De nieuwe verjaardag van de maan betekent dat de aarde ouder is dan we dachten

Je bent vast wel bekend met de theorie over het ontstaan van de maan: een verdwaald object knalde tegen de jonge aarde aan, waardoor de planeet opwarmde en puin in de baan van de aarde terecht kwam. Dat puin smolt samen waardoor de maan ontstond.

Deze zogenaamde Grote Inslaghypothese is nog steeds gangbaar, maar een team van geochemisten aan de Universiteit van Lorraine in Nancy hebben nieuw onderzoek gedaan naar wanneer dit heeft plaatsgevonden. Dit onderzoek wijst uit dat de maan ongeveer 60 miljoen jaar ouder is dan we dachten. Als dit klopt, betekent dat dus ook dat de aarde 60 miljoen jaar ouder is dan we dachten, en dat is best wel cool, want het is vrij moeilijk om de leeftijd van onze planeet in te schatten.

De gesteentes die zo oud zijn als de aarde zelf, zijn niet makkelijk toegankelijk, je kan niet zomaar even een grot binnenlopen om gesteentes uit de eerste jaren van de aarde te onderzoeken. Om de leeftijd van de aarde in te schatten hebben geochemisten dus creatievere methodes bedacht.

Eén methode is om de samenstelling van verschillende gassen uit de jongere jaren van de aarde te onderzoeken. We weten met welke snelheid verschillende isotopen vervallen, dus als je van achter naar voren werkt, kan je de leeftijd van de aarde bepalen.

Eén van de gassen dat als een criterium geldt bij het discussiëren van de leeftijd van de Aarde is xenon, een edelgas dat veel isotopen bevat. De Franse onderzoekers Guillaume Avice en Bernard Marty analyseerde xenongas dat opgesloten was in een 3,4 miljard jaar oud quartzgesteente uit Zuid-Afrika en in een 2,7 miljard jaar oud quartzgesteente uit Australië.

De samenstelling van de gassen is veranderd door de geschiedenis van de aarde heen, dus de veranderingen in isotopen corresponderen met de verschillende fases en belangrijke gebeurtenissen uit het leven van de aarde. Het zijn eigenlijk een soort gas-tijdcapsules. Xenon is een indicator voor de formatie van de atmosfeer van de aarde, het moment waarvan de onderzoekers van de geschiedenis van de aarde denken dat de Grote Inslag plaatsvond.

Door de huidige isotopische verhoudingen te vergelijken met het gas dat in de gesteentes is gevonden, kon de inschatting van het moment waarop dat gebeurde verfijnd worden.

Eerst werd gedacht dat de atmosfeer van de aarde ongeveer 100 miljoen jaar na de formatie van het zonnestelsel plaatsvond. Wetenschappers denken dat de atmosfeer de impact van de Grote Inslag niet overleefd kan hebben, dus de atmosfeer en de maan moeten wel ongeveer even oud zijn. Volgens de laatste onderzoeken naar xenon, ontstond de maan (en dus ook de atmosfeer) ongeveer 40 miljoen jaar na de formatie van het zonnestelsel. Waardoor zowel de aarde als de maan waarschijnlijk 60 miljoen jaar ouder zijn dan we dachten.

Maar zelfs dit resultaat is niet perfect. Zoals Avice zegt, “het is niet mogelijk om de datum van de formatie van de aarde exact te bepalen.” Maar dit is een goede manier om een schatting te maken, en dit laatste onderzoek is misschien niet exact, maar we komen steeds dichter bij het werkelijke moment.

60 miljoen jaar klinkt misschien veel, maar we moeten niet vergeten dat de leeftijd van het universum op dit moment geschat wordt op 13,8 miljard jaar.

Desalniettemin zullen de gevolgen van deze ontdekkingen verrijkend zijn. “Deze verschillen werken door in het hele plaatje over hoe planeten ontstaan zijn, vooral voor de grote botsingen die het zonnestelsel gevormd hebben," zegt Avice.