Vorige week pleegden twee Drentse jongens van 14 en 15 jaar een online misdaad. De één legde het netwerk van zijn middelbare school plat met een DDoS-aanval, en de ander kreeg een hele lijst met e-mailadressen en wachtwoorden van een grote website in handen.“Hartstikke grappig als een bank platgaat door een aanval die je zelf initieert,” zei een andere 18-jarige gister tegen de Volkskrant. De “man” zou verantwoordelijk zijn voor het platleggen van de sites van Bunq, de Belastingdienst, en misschien ook de ABN Amro, ING en Rabobank.
Advertentie
Media berichten vaak over deze jongens alsof het jonge genietjes zijn, wat soms ook zo is, maar even vaak zijn ze gewoon naïef over wat de gevolgen van hun daden zijn.
Een DDoS-aanval is namelijk helemaal niet zo moeilijk uit te voeren en ook nog eens vrij goedkoop. “Het is een vorm van online pesten, een lompe manier om computernetwerken plat te leggen: door in korte tijd zeer grote hoeveelheden informatiepakketjes naar een website of een computer te versturen bezwijken de servers,” schreef journalist en tech-specialist Huib Modderkolk gister.
Het is van groot belang dat volwassenen snel leren hoe ze jonge hackers, programmeurs en random pubers met een internetverbinding op tijd leren digitaal op het rechte pad te blijven.
De vraag is: hoe straf je dit soort jongens? Gooi je ze in de cel? Is een tik op de vingers genoeg? Je wil ze niet direct isoleren van de samenleving door ze met een vet strafblad op te zadelen, maar het punt is wel dat hackers – het maakt niet uit hoe jong of naïef ze zijn – gigantische schade aan kunnen richten. Niet alleen economisch, maar ook maatschappelijk. Over de DDoS-aanvallen van de 18-jarige werd gespeculeerd dat Rusland erachter zat. Het is dus van groot belang dat volwassenen snel leren hoe ze jonge hackers, programmeurs en random pubers met een internetverbinding op tijd leren digitaal op het rechte pad te blijven.Het Openbaar Ministerie Parket Noord-Holland, Halt en de Raad voor de Kinderbescherming hebben daarom een nieuw project opgericht. Het heet Yoda, naar de kleine Jedi-meester uit Star Wars, en de Drentse jongens waren de eersten die aan het project mee mochten doen (de 18-jarige "man" valt net buiten de boot).
Advertentie
In de Star Wars-metafoor vervullen de jongens de rol van Luke Skywalker. Het Openbaar Ministerie, Halt, de Kinderbescherming, en de ict-bedrijven theFactor.e, Malengo en Insite Security – die het project ondersteunen – zijn samen Jedi-meesters die de jonge hackertjes weg moeten houden van de Dark Side. Geen kennis in de wegen van The Force, maar kennis over het verantwoordelijk toepassen van hun skills.Op papier lijkt het project op een redelijk leuk schooluitje. De jongens moesten een dagje colleges volgen over verantwoordelijk hacken en responsible disclosure – het verantwoordelijk melden van veiligheidslekken zonder daarbij de wet te overtreden. En de dag daarna werden ze getest op hun vaardigheden als hacker en programmeur.“Jongeren realiseren zich niet wat de consequenties van hun gedrag zijn. Door dit project kunnen wij ze leren hoe hun vaardigheden ook positief kunnen worden ingezet; voor een toekomst in het it-werkveld," zegt Ronald Schipper, directeur van creatief digitaal bureau theFactor.e.De jongeren zijn een aantal dagen toekomstgericht bezig met hun hobby, en dat kan inspirerend zijn. Maar ik vraag me wel af of de benaming ‘straf’ passend is voor dit project. Als jongens het 'hartstikke grappig vinden dat mensen dachten dat het de Russen waren', vinden jongens van vergelijkbare leeftijd zo'n dagje bij Halt dan niet ook enorm hilarisch?
Op dit scenario reageert Schipper kritisch: “Het is geen feestje om als vijftienjarige in een rechtszaak verwikkeld te zijn. Achteraf vonden ze het dagje natuurlijk interessanter dan een paar uur schoffelen, maar de kans op herhaling is zeker verkleind.” Melanie Kompier, persvoorlichter van het Openbaar Ministerie Parket Noord-Nederland, vertelt aan de telefoon dat we niet moeten vergeten dat de jongens een strafbaar feit hebben gepleegd: “Dit project heeft als doel om ze inzicht te geven in de consequenties van hun acties; om ze verder te laten kijken dan het feit dat het ze gelukt is. Ook kunnen de jongeren als ze het nog een keer doen alsnog strafrechtelijk vervolgd worden.”Yoda voldoet aan de vraag om 'iets' constructiefs te doen met jongeren die digitaal de grenzen opzoeken. De komende jaren zal moeten blijken of dit project jongeren inderdaad de goede kant op wijst en ze niet overlopen naar de Dark Side.