Waarom het belangrijk is dat jij Super Mario World op je telefoon kan spelen

Ik kan me de eerste keer dat ik in contact kwam met de wondere wereld van de emulatoren nog goed herinneren. Het was op de middelbare school tijdens de Informatica les dat één van mijn klasgenootjes Pokémon Yellow zat te spelen. Terwijl de rest van de klas zat te kutten met Patience of toetsenborden liep te mollen was er één jongen zo handig dat hij een Gameboy spel kon spelen op een gewone schoolcomputer.

Helaas was de Informatica docent destijds niet zo handig dat hij deze kans aan greep om uit te wijden over emulatoren. Het was namelijk de perfecte kans om aan klas 3B uit te leggen hoeveel werk er nodig was deze gast met zijn Pikachu te kunnen laten spelen. Het grootste obstakel hierbij is dat de Gameboy een compleet andere processor heeft dan een normale computer. Zo is de processor van de Gameboy met zijn 4,19MHz zo’n honderd keer trager dan de PC’s destijds en bijna duizend keer trager dan de PC’s van nu.

Een leek zou kunnen denken dat dit zo gefixt is door de computer wat trager te laten draaien maar zo simpel is het helaas niet. Voor het accuraat nabootsen van een Gameboy moeten alle chips van de spelcomputer, inclusief hun onvoorspelbare fouten, worden ontleed en geëmuleerd. Dit vergt extreem veel rekenkracht, zoveel zelfs dat een accurate Super Nintendo emulator al een 3GHz processor nodig heeft om een beetje vloeiend te draaien.

Toch was het vroeger op mijn middelbare school al mogelijk om stiekem Pokémon te spelen tijdens de les. Dit was niet omdat we vroeger magische super computers hadden op het Helen Parkhurst College in Almere, dit was omdat veel emulatoren allerlei trucjes gebruiken om een beetje fatsoenlijk te draaien.

Emulatoren bestaan al sinds de jaren 90 en stammen dus uit de tijd dat computers het moesten doen met zo’n 150MHz rekensnelheid. Om toch spelcomputers te kunnen emuleren hadden de emulatoren destijds allerlei foefjes ingebouwd om hun games te kunnen draaien. Dit betekende in de praktijk dat er voor elke populaire game aparte hacks werden geschreven om ze minder belastend te maken voor de computer waarop de emulator draaide.

Helaas bracht dit een aantal nadelen met zich mee. De grootste daarvan was dat lang niet alle games met alle emulatoren werkten. De kans was groot dat je obscure lievelingsspel nog niet was aangepast en dus niet (of nauwelijks) werkte. Een ander probleem was dat sommige aspecten van bepaalde games te moeilijk waren om te emuleren, waardoor sommige games het moesten doen zonder bepaalde grafische effecten of ontbrekende soundtracks.

Gelukkig zijn anno 2014 de processoren snel genoeg om de spelcomputers van de jaren negentig een stuk accurater na te bootsen. Games worden niet meer te snel of te langzaam afgespeeld, de graphics zien er uit zoals ze er vroeger uit zagen en de kans is groot dat jouw obscure jeugdherinnering gewoon werkt.

Nu is het geweldig dat jij je jeugd opnieuw kan beleven maar dit is niet de enige reden dat mensen hun tijd steken in het maken van accurate emulatoren. De voornaamste reden dat mensen waarde hechten aan het accuraat nabootsen van de spelcomputers van weleer is conservatie.

Het moment dat Nintendo in 1999 met de productie van de Super Nintendo stopte, is de dag dat het aantal functionerende Super Nintendo’s op deze aardbol begon te slinken. Niet alleen gaan de spelcomputers (en game cartridges) vanzelf kapot door ouderdom, ook zal het over honderd jaar lastig zijn om nog een televisie te vinden met de juiste aansluitingen voor een spelcomputer die op dit moment al 24 jaar oud is.

Musea hebben anno 2014 inmiddels ook door dat het belangrijk is om de geschiedenis van video games vast te leggen. Zo heeft het Museum of Modern Art (MoMA) in 2012 een lijst van 14 games opgenomen in haar permanente collectie. Van deze titels bewaart het museum niet alleen een kopie van de game maar ook een exemplaar van de spelcomputer waarop de titel is verschenen, alsmede uitgebreide documentatie over de broncode van de games zodat ze de games in kwestie altijd aan de praat kunnen krijgen in de toekomst.

Nu zijn er tegenwoordig accurate emulatoren voor de meest spelcomputers beschikbaar voor de meeste platformen. Zo kan je Super Nintendo games op je Android telefoon spelen, PlayStation Portable spelletjes op je BlackBerry draaien of zelfs een magisch apparaat bestellen dat tien (10!!) verschillende spelcomputers tegelijkertijd kan emuleren. Mooie bijkomstigheid is dat de Amerikaanse rechter veertien jaar geleden al heeft bepaald dat emulatoren niet illegaal zijn. Het kopiëren van spelletjes natuurlijk wel maar zolang je het origineel in huis hebt zit je volgens mij safe (pin me er niet op vast, ik ben geen advocaat en een slecht rolmodel).

Er zijn helaas nog een aantal spelcomputers die niet nog niet succesvol geëmuleerd zijn. De PlayStation 2, de Dreamcast en de Wii/GameCube zijn gecoverd maar modernere systemen  als de PlayStation 3/4 en de Xbox 1/360/One zijn nog te krachtig of te moeilijk om te kraken. Gelukkig staat de ontwikkeling absoluut niet stil. Zo zagen twee maanden geleden voor het eerst een PlayStation 3 titel op een PC draaien en werd er een maand geleden een video gepubliceerd waarin te zien was dat de ontwikkeling snelle sprongen maakt.

Zoals altijd is de Emulation subreddit een goede plek om de laatste ontwikkelingen op het gebied van emulatoren te volgen. De ontwikkelaar van één van de meest accurate Super Nintendo emulatoren heeft in 2009 een mooi stuk voor ArsTechnica geschreven waarin hij (beter dan ik) uitlegt waarom zijn werk zo belangrijk is. Als je zelf je jeugd opnieuw wil beleven heeft Wikipedia een hele lange lijst met vrijwel alle emulatoren ooit.