Met een stabiele digitale munt gaan we juist terug naar het bankensysteem dat we zo haten

Dit stuk verscheen eerder op Motherboard US .

De opkomst van cryptovaluta ging hand in hand met een groeiende haat tegenover het bestaande bankensysteem. Die vurige afkeer brandt vandaag de dag nog steeds voort in de tech-gemeenschap. Bitcoin en soortgelijke betaalmiddelen zouden een alternatief moeten zijn voor fiatgeld, geld dat wordt beheerd door financiële instellingen en door de overheid wordt verplicht als betaalmiddel. Maar in hun vele pogingen een cryptomunt te creëren met een stabiele waarde van één dollar – een zogeheten ‘stable coin’ – beginnen startups zich langzamerhand zelf als banken te gedragen.

De enorme koersschommelingen zijn nog steeds een groot probleem voor cryptocurrencies, wat voor een aantal belangrijke spelers zelfs een reden was om er niet mee verder te gaan. Afgelopen januari bleek deze volatiliteit voor technologiebedrijf Stripe de reden om niet langer betalingen in bitcoin te accepteren. Steam (het grootste online gameplatform ter wereld) deed hetzelfde in december vorig jaar.

Dit zijn erg begrijpelijke keuzes. De dollarwaarde van één bitcoin kan morgen behoorlijk verschillen van de waarde die het vandaag heeft. De prijs kan onverwacht omhoogschieten, of juist van het ene op het andere moment kelderen. Dat eerste is voor de meesten geen probleem, maar de daling in waarde is gevaarlijk voor bedrijven in het bezit van cryptocurrency. Zij hebben hun producten in dat geval geruild voor waardeloze digitale tokens. Maar dat is niet het enige probleem dat Bitcoin en andere cryptocurrencies met zich meedragen – ze zijn inefficiënt en duur, maar bovenal wil niemand gebruik maken van geld waar ze niet op kunnen vertrouwen.

De ontwikkeling van een ‘stable coin’, een cryptomunt die zijn waarde behoudt en kan worden gebruikt als alternatief voor de Amerikaanse dollar, was voor velen lange tijd bijna even mythisch en wonderbaarlijk als de heilige graal uit de Arthurlegende. Inmiddels zijn enkele startups er, met wisselend succes, mee bezig en heeft het de interesse gewekt van grote namen in de tech-industrie. Vorige maand kondigde de in New York gevestigde startup Intangible Labs aan dat ze 133 miljoen dollar aan sponsoring hadden ontvangen van grote investeerders als Bain Capital en GV, de venture capital-vleugel van Google, om een stable coin genaamd Basis op te zetten.

Stable coins zouden in theorie een aantal van de grootste huidige problemen rond cryptocurrencies oplossen. Het is dus geen verrassing dat de interesse en het aantal investeerders groeit – zelfs als de startups die erachter zitten zich beginnen te gedragenzoals banken deden in het Wilde Westen. Bijvoorbeeld door geld uit te geven dat wordt ondersteund door hun eigen vermogen of, zoals centrale banken vandaag de dag doen, door de geldhoeveelheid die in omloop is te beheren. Volgens de deskundigen met wie ik sprak, lijkt het allemaal te mooi om waar te zijn.

De prijs van elke cryptocurrency die op een markt wordt verhandeld, is het resultaat van een vertrouwensspel tussen speculanten die elk beslissen hoeveel hun tokens waard zijn. In principe betekent dit dat ze simpelweg zeggen voor hoeveel zij denken dat iemand anders ze zou kopen. Wat deze speculanten en andere spelers in het ecosysteem (zoals de miners die transactiegegevens valideren en zo nieuwe munten genereren) drijft, kan ieder moment veranderen. Dit betekent dat de waarde van de munt onderhevig is aan in welke bui deze gokkers zijn. Dat wil natuurlijk niemand, behalve dan de gokkers zelf.

“Het is fijn om in dollars uitbetaald te worden. De prijs van alles om je heen wordt in dollars uitgedrukt, dus je weet hoeveel je ongeveer kunt kopen met een bepaald salaris,” vertelt Preston Byrne, een onafhankelijke consultant en voormalig COO bij Monax (een blockchaintech-startup) me over de telefoon. “Als iemand je betaalt in Bitcoin is je salaris echter afhankelijk van de prijsbewegingen van deze cryptocurrency.”

Volgens Byrne zou een munt met een vaste waarde van één dollar het risico dat inherent is aan cryptocurrencies uit de weg ruimen en hun algemene gebruik versnellen. Niemand hoeft dan namelijk bang te zijn dat hun geld spontaan waarde verliest, en er hoeft niet meer onderhandeld te worden over nieuwe betalingen aan de klant wanneer de waarde onverwacht stijgt.

Volgens Bitcoin-ontwikkelaar Jimmy Song zou een digitale stand-in voor de Amerikaanse dollar het makkelijker te maken om munt-voor-munttransacties (ofwel ‘atomic swaps’) te doen. Zo kan één bitcoin voor één stable coin ingewisseld worden zonder bemiddeling door middel van een uitwisseling, doordat de waarde van de munt altijd hetzelfde zal zijn.

“Je zou Slack of Telegram kunnen gebruiken om transacties uit te voeren. In zekere zin doen mensen dit nu al, maar het is nog behoorlijk onbetrouwbaar,” zegt Song in ons telefoongesprek. “Als je een dollar gemakkelijk kunt wisselen voor een digitaal equivalent, en vice versa, is er sprake van atomic swaps,” legt hij uit. Hij voegt er echter wel aan toe dat er nog steeds een uitwisseling nodig is voor de zogeheten ‘prijsontdekking’, een proces waarin op basis van het gedrag van kopers en verkopers in een bepaalde markt de ‘juiste prijs’ wordt bepaald.

Als je dit zo hoort, is het niet gek dat een stable coin zo’n populair idee is. Het zou immers een van de grootste problemen rond cryptovaluta oplossen: de prijsvolatiliteit. Veel startups zijn al bezig aan de ontwikkeling van een stabiele munt. Toch zijn Song en Byrne beiden niet overtuigd dat we in de toekomst een echte stable coin kunnen verwachten.

“Ik denk niet dat het mogelijk is,” zegt Song. “Maar misschien heb ik het mis.”

“Heilige graal is een goede beschrijving. Wat ze proberen te creëren, bestaat namelijk niet,” zegt Byrne.

Het vastzetten van de waarde van een munt houdt in dat je op zoek moet naar creatieve manieren waarop je de marktdynamiek, die Bitcoin en andere cryptocurrencies zou vluchtig maakt, in toom kunt houden. Tot dusver heeft dit er vooral voor gezorgd dat startups zich steeds meer zijn gaan gedragen als banken.

De eerste manier om een cryptocurrency stabiel te maken, is met wat Song beschrijft als de ‘we hebben het geld’-methode.

Stel je voor dat Dagobert Duck klaar zou zijn met de overheid, en zelf de uitgifte van zijn bankbiljetten wilde regelen, alsof het de 19e eeuw was. Eén DuckBuck staat gelijk aan één gouden munt die Dagobert in zijn eigen kluis bewaart, en kan op elk moment worden ingewisseld. Iedereen in Duckstad heeft gezien hoe Dagobert in zijn berg met goud rondzwemt, dus iedereen vertrouwt hem. Iedereen handelt dus in DuckBucks, in de wetenschap dat, zolang Dagobert die berg goud heeft liggen, één DuckBuck gelijkstaat aan één gouden muntstuk.

Een startup die op deze manier te werk gaat, is Tether. Zij proberen hun munt vast te pinnen aan de dollar door te beweren dat elke munt 1:1 wordt ondersteund door echt, tastbaar geld op de bankrekening van Tether zelf. De kasreserves van Tether zijn echter nog niet openlijk gecontroleerd, en het bedrijf is onlangs gedagvaard door de Amerikaanse Commodity Futures Trading Commision. Hierdoor ontstond de angst dat, mocht de startup niet kredietwaardig zijn, er een ouderwetse bankrun zou ontstaan. Tether ging niet in op ons verzoek voor verdere toelichting.

“Zakelijk gezien is het niet logisch. Het is een erg dure manier om een stabiele munt te creëren,” vertelt Byrne me over de telefoon. “Je kunt beter gewoon dollars kopen, dat zou veel efficiënter zijn. Maar mensen die zich bezighouden met cryptocurrency doen dit, omdat ze genoeg geld hebben om het te doen.”

Een startup die de ‘we hebben het geld’-benadering combineert met ingewikkelde financiële prikkels, is MakerDAO, een blockchain-startup met een stable coin genaamd Dai. In het huidige schema van MakerDAO zetten enkele gebruikers van Dai het onderpand voor de tokens op. Voor een Dai-munt moeten gebruiken drie dollar aan ether, Ethereums eigen cryptocurrency, ‘vastzetten’. In ruil krijgen ze één Dai-munt terug met een vaste waarde van één dollar. In feite ontvangen deze gebruikers zo een lening in Dai-tokens van MakerDAO in ruil voor hun onderpand, dat ze kunnen gebruiken om meer ether of iets anders te kopen. Door ether af te sluiten (beter bekend als ‘locking up’) worden kleine schulden opgebouwd. Deze moeten worden afbetaald om geld vrij te laten komen. De 3:1-ondersteuning van Dai-tokens betekent dat mensen Dai voor één dollar kunnen ruilen, wetende dat het door meer dan dat wordt ondersteund.

“We weten niet hoe het er in de toekomst voor zal staan met de prijs van ether,” vertelt Rune Christensen, oprichter van MakerDAO, over de telefoon. Om risico’s te vermijden, gaat Christensen verder, zal de startup de geaccepteerde onderpanden echter meer gaan spreiden. Doordat Dai’s onderpand nu volledig afhankelijk is van ether, kan een sterke daling in de prijs van ether er namelijk voor zorgen dat Dai niet langer een vaste waarde van één dollar behoudt. Christensen geeft hierbij wel aan dat zo’n crash vrij extreem en onmiddellijk moet zijn om dit tot gevolg te kunnen hebben.

Deze zomer komt de nieuwe versie van Dai uit. Voor deze versie zullen verschillende activa, zoals goud en aandelen, worden gebruikt als onderpand, wat volgens Christensen de risico’s van prijsschommelingen in cryptocurrency zal verminderen.

Andere manieren om een stable coin te creëren, zegt Song over de telefoon, “zijn nog vergelijkbaarder met wat centrale banken doen, alleen maken ze ook gebruik van marktkrachten om de munt te stabiliseren, en hebben allerlei financiële prikkels er invloed op.”

Het beste voorbeeld hiervan is Basis, het project van Intangible Labs dat 133 miljoen dollar aan investeringsfinanciering ontving van gevestigde bronnen, waaronder de venture capital-vleugel van Google. Basis’ Witboek geeft dan ook aan dat de startup de prijs stabiel zal houden met een “algoritmische centrale bank”, en vergelijkt zichzelf hiermee met de Amerikaanse Federal Reserve Bank.

De FAQ-pagina van het bedrijf stelt dat een valuta stabiel kan zijn zonder ondersteuning van een materieel goed. In plaats van een token te ondersteunen met eigen contante reserves zoals Tether, of onderpand van een deel van de gebruikers zoals MakerDAO, zal Basis de marktdynamiek van haar munt constant manipuleren met een complex systeem van financiële stimulansen. Het token zelf wordt hiervoor gebruikt, maar ook de aandelen en obligaties worden hierbij betrokken.

“Deze stable coin komt voort uit het idee dat je een waardedrager kunt hebben die vrij verhandelbaar is, zelfs al is hij niet niet 1:1 door een tastbare tegenhanger ondersteund. En dat je regelingen kunt maken die ervoor zorgen dat je de munt toch altijd kunt inwisselen,” legt Byrne me over de telefoon uit. “Maar dat is niet hoe de wereld en financiële activa werken,” zegt hij, eraan toevoegend dat basisobligaties niet écht obligaties zijn.

Dit is hoe Basis zou moeten werken (maar wees gewaarschuwd, het is nogal ingewikkeld): Het token dat centraal staat in het hele systeem wordt ‘basis’ genoemd en heeft een vaste waarde van één dollar. Dit token wordt alleen niet ondersteund door echt geld. In plaats daarvan wordt de prijs van de basistokens bestuurd via de financiële stimulansen van gebruikers die twee andere soorten tokens bezitten, namelijk obligatietokens (‘bond’ tokens) en aandeeltokens (‘share’ tokens). Dit maakt het, volgens het Witboek, een ‘drie-tokensysteem’.

Als de basisprijzen onder de één dollar komen en dus verhoogd moeten worden, zorgt het systeem er automatisch voor dat er obligaties worden geveild aan gebruikers. Obligatietokens worden verkocht onder de vaste prijs van één dollar, en garanderen simpel gezegd een uitbetaling in basistokens wanneer de prijs uiteindelijk weer één dollar is. Het kopen van de obligaties vernietigt de basis, beperkt het tokenaanbod en voert op die manier de prijs op. Zo sluiten obligatiehouders in principe een deal voor de lange termijn, waarmee de vaste prijs wordt gegarandeerd. Het is alsof je nu 80 cent uitgeeft, wetende dat je er over een jaar één dollar voor terug zal krijgen. Als de prijs van de basistoken boven de één dollar komt, deelt het systeem automatisch nieuwe basistokens uit onder aandeeltokenhouders.

Obligatiehouders worden uitbetaald vanuit het ‘first-in-first-out’-principe. Dit zou mensen er volgens het Witboek van Basis toe aanzetten om hun obligaties zo snel mogelijk te kopen, in plaats van te wachten. Maar er is een probleem: als de wachtrij voor obligaties te lang wordt, kunnen mensen aan het einde van de rij de angst krijgen dat hun investering niet zal worden terugbetaald tegen het beloofde tarief, wat een vertrouwenscrisis teweegbrengt. Om die reden is er voor de obligaties een maximale vervaldatum van vijf jaar ingesteld. Deze moet voorkomen dat de rij te lang wordt en de obligaties hun waarde verliezen.

“Het hoeft helemaal niet zo lang te duren voor de obligaties min of meer waardeloos zijn,” zegt Song over de telefoon. “Als het ernaar uitziet dat de obligaties na drie jaar niet het beloofde bedrag opbrengen, zullen ze voor een lagere prijs verkocht worden. De obligaties die hierop volgen zullen ook minder waard zijn, waardoor hun waarde steeds verder zal kelderen. Voor zover ik er iets over kan zeggen, is dit mogelijk een dodelijke spiraal.”

Hoewel dit scenario verschilt van de door onderpand beschermde modellen van Tether en MakerDAO, wekt ook deze de angst voor een bankrun-achtige ramp op.

Basis ziet dit zelf ook in, en geeft op de FAQ-pagina aan dat de tijdgebonden financiële stimulansen ervoor zouden kunnen zorgen dat de vaste prijs van één dollar tijdelijk niet wordt behaald. Het bedrijf voegt hieraan toe dat het een ‘stabiliteitsanalyse’ heeft uitgevoerd, die later zal worden vrijgegeven.

“Het systeem is volledig afhankelijk van nieuwe investeerders die aan dit spel willen deelnemen, en hun tokens kopen voor een prijs die logisch is voor bestaande investeerders,” zegt Byrne. “Daar zijn veel namen voor, maar die ga ik nu niet gebruiken.”

Intangible Labs ging niet in op onze verzoeken voor verdere toelichting.

Na korte inventarisatie van een paar van de populairste stable coin-projecten, is het me duidelijk dat een bruikbaar maken van cryptocurrency voor sommigen niet anders kan dan door het controlesysteem van banken over te nemen.

Als het doel van cryptovaluta is, om elke vorm van centrale financiële administratie te vermijden, schieten stable coins dit doel dus helemaal voorbij.

Headerimage door mila103, via GettyImages.

—

Hou je ook zo van geld? Like VICE Money en ontvang dagelijks gratis geldverhalen: