Planten kunnen complexe beslissingen maken

Planten kunnen dan misschien op dezelfde manier nadenken als wij - ze hebben tenslotte geen hersenen - maar nieuw onderzoek wijst uit dat ze complexere beslissingen kunnen maken dan voorheen gedacht.

Wetenschappers van de Helmholtz Center for Environmental Research en de Universiteit van Göttingen hebben ontdekt dat de Europese Berberisstruik uit kan rekenen of ze haar zaden moet aborteren als ze geïnfecteerd worden met een parasiet.

Het team claimt dat de resultaten "het eerste ecologische bewijs zijn van complex gedrag bij planten." Het onderzoek werd gepubliceerd in The American Naturalist, en concludeert: "Deze plant heeft een structureel geheugen, kan onderscheid maken tussen interne en externe condities en kan anticiperen op toekomstig risico."

De onderzoekers begonnen te vermoeden dat de Barberis een bijzonder verdedigingsmechanisme heeft toen ze erachter kwamen dat een naaste verwant, de mahoniestruik, tien keer zo veel parasitaire fruitvliegjes herbergde. De fruitvliegjes leggen hun eieren in de fruit van beide struiken, dus dit grote verschil was opmerkelijk.

Om achter de oorzaak te komen, werden er 2000 besjes uit heel Duitsland verzameld, gecontroleerd op larven en in een simulatie gevoerd. Wat bleek? Het geheime wapen van de Barberis is het vermogen om kansberekeningen te maken. Veel planten gaan met gestrekt been in als ze besmet worden en aborteren meteen complete vruchten. Barberis is veel subtieler.

"Als de Barberis een vrucht aborteert waarvan slechts één zaad besmet is, dan verliezen ze de hele vrucht. In plaats daarvan 'speculeert' de plant dat de larven op een natuurlijke manier zouden kunnen sterven, wat mogelijk is," aldus Hans-Hermann Thulke, één van de auteurs van het onderzoek. "Een kleine kans is beter dan geen kans. Dit anticiperende gedrag, waarbij verwachte verliezen en externe factoren werden ingecalculeerd, verraste ons mateloos. De boodschap van ons onderzoek is dan ook dat intelligentie bij planten een ecologische mogelijkheid is."

De plant lijkt inderdaad te "begrijpen" dat wanneer die twee zaden heeft - eentje besmet en eentje intact - het een veel beter idee is om beide te aborteren om het gezonde zaadje te redden. De plant doet dat dan ook in 75% van de gevallen. Maar wanneer een vrucht maar één zaad draagt, en die wordt besmet, dan aborteert de Barberis maar vijf procent van de keren, blijkbaar in de hoop dat het goed kan uitpakken.

Deze strategie is meer dan botanisch inzicht - het zou ook de beste bescherming tegen klimaatverwarming kunnen bieden. Fruitvliegjes zijn hun territorium aan het uitbreiden naar mate de temperatuur stijgt, en zijn een consistente dreigen voor hun nieuwe ecosystemen.

De Organization for Economic Co-operation and Development heeft onderzoek gedaan naar hoe klimaatverandering fruitvlieginvasies in de hand helpt, en publiceerden een rapport over de schade die ze kunnen aanrichten als een voet aan de grond krijgen.

"Aangespoord door de opwarming van de aarde […] hebben plagen een substantieel effect op nationale en regionale economie, op ecosystemen, op landbouw, op de duurzame productie van landbouwproducten, op pesticidegebruik en op conservatie," [volgens het rapport](http://www.oecd.org/tad/crp/Papadopoulos_Summary report.pdf). "Fruitvliegjes vormen een groot deel van de plagen die duurzame productie van fruit en groenten bedreigen."

De fruitvlieg staat bekend om zijn aanpassingsvermogen. Sommige soorten kunnen zelfs mutaties opwekken tijden hittegolven om hogere temperaturen te kunnen tolereren. Met hun bijzondere methode om deze parasieten af te weren heeft de Barberis dus zijn eigen evolutionaire succes afgedwongen. Vooruitdenken loont, zelfs voor planten.