Luister naar het kille geschreeuw van de krabbenslachtende robot

Robots worden vaak gepresenteerd als redmiddel voor een industrie waar talloze mensen werken, om vervolgens precies de banen op te peuzelen van de mensen die er werken.

Dit verhaal-onder-de-oppervlakte heeft al een jaar of vier invaldienst op de voorpagina's van kranten als er even geen nieuws is, en telkens weer wordt het vertelt als iets dat nieuw is, of abstract, terwijl er letterlijk niets minder abstract is dan de zekerheid dat veel menswerk wordt vervangen door robots.

Er moeten natuurlijk wetten en regels komen die mensen redt van de overbodigheid, maar die zitten er bepaald niet aan te komen. Politici hebben het nooit over robotisering. In plaats daarvan beloven ze vaste banen, zoals GroenLinks-leider Jesse Klaver keer op keer deed tijdens de campagne eerder dit jaar. Ik zal me verder niet in detail uitlaten over deze oer-dommigheid. In plaats daarvan zal ik het jullie laten zien en horen:

Beeld: YouTube, CCFI.

Deze pareltjes zijn de krabbenslachters van Newfoundland. Krabbenslachters zijn robots die de economie van Newfoundland moeten redden. Newfoundland is een provincie ter grote van de Benelux, besproet met sympathieke vissersdorpjes vol fel beschilderde huisjes. 14,4 procent van de volwassenen is er werkloos.

Sinds kabeljauwvissen er is verboden in 1992 zijn krabben en garnalen steeds belangrijker geworden voor de lokale economie. Het krabbenvlees wordt geëxporteerd, maar eerst moet het vlees uit de krab worden gepeuterd en dat is een delicaat werkje dat veel goedkoper kan worden gedaan in een lagelonenland.

Maar net als hier in Nederland zitten werkloze Newfoundlanders niet te wachten op zo'n bloederige, slecht betaalde baan, dus gaan robots het doen. De provincie is dolenthousiast want de economie is gered, maar behalve een paar banen voor hooggeschoolde ingenieurs levert het de arbeidsmarkt niets op.

En het is bijna overal ter wereld hetzelfde: economische groei, maar geen banengroei. Ondertussen beloven politici meer vaste banen, meer kolenbanen, meer banen als krabbenpeller, minder banen voor buitenlanders, meer Nederlandse banen, en dat doen ze omdat niemand weet hoe ze het enorme automatiseringsgat kunnen dichten (Gratis geld? Basisinkomen? Robotbelasting?).

De bejubeling van arbeid als belangrijkste roeping en betekenisgever zit zo diep in onze cultuur gebakken dat geen politicus het aandurft automatisering aan te wijzen als de belangrijkste sociale verschuiving die er op dit moment plaatsvindt.

Feit is dat ook burgers nog niet toe zijn aan de gedachte dat werk over een klein aantal decennia niet meer de belangrijkste bezigheid is van de mens. Eva Jinek, gesteund door Jan Smit, schreeuwde laatst in een discussie over de bijstand nog dat "iedereen moet werken." Vandaar ook dat de jongste, meest vooruitstrevende lijsttrekker van Nederland straffeloos met een oud-linkse agenda en de belofte op meer vaste banen campagne kan voeren.

De wereld moet met een oplossing komen voor automatisering, maar kan dat niet omdat we geen afscheid kunnen nemen van productie als belangrijkste doel van een mensenleven.

Laten we daarom allemaal nog eens stil zijn en luisteren naar het kille geschreeuw van de krabbenslachter, zodat we misschien eindelijk beseffen dat onze rol in de economie krab voor krab en poot voor poot wordt gedecoupeerd, tot er niets meer over is dan een klein beetje vlees voor consumptie.

Fijne werkweek iedereen!