Dit zijn de vijf grootste vervuilers ter wereld

Schrijf je in voor de Climate Coverage Now-nieuwsbrief als je onze klimaatverhalen van over de hele wereld wil ontvangen. Als je geen zin hebt om te wachten: lees hier al onze stukken over de klimaatcrisis.

De klimaatcrisis heeft behoorlijk wat gewone mensen tot buitengewone acties aangezet. Je vrienden, je tante, je oude wiskundeleraar – ze worden allemaal gearresteerd, spijbelen van school, eten uit de vuilnisbak of beweren nooit kinderen te zullen nemen, allemaal in de hoop dat het dan met deze wereld weer een beetje de goede kant opgaat.

Er zijn ook mensen die precies het tegenovergestelde doen.

Fossielebrandstofgiganten blijven hun activiteiten uitbreiden, hoewel ze dondersgoed weten dat dit het wankelende klimaat nog verder uit balans brengt. Honderd bedrijven zijn verantwoordelijk voor 71 procent van de wereldwijde broeikasgasuitstoot sinds 1988, volgens een rapport van het Carbon Disclosure Project (CDP) uit 2017. 25 bedrijven daarvan zijn weer verantwoordelijk voor de helft van die uitstoot. De hoeveelheid broeikasgas die deze bedrijven in hun hele bestaan hebben geproduceerd is zo gigantisch dat ze een significante bijdrage hebben geleverd aan de klimaatverandering.

Wie zijn daar precies voor verantwoordelijk? Geen enkele CEO heeft natuurlijk in zijn eentje voor deze situatie gezorgd, maar samen hebben ze er een fors aandeel in gehad. Als we echt stappen willen ondernemen om de aarde te beschermen, zijn dit de mensen die we moeten aankijken. Laten we om te beginnen kijken wie de vijf grootste vervuilers ter wereld zijn.

De cijfers uit dit stuk komen uit het rapport van het CDP, en zijn geüpdatet waar mogelijk. We hebben ook contact opgenomen met de auteurs van het rapport, en hoewel ze momenteel met nieuwe gegevens aan de slag zijn, zou de top 5 er wat hen betreft nog steeds hetzelfde uitzien.

Percentage wereldwijde broeikasgasemissies: 1,98 procent

CEO en voorzitter: Darren Woods

In deze top 5 is ExxonMobil het enige bedrijf dat door investeerders wordt beheerd, en het grootste oliebedrijf. Darren Woods werd in 2017 de CEO, nadat hij er al 24 jaar had gewerkt.

Woods zegt het akkoord van Parijs te steunen, en schreef een persoonlijke brief aan Donald Trump om dat ook te doen. Dat klinkt nobel, maar volgens een rapport van InfluenceMap geeft ExxonMobil tegelijkertijd 41 miljoen dollar (37,3 miljoen euro) per jaar uit om tegen nieuw klimaatbeleid te lobbyen.

ExxonMobil is vorig jaar oktober voor de rechter gesleept door de procureur-generaal van New York, omdat het investeerders zou hebben misleid door te bagatelliseren wat klimaatverandering voor de waarde van het bedrijf zou betekenen. Aan die aanklacht was een onderzoek van drie jaar voorafgegaan. Het ging over het gebruik van zogeheten ‘proxy-kosten’ voor koolstof, om eventuele financiële gevolgen van nieuwe klimaatwetgeving te verantwoorden. ExxonMobil zou niet altijd de openbaar bekende proxy-kosten toepassen, en in plaats daarvan een lager, onbekend bedrag nemen of gewoon helemaal niets.

ExxonMobil noemde de aantijgingen “ongegrond” en de rechtszaak “waardeloos”.

Een woordvoerder zegt tegen VICE: "ExxonMobil past waar mogelijk al jarenlang proxy-kosten van koolstof toe op zijn investeringsmogelijkheden, om te anticiperen op de financiële impact van mogelijk overheidsbeleid in de toekomst. In zijn verklaringen naar buiten heeft ExxonMobil duidelijk beschreven hoe het gebruik van proxy-kosten in zijn werk gaat, en dit staat ook in de documenten die aan de procureur-generaal zijn overhandigd.”

De rechtszaak vindt volgende maand plaats in Manhattan.

Woods heeft aangegeven het erg belangrijk te vinden om deel te nemen aan het klimaatdebat, maar hij was niet aanwezig bij de hoorzitting van het Europees Parlement in maart. Het parlement besloot niet om de lobbybadges van ExxonMobil te verwijderen, omdat het bedrijf niet officieel was uitgenodigd om aanwezig te zijn.

Een woordvoerder van ExxonMobil zegt: “We verwerpen de al lang verworpen theorieën die proberen om legitieme, wetenschappelijke observaties en verschillende beleidsbenaderingen af te schilderen als klimaatontkenning. Al dit soort beweringen worden weerlegd door historische gegevens, waaronder bijna veertig jaar aan klimaatonderzoek van ExxonMobil, dat is uitgevoerd in samenwerking met het ministerie van Energie, academici en het Intergovernmental Panel on Climate Change.”

“We hebben de financiering van verschillende groepen stopgezet toen ze extreme standpunten in begonnen te nemen die afleidden van de belangrijke discussie over klimaatbeleid, en die al dan niet wetenschappelijk ondersteund waren. Het risico van klimaatverandering is duidelijk en vraagt om actie. We vinden dat wij allemaal – bedrijven, overheden, individuen – daadwerkelijke vooruitgang moeten boeken en willen deel uitmaken van de oplossing. Sinds 2000 hebben we 10 miljard dollar (9,1 miljard euro) geïnvesteerd in technologieën om de uitstoot te beperken, zoals koolstofopvang en biobrandstoffen van algen.”

Percentage wereldwijde broeikasgasemissies: 2,28 procent

CEO: Masoud Karbasian

De Iraanse staatsoliemaatschappij NIOC is het op een na grootste oliebedrijf ter wereld. Het bedrijf is in staat om meer dan 4 miljoen vaten ruwe olie en 750 miljoen kubieke meter aardgas per dag te produceren.

Vorig jaar november werd Masoud Karbasian benoemd tot CEO, net toen de Amerikaanse regering een verbod op Iraanse olie had opgelegd. Hij was eerder al de minister van Financiën geweest, totdat hij van zijn functie werd ontheven door het parlement omdat hij niet adequaat had gereageerd op de gevolgen van de economische sancties van de VS, opgelegd vanwege het nucleaire programma van Iran.

Op de website van het NIOC is amper iets te vinden over klimaatverandering, laat staan in hoeverre het bedrijf zich verantwoordelijk voelt voor het milieu en emissies. Wel heeft Karbasian afgelopen juni gezegd dat milieubescherming “een soort verantwoordelijkheid is die inherent tot de ethiek, cultuur en overtuigingen” van het bedrijf behoren. Hij schetste plannen om milieuschade te beperken, wat in zijn geval meer neerkwam op preventie dan op grote hervormingen. Iran heeft het akkoord van Parijs getekend, maar niet geratificeerd.

Het NIOC heeft niet gereageerd op herhaaldelijke verzoeken voor commentaar.

Percentage wereldwijde broeikasgasemissies: 3,91 procent

CEO: Alexey Miller

Het Russische staatsgasconcern Gazprom is het waardevolste beursgenoteerde bedrijf van het land. Alexey Miller is sinds 2001 voorzitter van de raad van bestuur, en daarvoor was hij viceminister van Energie.

Onder zijn leiding werd Gazprom het eerste bedrijf dat olie uit de Noordpool haalde, bij de Prirazlomnoje olievelden, waar meer dan 70 miljoen ton olie onder ligt. Er zijn ook plannen om een gigantische pijpleiding door Europa aan te leggen. De aanleg van de Nord Stream 2, zoals deze pijpleiding heet, is vorig jaar september gestart, en moet van Rusland naar Duitsland lopen. Critici, waaronder de Britse premier Boris Johnson, de Amerikaanse president Donald Trump en de voorzitter van de Europese Raad Donald Tusk hebben respectievelijk gezegd dat het project “tot verdeeldheid” zou leiden, Duitsland “tot gijzelaar van Rusland” zou maken en een “slecht idee” zou zijn.

Afgelopen jaar stond Miller op een sanctielijst van de VS – waar hij zelf overigens trots op was. Deze lijst was opgesteld om Russische mensen te straffen voor uiteenlopende activiteiten, waaronder vermeende inmenging bij de verkiezingen.

Gazprom is het eerste Russische energiebedrijf dat milieubeleid heeft ontwikkeld. Op de website staat dat het “passende maatregelen treft om milieuprestaties blijvend te verbeteren,” door milieudoelen te stellen en werknemers bijpassende training te geven.

Ook Gazprom OAO wilde niet reageren op herhaaldelijke verzoeken voor commentaar.

2: Saudi Aramco, de staatsoliemaatschappij van Saoedi-Arabië

Percentage wereldwijde broeikasgasemissies: 4,50 procent

CEO: Amin H. Nasser

De Saoedische staatsoliemaatschappij Saudi Aramco is het meest winstgevende bedrijf ter wereld, en binnen de fossiele brandstoffen ook de grootste uitstoter van broeikasgassen. Volgens het bedrijf zijn olie en gas voorlopig nog altijd van cruciaal belang om aan de wereldwijde energievraag te kunnen voldoen, omdat “de alternatieven nog niet klaar zijn om de last te dragen van om voor een langere tijd goede en goedkope energie te leveren,” aldus Nasser.

Onlangs zijn de plannen om een marktnotering van 2 biljoen dollar te krijgen nieuw leven ingeblazen. Volgens kroonprins Mohammad bin Salman al-Saoed moet de beursgang plaatsvinden in 2021, en zal het de grootste ter wereld zijn.

Nasser werd in 2015 CEO van Saudi Aramco na er al 33 jaar gewerkt te hebben. Hij begon als ingenieur op de afdeling olieproductie, en haalde zijn diploma petroleumtechniek aan de King Fahd University of Petroleum and Minerals in Dhahran.

Volgens Nasser doet Saudi Aramco zijn best om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen, en hij belooft om technologieën te financieren die “significante milieuverbeteringen opleveren”.

Aramco wilde niet reageren op herhaaldelijke verzoeken om commentaar.

Percentage wereldwijde broeikasgasemissies: 14,32 procent

China is ‘s werelds grootste producent én consument van steenkool. De productie is in handen van meerdere industriële staatsbedrijven. China is ook de grootste uitstoter van broeikasgassen, en volgens een rapport van het Amerikaanse Health Effects Institute kent het land door luchtvervuiling 1,6 miljoen vroegtijdige sterfgevallen per jaar.

China ondertekende het Kyoto-protocol in 1998 – al hoefde het land zich niet te houden aan bindende doelstellingen om de emissie te reduceren – en ratificeerde het akkoord van Parijs in 2016. Opmerkelijk genoeg heeft China zijn CO2-doelstellingen voor 2020 drie jaar eerder behaald dan verwacht, door in 2017 de uitstoot per eenheid BBP met 46 procent verminderd te hebben ten opzichte van 2005.

In de eerste helft van dit jaar is de kolenproductie daarentegen met 2,6 procent gestegen naar 1,76 miljard ton, en zijn er vijf keer zoveel projecten om nieuwe kolenmijnen te openen goedgekeurd. Op satellietbeelden is daarnaast te zien dat de bouw van kolencentrales weer hervat lijkt te zijn, nadat die een tijd was stilgelegd. Dit wijst erop dat, hoewel er minder koolstofdioxide wordt uitgestoot, de kolenproductie en -consumptie juist sterk toeneemt.

Van de kolenindustrie wordt verwacht dat deze tenminste tot 2030 nog door zal groeien.

Dit artikel verscheen oorspronkelijk bij VICE UK.