stap te zetten. (Star Trek fans denken nu: "eh, ja, de Prime Directive bedoel je").

Het zou niet de eerste keer zijn dat we opzettelijk berichten de ruimte in sturen: NASA heeft het gedaan met de gouden gedenkplaten Pioneer 10 & 11 op de Voyager, en (op de een of andere manier) een nummer van The Beatles in 2008. Maar het verschil is dat deze berichten afweken van het echte doel: leuk als een paar aliens ze tegenkomen, maar ze waren niet direct gericht aan een planeet waar mogelijk leven aanwezig is. METI zou daarentegen opzettelijk berichten sturen naar specifieke locaties, zoals Proxima B, een Aarde-achtige planeet in de bewoonbare zone naast onze buurman, Proxima Centauri. Die boodschap kan in slechts vier jaar aankomen in Proxima B, wat betekent dat we antwoord kunnen verwachten (als er inderdaad intelligent leven aanwezig is) in iets meer dan acht jaar nadat we de boodschap verstuurden.

Als je nu nog steeds aan de kant staat van Stephen Hawking en je zorgen maakt over de risico's, dan hoef je je nog geen zorgen te maken. Vakoch vertelde mij dat METI drie belangrijke vergaderingen organiseert om verder te discussiëren. De vergadering in mei in St. Louis zal rekening houden met de potentiële risico's en de voordelen van het contact met andere mogelijke levensvormen, die mogelijk de tegenstanders zullen overtuigen.

"Dat is mogelijk," zei Vakoch. "We willen de bezorgde mensen spreken en we zoeken naar mogelijkheden om nader tot elkaar te komen. En zelfs als METI doorgaat met het plan om een boodschap uit te sturen, heeft de organisatie of de toestemming nodig van een van de grootste radiotelescopen op Aarde, of moet het genoeg geld inzamelen om er zelf één te bouwen. Er is dus geen garantie dat een van de twee dingen ook echt zal gebeuren.

Aan welke kant van het debat je ook staat, het is best wel fascinerend om de argumenten aan beide kanten te zien. De mogelijkheid van buitenaards intelligent leven is zo groot dat een paar van onze grootste wetenschappers gek worden van de vraag of we het wel willen vinden.