We vroegen Nederlandse alienjagers of er echt een buitenaards signaal is gehoord

Vandaag werd bekend dat de RATAN-600, een Russische radiotelescoop, een vreemd signaal heeft opgevangen van de ster HD 164595. Dit "buitenaardse signaal," zoals het vrij snel door verschillende media werd genoemd, komt van een ster 95 lichtjaar van ons verwijderd. Het werd vorig jaar op 15 mei al opgevangen, maar het nieuws werd alleen besproken in een kleine kring van wetenschappers. Pas toen ruimtejournalist Paul Gilster erover schreef in een blog bereikte het nieuws een groter publiek. Kort daarop volgden de berichten over buitenaardse signalen.

Het is natuurlijk niet nieuw dat media dit soort berichten opblazen. Maar het nieuws komt in eerste instantie van Claudio Maccone, de wetenschapper die het signaal onderzoekt. Dit terwijl er voor het signaal nog geen enkele verificatie is. "Dit nieuws had de media eigenlijk niet op deze manier mogen bereiken," zegt Harry Keizer.

Afgelopen weekend ontmoette ik in Dwingeloo amateur-radioastronomen Harry Keizer, radioingenieur van beroep, en Marc Wolf, een medewerker in een telecombedrijf. Zij zijn de drijvende kracht achter een de Nederlandse werkgroep Camras@SETI, die nauw in contact staan met Search for Extra Terrestial Intellegence (SETI), een internationale samenwerking van radioastronomen.

"Je brengt pas iets naar buiten als er geverifieerd is. Wat Maccone heeft gedaan is in feite een breuk van het SETI-protocol," zegt Keizer door de telefoon. Het SETI-protocol is streng. Dit is om het risico te vermijden dat een signaal van huishoudelijke oorsprong wordt gepresenteerd als een buitenaards bericht. Dat zou zeer schadelijk zou zijn voor de geloofwaardigheid van SETI als serieus instituut.

Het signaal dat is opgevangen had een golflengte van 2,7 centimeter en een frequentie van 11 GHz - niet zo heel verschillend van een televisiesignaal. Het zou een beschaving zo'n 50 triljoen watt kosten om een signaal krachtig genoeg te maken zodat het 95 lichtjaar verderop nog meetbaar is. Dat is meer dan de gehele menselijke beschaving tegelijkertijd gebruikt.

Sinds 28 augustus richt SETI in de VS de Allen-radiotelescoop ook op de HD 164595, maar die heeft nog niets opmerkelijks opgevangen. Dat betekent dat alleen de Russische radiotelescoop het signaal nog heeft opgevangen. Het feit dat het nieuws nu toch het publiek heeft bereikt, leidt inmiddels tot nogal wat intern gesteggel.

Wat als het niets is? Wat als we nooit zullen weten wat het was? Dan is al dit opgewaaide stof voor niets geweest.

Veel SETI-onderzoekers zijn volgens Keizer bang dat voorbarige berichten over 'buitenaardse signalen' het publiek alleen maar afschrikken. Historisch gezien wordt SETI maar weinig serieus genomen door overheden, en na een korte investering van NASA in de jaren zestig is SETI voor honderd procent afhankelijk van particuliere investeringen. Uit de mailing blijkt dat Maccone, die het nieuws naar buiten bracht, onder vuur ligt.

Maccone, bracht zijn onderzoek via een mailing in omloop. Hij bespreekt daarin "het sterke signaal uit de richting van de HD164595." Niet alleen astronomen zijn lid van deze mailinglijst, maar ook mensen van buiten SETI, zoals de journalist Paul Gilster, die het nieuws naar buiten bracht, en Harry Keizer en Marc Wolf.

Wie precies boos is op wie kon Keizer on the record niet zeggen, maar het is duidelijk dat de Italiaanse wiskundige opportuun heeft gehandeld "om weer wat leven in de brouwerij te brengen."

In andere woorden: om resultaten te laten zien. Ineens werd het probleem zonneklaar. SETI heeft een streng protocol omdat voorbarige berichten van buitenaardse geluiden teleurstelling in de hand werken. Aan de andere kant is er een permanent tekort aan resultaat, en zonder resultaat is er geen aandacht. En zonder aandacht geen geld.

Hoe het signaal van HD164595 dus vooral gezien kan worden is SETI die zegt: "vergeet ons niet."