De winter is over het algemeen gewoon geen leuke tijd om mens te zijn. Naast dat er sneeuw ligt en dat we allemaal familieverplichtingen hebben, worden we ook zieker. Allerlei ziektes steken in deze maanden de kop op, van hartziekten tot geestelijke aandoeningen. Een nieuw onderzoek wijst uit dat dit te maken heeft met hoe onze genen zich gedragen tijdens de verschillende seizoenen.Het onderzoek dat afgelopen dinsdag werd gepubliceerd in Nature Communications laat zien dat vijf verschillende genen anders reageren op de verschillende seizoenen in een jaar, en dat dit ook de immuuncellen aantast. "Toen we naar functies keken waarbij deze genen een rol in het lichaam spelen, zagen we dat het immuunsysteem actiever was in de winter. Er was een pro-inflammatoire omgeving ontstaan in het lichaam en de genen die het metabolisme regelen waren meer actief," aldus Chris Wallace, onderzoeker van genetica aan de Universiteit van Cambridge en leider van het onderzoek.Dit verklaart een hoop. We weten dat besmettelijke ziektes altijd veel doden veroorzaken in de winter. "In de winter was het in de evolutie een voordeel als je een immuunsysteem had dat actief was en dus snel kon reageren op de veel voorkomende besmettelijke ziektes," zegt Wallace in een telefoongesprek. Door de jaren heen hebben we dus dankzij de seizoenswisselingen en de evolutie een beter immuunsysteem ontwikkeld (temperatuur en zonlicht hebben hier ook een rol in gespeeld). Maar deze veranderende activiteit van onze genen is nu meer een last geworden dan dat we er veel aan hebben. Wij zijn nu namelijk veel beter geworden in het bestrijden van besmettelijke ziektes dankzij onze ziekenhuizen en medicatie. Een verhoogde activiteit van het immuunsysteem in de winter kan bepaalde aandoeningen alleen maar verergeren.Bij auto-immuunziekten valt het immuunsysteem de ziekte zelf aan, dus een actiever immuunsysteem is bij dit soort ziektes een voordeel. Maar bij cardiovasculaire aandoeningen (bijvoorbeeld een hartinfarct) kan een verhoogde activiteit van het immuunsysteem zorgen voor een vernauwing van de bloedvaten, wat de hartaanval alleen maar verergert. Het zijn niet de genen zelf die veranderen, maar de manier waarop zijn zich gedragen in je cellen. De wetenschappers onderzochten de genen in de Europese winter. Gek genoeg vertoonden deze genen dezelfde activiteit in de Australische winters, ondanks dat deze zo'n zes maanden uit elkaar liggen.Ze onderzochten daarnaast ook genen van mensen uit Gambia. Hier bleek ook dat de genen actiever waren tijdens het regenseizoen. Dat is dus geen winter of zomer, maar wel de periode waarin de malariamuggen het vaakst toeslaan. "Ook dit is vrij logisch als we kijken naar besmettelijke ziektes. Je wilt natuurlijk graag een actiever immuunsysteem in deze periode om je te wapenen tegen de muggenbeten," aldus Wallace. In totaal hebben de onderzoekers zo'n 16000 mensen onderzocht. Het onderzoek biedt een nieuwe verklaring voor het vervelende gevoel in de winter, en kan een inzicht geven bieden voor hoe we om moeten gaan met de behandeling van bepaalde ziektes in de verschillende seizoenen. Zo is het volgens Wallace dus beter om vaccins in de winter toe te dienen, omdat in deze periode het immuunsysteem het beste reageert. Ze plaatst echter nog wel een kleine kanttekening: "Aan de andere kant wil je natuurlijk niet wachten tot halverwege het griepseizoen om je vaccin te halen, als je in die periode nog steeds kwetsbaar zou zijn."Voor nu alvast een fijne zomer, want daarna wordt het jaar alleen maar weer erger.